Cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong ưu tiên phòng, chống bệnh không lây nhiễm

Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã nhấn mạnh thông tin này tại cuộc họp Nhóm Đối tác y tế Hợp tác liên ngành trong phòng, chống bệnh không lây nhiễmdo Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới tổ chức hôm nay (15/12).

Tham dự cuộc họp, về phía Bộ Y tế có Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương; lãnh đạo các Vụ, Cục, Viện, Bệnh viện, Trường... thuộc và trực thuộc Bộ.

TS Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam; Đại sứ một số nước, Trưởng Đại diện các Tổ chức quốc tế cùng nhiều vị khách quốc tế tham dự.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương và TS Angela Pratt đồng chủ trì cuộc họp.

Chuyển đổi căn bản trong tư duy, từ cách tiếp cận lấy điều trị làm trung tâm sang chủ động phòng bệnh

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong việc ưu tiên phòng, chống bệnh không lây nhiễm như một phần của tiến trình cải cách toàn diện ngành y tế.

Bộ trưởng cho biết, Nghị quyết số 72 ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân đã kêu gọi một sự chuyển đổi căn bản trong tư duy – từ cách tiếp cận lấy điều trị làm trung tâm sang chủ động phòng bệnh và nâng cao sức khỏe toàn diện cho người dân, đặc biệt trong công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm. Sự chuyển đổi này góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một xã hội khỏe mạnh, nâng cao tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của nhân dân.

Đặc biệt, ngày 10/12/2025, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã chính thức thông qua Luật Phòng bệnh. Đây là một dấu mốc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo nền tảng pháp lý vững chắc để chuyển hướng mạnh mẽ sang dự phòng, củng cố hệ thống phòng bệnh và triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh không lây nhiễm trong thời gian tới.

Cùng với đó, việc triển khai "Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026–2035" vừa được thông qua ngày 11/12/2025 đóng vai trò hết sức quan trọng. Chương trình này không chỉ xác định rõ các mục tiêu ưu tiên và các nhóm can thiệp cụ thể theo từng giai đoạn mà còn góp phần bảo đảm nguồn lực tài chính ổn định, dài hạn để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 72-NQ/TW.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu.

"Sự kết hợp giữa nền tảng pháp lý của Luật Phòng bệnh và cơ chế tài chính – chính sách từ Chương trình mục tiêu quốc gia sẽ tạo động lực mạnh mẽ, đồng bộ, bảo đảm công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm được triển khai hiệu quả, bền vững trên phạm vi toàn quốc"- Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, trong thời gian qua, Bộ Y tế – với sự hỗ trợ của các bộ, ngành và đối tác phát triển - đã triển khai nhiều hoạt động về phòng ngừa và kiểm soát bệnh không lây nhiễm và đạt được một số kết quả đáng ghi nhận.

Một số mô hình can thiệp cộng đồng về tầm soát và quản lý tăng huyết áp, đái tháo đường đã được thí điểm ở nhiều tỉnh thành với kết quả tích cực. Các chương trình, chính sách phòng, chống yếu tố nguy cơ được tăng cường.

Công tác truyền thông thay đổi hành vi, giảm sử dụng rượu bia và thuốc lá, khuyến khích dinh dưỡng hợp lý và tăng cường vận động thể lực được đẩy mạnh. Các chương trình quản lý bệnh mạn tính tại trạm y tế xã tiếp tục được mở rộng. Việc chuẩn hóa gói dịch vụ y tế cơ bản giúp cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Đồng thời, Bộ trưởng cho biết, ngành Y tế đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan trong kiểm soát môi trường, dinh dưỡng học đường, an toàn thực phẩm, kiểm soát quảng cáo và tiếp thị các sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Ứng phó với bệnh không lây nhiễm không phải nhiệm vụ mà riêng ngành y tế có thể đảm đương...

TS Angela Pratt - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới phát biểu.

Bên cạnh một số kết quả đã đạt được, công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Tỷ lệ phát hiện sớm các bệnh mạn tính còn thấp, việc quản lý bệnh tại cộng đồng chưa bao phủ khắp, đặc biệt là tại khu vực vùng sâu, vùng xa.

