Cam pu chia trong ký ức của một nhà báo

Đã hơn 40 năm trôi qua kể từ khi ông Nguyễn Văn Chữ ở phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên, nguyên là Trưởng phân xã Thông tấn xã (TTX) Việt Nam tại Vĩnh Phúc cùng đoàn chuyên gia lên đường làm nhiệm vụ quốc tế, hỗ trợ TTX Campuchia trong những ngày đầu thành lập. Ông Chữ vẫn nhớ như in những ngày tháng gắn bó, cùng các thành viên của đoàn chuyên gia Việt Nam giúp nước bạn vượt qua khó khăn.

Ông Nguyễn Văn Chữ thường kể lại những kỷ niệm khi làm chuyên gia tại Campuchia cho con cháu nghe. Ảnh: Trà Hương

Trước khi nhận nhiệm vụ cùng đoàn chuyên gia sang hỗ trợ TTX Campuchia, ông Chữ là biên tập viên tại Ban tin thế giới của TTX Việt Nam. Năm 1980, ông Chữ cùng một số đồng nghiệp được điều động vào Thành phố Hồ Chí Minh tham gia học tiếng Khmer cấp tốc để chuẩn bị cho một sứ mệnh lịch sử - lên đường sang Campuchia làm nhiệm vụ quốc tế, giúp đỡ TTX nước bạn.

Cuối năm 1980, ông cùng đoàn chuyên gia của TTX Việt Nam gồm gần 100 đồng chí là cán bộ, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên… của TTX Việt Nam sang Campuchia để hỗ trợ TTX Campuchia xây dựng tổ chức bộ máy, trang thiết bị, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ…

Ông Chữ chia sẻ: “Cuối năm 1980, chúng tôi đến đất nước bạn và bắt đầu làm quen với cuộc sống, sinh hoạt, công việc. Đây là khoảng thời gian tình hình đời sống, xã hội nước bạn còn nhiều khó khăn bởi sự tàn phá của chế độ diệt chủng Pol Pot; khung cảnh nơi đây vẫn hoang tàn, đổ nát; các điều kiện phục vụ sinh hoạt hằng ngày và tác nghiệp đều thiếu thốn do TTX Campuchia mới đi vào hoạt động, nhân lực, vật lực đều chưa hoàn thiện. Dù vậy, với sự đón tiếp, hợp tác nhiệt tình của nước bạn, chúng tôi cũng thuận lợi hơn khi thực hiện nhiệm vụ”.

Tổ chức bộ máy của TTX Campuchia khi đó gồm Tổng xã là trụ sở TTX được đặt tại Phnom Penh và các phân xã đặt tại các tỉnh. Ông Chữ được phân công tham gia hỗ trợ Ban biên tập tin trong nước của Tổng xã.

Ban có nhiệm vụ nhận tin tức của phóng viên từ các phân xã gửi về; đồng thời, tác nghiệp, đi làm tin, bài khi có sự kiện lớn, quan trọng tại các tỉnh, sau đó tổng hợp, phát lên các bản tin trong nước và gửi một số cơ quan thông tấn, báo chí nước ngoài.

Nhóm chuyên gia Việt Nam có trách nhiệm theo dõi tình hình trong nước để tham mưu lập kế hoạch tuyên truyền một cách khoa học, bài bản, đáp ứng nhiệm vụ chính trị; bổ túc, nâng cao nghiệp vụ báo chí cho phóng viên, biên tập viên.

Nhiều khi chuyên gia của TTX Việt Nam cũng trực tiếp đi cơ sở cùng phóng viên nước bạn, vừa là để thu thập thông tin, tư liệu viết bài gửi về Việt Nam, vừa là để “cầm tay chỉ việc”, nâng cao năng lực cho phóng viên nước bạn.

Dù điều kiện còn nhiều khó khăn, nhưng các phóng viên, biên tập viên TTX Campuchia đều rất trân trọng, quý mến chuyên gia Việt Nam và luôn chủ động, nhanh nhạy trong tiếp thu các kiến thức, kỹ năng.

Ông Chữ kể lại: “Kỷ niệm về những ngày tháng gắn bó với TTX Campuchia thì rất nhiều, nhưng tôi vẫn nhớ nhất là những dịp được đi cơ sở, tìm hiểu thông tin viết bài cùng đồng nghiệp nước bạn.

Ngày ấy, trên đất nước bạn vẫn còn có một số vùng nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng chống đối Nhà nước Campuchia, xen kẽ trong những vùng an toàn mà chính quyền cách mạng đã kiểm soát. Vì vậy, nếu không thông thạo địa hình và không có đồng nghiệp nước bạn hoặc người dân bản địa đi cùng thì rất nguy hiểm.

Đồng nghiệp nước bạn và nhiều cán bộ, người dân bản địa đã giúp đỡ tôi rất nhiệt tình, các bạn luôn quan tâm và chú ý đến an toàn cho chuyên gia Việt Nam. Có lần, tôi và 1 cán bộ nước bạn đang nghỉ ngơi trên đường đi tác nghiệp thì một loạt đạn bắn chỉ thiên vang lên, 3 nòng súng chĩa thẳng vào tôi, quá bối rối, tôi chưa biết làm thế nào để giải thích thì cán bộ nước bạn đã kịp thời trao đổi, giải thích, hóa ra đều là “người mình” và chúng tôi an toàn để tiếp tục làm nhiệm vụ.

Cùng với những kỷ niệm ấy, tôi cũng luôn khắc ghi 2 khoảnh khắc đặc biệt trang trọng những ngày còn trên đất bạn, đó là được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam và được Nhà nước Campuchia trao tặng Huân chương Lao động. Đây là những kỷ niệm quý giá theo tôi suốt cả cuộc đời làm báo”.

Sau 6 năm hỗ trợ TTX Campuchia, ông Nguyễn Văn Chữ trở về Việt Nam và đến năm 1989, ông lại có một thời gian tiếp tục gắn bó với đất nước Campuchia trong một vai trò mới - phóng viên thường trú của TTX Việt Nam tại Campuchia.

“Giờ đây, đất nước Campuchia đã vững mạnh hơn, tình đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Campuchia cũng ngày một bền chặt. Nhớ lại thời tuổi trẻ của mình có rất nhiều năm tháng gắn bó, đồng hành với nước bạn trong những ngày còn khó khăn, tôi cảm thấy rất vui và tự hào vì được đóng góp một phần nhỏ bé công sức của mình để giúp đỡ xây dựng nước bạn, góp phần thắt chặt tình đoàn kết, hữu nghị giữa 2 dân tộc” - ông Chữ chia sẻ thêm.

Thùy Linh