Cải thiện chất lượng sử dụng năng lượng
Năng lượng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Chính vì vậy, những năm qua, Ðảng và Nhà nước luôn đặc biệt coi trọng khâu cải thiện chất lượng sử dụng năng lượng trong chính sách phát triển, coi đây là thành tố chủ chốt trong phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của đất nước.
Năng lượng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Chính vì vậy, những năm qua, Ðảng và Nhà nước luôn đặc biệt coi trọng khâu cải thiện chất lượng sử dụng năng lượng trong chính sách phát triển, coi đây là thành tố chủ chốt trong phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của đất nước.
Cụ thể, các nội dung về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả đã được nêu rõ trong nhiều văn bản như Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 140/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 55-NQ/TW; Quyết định số 280/QÐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030;... mục tiêu chung là tiết kiệm từ 8 đến 10% lượng năng lượng cần thiết để phát triển đất nước theo kịch bản phát triển bình thường, tương đương khoảng 60 triệu tấn dầu quy đổi. Quan trọng hơn, cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm và thay đổi hành vi, thói quen của mọi cơ quan, tổ chức, cộng đồng cũng như mỗi cá nhân trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
Triển khai nhiệm vụ sử dụng tiết kiệm năng lượng, thời gian qua, chúng ta đã đạt được một số kết quả nhất định. Trong giai đoạn 2006 - 2015, Việt Nam tiết kiệm khoảng 16 triệu tấn dầu quy đổi, tương đương với khoảng 103,7 tỷ kW giờ điện. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu, việc sử dụng năng lượng ở Việt Nam vẫn chưa thật sự hiệu quả. Trong khối sản xuất công nghiệp vẫn còn nhiều lĩnh vực có mức thâm dụng năng lượng lớn như hóa chất, vật liệu xây dựng, luyện kim hay giấy và bột giấy,… Chi phí năng lượng đối với nhiều ngành sản xuất công nghiệp chiếm tới hơn 60% giá thành sản phẩm. Nguyên nhân do phần lớn doanh nghiệp vẫn sử dụng máy móc, thiết bị cũ, lạc hậu, không hiệu quả về mặt sử dụng năng lượng, đồng thời hạn chế về năng lực tài chính để có thể chuyển đổi công nghệ, kỹ thuật, thay thế thiết bị dây chuyền cũ, lạc hậu bằng dây chuyền mới hiệu quả về mặt năng lượng hơn. Vấn đề còn lại phụ thuộc vào việc triển khai, cụ thể hóa của từng địa phương.
Theo các chuyên gia, sự vào cuộc của chính quyền các cấp ở địa phương có vai trò quan trọng, mang tính quyết định. Kinh nghiệm của một số quốc gia cho thấy, cần căn cứ tình hình cụ thể của từng địa phương để giao kế hoạch cụ thể và gắn trách nhiệm của người đứng đầu. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức, cải thiện hành vi sử dụng năng lượng đối với từng nhóm đối tượng cụ thể với nhiều hình thức khác nhau như: Người lao động, cộng đồng dân cư, khách du lịch, học sinh - sinh viên,… Xây dựng và lồng ghép triển khai chương trình tài trợ cho các nghiên cứu, triển khai ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ về tiết kiệm năng lượng vào chương trình, kế hoạch nghiên cứu khoa học và công nghệ tại các địa phương; phát động phong trào về sáng kiến, cải tiến kỹ thuật về tiết kiệm điện tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh; có cơ chế, khuyến khích, hỗ trợ các cơ sở lựa chọn, ứng dụng công nghệ, giải pháp kỹ thuật, thiết bị, vật liệu, nguyên liệu đầu vào sử dụng hiệu quả năng lượng.
Bên cạnh đó, cần có yêu cầu về mua sắm trang thiết bị có hiệu suất sử dụng năng lượng cao, nhất là đối với nguồn vốn từ ngân sách. Ðồng thời, tiếp tục mở rộng quy định pháp luật liên quan đến định mức sử dụng năng lượng trong sản xuất, kinh doanh; bảo đảm việc tuân thủ quy định về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đối với các doanh nghiệp và tổ chức, cá nhân sử dụng năng lượng.