Các yếu tố nguy cơ hành vi như hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, chế độ ăn uống không hợp lý, thiếu vận động thể lực vẫn còn phổ biến và chưa được kiểm soát hiệu quả. Bên cạnh đó, sự phối hợp liên ngành, tuy đã có nhiều nỗ lực, nhưng vẫn chưa thực sự toàn diện, thường xuyên và hiệu quả như kỳ vọng.

Thông tin tại cuộc họp cho thấy, các bệnh không lây nhiễm, bao gồm bệnh tim mạch, ung thư, bệnh hô hấp mạn tính và đái tháo đường, hiện là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam, chiếm khoảng 80% tổng số ca tử vong, trong đó có nhiều trường hợp tử vong sớm.

Để có thể triển khai đồng bộ và thực chất các giải pháp phòng ngừa, phát hiện sớm và quản lý hiệu quả bệnh không lây nhiễm, sự tham gia mạnh mẽ và trách nhiệm hơn nữa của các Bộ, ngành, chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị – xã hội, khu vực tư nhân và toàn thể cộng đồng có vai trò quan trọng.

Các đại biểu tham dự cuộc họp Nhóm Đối tác y tế Hợp tác liên ngành trong phòng, chống bệnh không lây nhiễm.

Đại diện WHO tại Việt Nam, TS Angela Pratt, chia sẻ, hãy hình dung một đại dịch mới đang lan rộng trên toàn cầu, cướp đi sinh mạng của 45 triệu người trong năm nay, trong đó có nửa triệu người tại Việt Nam. Điều này thực sự đang xảy ra ngay lúc này, và tình hình sẽ còn tồi tệ hơn nếu chúng ta không hành động.

Bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân gây tử vong lớn nhất trên toàn thế giới – cướp đi nhiều sinh mạng hơn cả HIV, lao và sốt rét cộng lại. Đây là một cuộc khủng hoảng ngày càng gia tăng mà chúng ta không thể làm ngơ.

Cuộc họp đã nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về hành động phối hợp giữa các ngành như y tế, giáo dục, tài chính, môi trường, nông nghiệp và giao thông.

"Ứng phó với bệnh không lây nhiễm không phải là nhiệm vụ mà riêng ngành y tế có thể đảm đương"-TS Angela Pratt nhấn mạnh và nói thêm: Chính vì vậy, chủ đề của cuộc họp lần này – tập trung vào hợp tác liên ngành – có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Ví dụ, cách hiệu quả nhất để giảm hút thuốc lá là thông qua chính sách thuế. Hay đối với ô nhiễm không khí, ngành y tế là bên gánh chịu hậu quả về sức khỏe, nhưng các giải pháp chủ yếu lại nằm ở các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, giao thông và năng lượng.

Các đại biểu tham luận tại cuộc họp.

Các đại biểu đã cùng rà soát các thực tiễn tốt và thảo luận về việc tăng cường hợp tác, bao gồm tận dụng các công nghệ mới và lồng ghép sức khỏe trong mọi chính sách.

TS Pratt đánh giá cao vai trò lãnh đạo của Chính phủ Việt Nam trong công tác phòng ngừa và quản lý bệnh không lây nhiễm. WHO đã chứng kiến những tiến triển rất đáng khích lệ tại Việt Nam trong thời gian gần đây. Những thay đổi trong chính sách thuế thuốc lá dự kiến sẽ giúp giảm 2,1 triệu người hút thuốc trong vòng 5 năm tới và ngăn ngừa khoảng 700.000 ca tử vong sớm.

Việt Nam cũng đang đạt được những bước tiến lớn trong quản lý tăng huyết áp. Các cải cách y tế theo tinh thần Nghị quyết 72 mang đến một cơ hội lịch sử để ưu tiên phòng bệnh và củng cố y tế cơ sở.

"WHO tự hào được đồng hành cùng Việt Nam trong những nỗ lực này, và tôi tin tưởng rằng với sự hỗ trợ liên tục từ các đối tác quốc tế và trong nước, chúng ta có thể mở rộng quy mô hành động phòng, chống bệnh không lây nhiễm và xây dựng một Việt Nam khỏe mạnh hơn"- TS Pratt khẳng định.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, TS Angela Pratt và các đại biểu tham dự.

Thái Bình/Ảnh: Trần Minh