Cách quản lý bãi đỗ xe 'siêu' đặc biệt ở Nhật Bản

Phải có chỗ đỗ trước khi mua xe

Không giống nhiều quốc gia khác, Nhật Bản quy định số lượng chỗ đỗ xe tối thiểu ở các tòa nhà/trung tâm thương mại ở mức rất thấp và miễn trừ cho các tòa nhà nhỏ. Họ cho phép tư nhân tham gia cung cấp chỗ đỗ xe.

Từ năm 1957, Nhật Bản đã đưa ra quy định bắt buộc phải có diện tích dành cho bãi đỗ xe khi xây dựng hoặc mở rộng các tòa nhà mới (trung tâm thương mại, tòa nhà văn phòng, nhà hát, rạp chiếu phim).

Tuy nhiên, quy định này chỉ bắt buộc với những tòa nhà có tổng diện tích từ 2.000m2 trở lên. Chính quyền địa phương sẽ quyết định quy mô của mỗi bãi đỗ xe, tùy theo công năng và diện tích của tòa nhà.

Bên cạnh đó, các chủ xe bắt buộc phải có trách nhiệm đảm bảo chỗ đỗ xe trước khi mua xe. Để đăng ký ô tô, người sở hữu cần phải có chứng nhận chứng minh đã có nơi đỗ xe do cảnh sát địa phương cấp.

Một bãi đỗ xe tự động quy mô nhỏ tại Nhật Bản

Nếu đã được cấp đăng ký mà thay đổi nơi ở, chủ xe tiếp tục hoàn tất thủ tục để cảnh sát địa phương cấp chứng nhận nơi đỗ xe cố định.

Luật được ban hành năm 1962, ban đầu chỉ áp dụng với các thành phố lớn nhưng sau đó đã được áp dụng rộng rãi.

Chỗ đỗ cố định phải nằm trong phạm vi 2km tính từ nhà của chủ sở hữu xe. Điểm đỗ không phải là trên đường phố hay lối đi ngõ ngách công cộng.

Nếu nơi đỗ xe là gara tại nhà riêng, cảnh sát sẽ đến tận nơi để kiểm tra, còn nếu thuê chỗ đỗ thì chủ sở hữu phải cung cấp hợp đồng làm bằng chứng.

Anh Bùi Lê Tuấn, một người gốc Việt, sinh sống tại tỉnh Chiba, Nhật Bản hiện đang làm việc cho Công ty FPT Japan Holdings cho biết: “Kể cả có chỗ đậu xe rồi mà kích thước không vừa với xe cũng không được đăng ký. Vị trí đậu xe gây ảnh hưởng tới nhà bên cạnh hoặc giao thông chung cũng sẽ bị từ chối... Việc lách luật rất khó, vì Nhật Bản còn có quy định cấm đậu xe qua đêm trên đường phố”.

Quy định cấm đỗ xe sai quy định ngoài đường qua đêm được đánh giá là có thể triệt tiêu ý đồ tham nhũng (nếu có) từ lực lượng cảnh sát khi cấp chứng nhận này.

Ở khu vực thành phố, việc đỗ ô tô qua đêm trên đường là bất hợp pháp dù con phố đó rộng cỡ nào hoặc ban ngày nơi đây có cho đỗ xe hay không. Nếu không trung thực về chứng nhận đỗ xe cố định, không có nơi đỗ xe qua đêm, chủ xe buộc phải đỗ trên đường, lập tức sẽ bị phát hiện và xử phạt.

Cho phép tính phí đỗ xe theo thị trường

Bên cạnh đó, Thủ đô Tokyo nói riêng cũng như hầu hết các thành phố của Nhật Bản đều không hạn chế cung cấp chỗ đậu xe và cho phép tính phí đỗ xe theo thị trường.

Do đó, thị trường bãi đậu xe tư nhân trong khu dân cư tại các thành phố lớn hay ở các khu vực ngoại ô, đều phát triển nhộn nhịp. Hầu hết nơi đỗ xe ở các khu chung cư Nhật Bản trở thành tài sản tách riêng.

Những khu vườn, khu đất trống hoặc không gian mở thuộc sở hữu tư nhân cũng có thể chuyển đổi thành bãi đậu xe, cho phép các doanh nghiệp nhỏ, các nhà phát triển tòa nhà chung cư nhỏ bớt gánh nặng về chỗ đậu xe.

Vì Nhật Bản quản lý bãi đỗ xe theo thị trường nên các dịch vụ đỗ xe tại nước này rất đa dạng. Ở những ngõ nhỏ, không khó để bắt gặp những bãi đỗ chỉ có 2-3 chỗ và tự phục vụ (được gọi là Coin-parking).

Mô phỏng một bãi đỗ xe nhiều tầng ở Nhật Bản

Ban đầu, hình thức này chỉ chấp nhận thanh toán bằng tiền xu, nhưng sau đó chấp nhận nhiều hình thức thanh toán khác như ví điện tử, thẻ tín dụng… Người có nhu cầu chỉ cần đưa xe vào đúng chỗ đỗ, qua cảm biến, thanh khóa xe sẽ tự động khóa phương tiện. Nếu muốn lấy xe, bạn phải thanh toán đủ tiền.

Bên cạnh bãi đỗ tự động, Nhật Bản còn có “đặc sản” bãi đỗ xe nhiều tầng, hiện đại, có thể tối đa hóa số chỗ đỗ xe trên diện tích đất xây dựng nhỏ ở vùng đô thị chật hẹp, đông dân cư.

Chỉ cần khách đưa xe vào vị trí, những bãi đỗ xe này sử dụng máy vi tính để xác định đường đi ngắn nhất từ khi xe vào vị trí tới chỗ đỗ, hoặc từ chỗ đỗ tới vị trí trả xe cho khách dựa trên việc tính toán kích cỡ xe, các vị trí đỗ xe còn trống…

Sau đó, máy tính ra lệnh dịch chuyển xe nọ sau xe kia trong bãi đỗ giống như giải một bài toán. Một số bãi đỗ xe có thể giữ tới 100 chiếc xe trở lên.

Để tìm được bãi đậu xe tại các khu đô thị lớn của Nhật Bản cũng không quá khó. Theo kinh nghiệm của anh Lê Tuấn, ở các khu vui chơi công cộng, trung tâm du lịch thường có trang web thông báo cụ thể các điểm đậu xe theo quy định nên khá dễ dàng để tìm kiếm từ trước.

Ngoài ra, các bãi đỗ xe công cộng khác cũng có chỉ dẫn ở mặt đường và niêm yết giá cả, thời gian cụ thể.

“Xe hơi ở Nhật đều được trang bị Navi (thiết bị dẫn đường) nên có thể dễ dàng tra cứu các điểm đậu xe đã đăng ký lên hệ thống từ trước. Trên điện thoại cũng có nhiều ứng dụng có thể hiển thị thông tin còn chỗ hay không để người dùng nắm được tình trạng bãi đỗ”, anh Tuấn chia sẻ thêm.

Phí đỗ xe ở Thủ đô Tokyo rất cao và tùy thuộc vào vị trí của bãi đỗ gần hay xa khu vực trung tâm, thấp nhất là 100 yên (hơn 21.000VNĐ) cho 10 - 15 phút đỗ. Phí đỗ xe cả ngày là hơn 1.000 yên, có nơi là 1.600 yên. Còn phí đỗ xe theo tháng tại các khu vực trung tâm Tokyo dao động trong khoảng 30.000 - 50.000 yên/tháng.

Trang Trần