Cán bộ, công chức cũng có thể tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc
Ngoài lực lượng vũ trang, lực lượng dân sự tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc gồm cán bộ, công chức, viên chức được trang bị phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ để thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, an ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới báo cáo trước khi đại biểu bấm nút.
Thủ tướng Chính phủ được giao quyết định việc cử mới, cử luân phiên, thay thế, điều chỉnh, rút lực lượng dân sự tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc.
Với 445/445 đại biểu bấm nút hội tán thành, chiều 26/6 Quốc hội thông qua Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc, có hiệu lực từ 1/1/2026.
Một trong những nội dung đáng chú ý của luật là bổ sung lực lượng dân sự vào lực lượng Việt Nam tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc.
Luật quy định, ngoài lực lượng vũ trang, lực lượng dân sự tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc gồm cán bộ, công chức, viên chức được trang bị phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ để thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc.
Các bộ, ban, ngành, UBND cấp tỉnh sẽ quy định về tổ chức, biên chế, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ trực thuộc tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc.
Luật cũng quy định, Thủ tướng quyết định việc cử mới, cử luân phiên, thay thế, điều chỉnh, rút lực lượng dân sự tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc. Quyết định gia hạn nhiệm kỳ công tác, rút lực lượng dân sự trong trường hợp khẩn cấp sẽ do người đứng đầu bộ, ban, ngành, UBND cấp tỉnh quyết định.
Về quy trình, các bộ, ban, ngành, UBND cấp tỉnh phối hợp với Bộ Quốc phòng chuẩn bị hồ sơ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định cử mới, cử luân phiên, thay thế, điều chỉnh, rút lực lượng dân sự.
Về lĩnh vực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc, ngoài các lĩnh vực quân sự, luật cũng bổ sung thêm các lĩnh vực dân sự gồm hoạch định chính sách, y tế, luật pháp và các lĩnh vực dân sự khác.
Theo báo cáo tiếp thu, giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, có ý kiến đề nghị làm rõ cơ sở pháp lý của việc bổ sung đối tượng áp dụng là cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc, vì Hiến pháp chỉ quy định “lực lượng vũ trang nhân dân tham gia hoạt động góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới”.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, đề án tổng thể về Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc đã được Bộ Chính trị thông qua tháng 11/2012, đã có nội dung xem xét việc cử cán bộ dân sự tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc..
Thực tiễn hiện nay, các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Anh, Mỹ, Đức,… đã cử nhân viên dân sự của Chính phủ tham gia các vị trí chuyên gia y tế, chuyên gia pháp lý, chánh văn phòng, giám đốc hỗ trợ thực địa... Do đó, việc quy định đối tượng dân sự vào dự thảo luật làm cơ sở pháp lý để Việt Nam triển khai lực lượng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, an ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho biết, một số ý kiến đề nghị giao Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các bộ, ban, ngành địa phương để chỉ đạo và quản lý điều hành lực lượng dân sự.
Tuy nhiên, ông Tới nêu rõ, đối tượng dân sự chỉ tham gia theo hình thức cá nhân, việc tuyển chọn, cử tham gia và quản lý sẽ do cơ quan chủ quản thực hiện.
Nếu giao một bộ quản lý lực lượng này sẽ không phù hợp với luật Cán bộ, công chức và luật Viên chức.
Về Chỉ huy lực lượng Việt Nam tại Phái bộ, ông Tới cho hay, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo đã chỉnh lý quy định “tại mỗi Phái bộ có một Chỉ huy trưởng”, đồng thời giao Chính phủ quy định thẩm quyền bổ nhiệm Chỉ huy trưởng lực lượng Việt Nam tại Phái bộ.
Theo quy định của luật, lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc trong thời gian làm nhiệm vụ ở nước ngoài được hưởng chế độ tiền lương, phụ cấp và các chế độ, chính sách ưu đãi khác theo quy định của pháp luật Việt Nam và quy định của Liên Hiệp Quốc; trong thời gian huấn luyện, đào tạo, bồi dưỡng, khi hoàn thành nhiệm vụ về nước được hưởng chế độ, chính sách ưu đãi theo quy định của Chính phủ.
Cá nhân bị ốm đau, bị thương, tai nạn hoặc hy sinh, từ trần khi thực hiện nhiệm vụ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc thì bản thân hoặc thân nhân được hưởng chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật Việt Nam và quy định của Liên Hợp Quốc.
Nhiều ý kiến đề nghị quy định rõ về chế độ, chính sách, đãi ngộ trong thời gian thực hiện nhiệm vụ của Liên Hợp Quốc; bổ sung quy định về chế độ, chính sách đối với những cá nhân bị ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc bị bệnh sau khi đã kết thúc nhiệm vụ được xác định nguyên nhân trong thời gian tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc gây ra.
Dự thảo Luật đã quy định nguyên tắc về chế độ, chính sách đối với lực lượng Việt Nam trong thời gian trực tiếp làm nhiệm vụ ở nước ngoài; trước khi triển khai và sau khi hoàn thành nhiệm vụ về nước.
Các quy định tại Luật chỉ quy định khung, đảm bảo tính nguyên tắc và linh hoạt, trong đó phân cấp cho Chính phủ quy định. Trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, để bảo đảm chặt chẽ, rõ ràng, UBTVQH đã chỉ đạo chỉnh lý quy định về chế độ, chính sách (Điều 26) và bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết về chế độ, chính sách như dự thảo Luật trình Quốc hội thông qua.
