Cận cảnh xác tàu cổ trồi lên ở bãi biển Hội An sau bão số 13

Đông người dân, du khách đến chiêm ngưỡng con tàu sáng 9/11. Ảnh: Lê Quốc Việt.

Trả lời Tri Thức - Znews, Ông Quảng Văn Quý - Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An - xác nhận phần xác tàu cổ (tạm gọi là thuyền Cẩm An) vừa nổi lên tại khu vực ven biển Thịnh Mỹ (phường Hội An Tây, Đà Nẵng) ngày 8/11 trùng khớp với con tàu từng xuất hiện rồi biến mất vào tháng 2/2024. Hiện, đơn vị cùng cơ quan chức năng tiếp cận bảo vệ hiện trường, phục vụ mục đích nghiên cứu.

"Trước tình hình bờ biển sạt lở nghiêm trọng, đồng thời việc di vật thường xuyên xuất lộ chịu tác động của các yếu tố thời tiết bất lợi gây ra tình trạng hư hại, nếu không có biện pháp bảo quản, vấn đề bảo vệ an toàn hiện trạng khi tàu xuất lộ gặp nhiều khó khăn. Chúng tôi đã triển khai một số biện pháp tạm thời như cắm biển cấm vào khu vực vị trí con tàu, liên lạc một số người dân địa phương hỗ trợ trông coi diễn biến bồi lấp của con tàu để thông tin về trung tâm", ông Văn Quý cho hay.

Theo kết quả khảo sát và ghi nhận hiện trường sáng 8/11, các chi tiết của tàu xuất lộ khá nhiều, chiều rộng tàu đo được hơn 5 m, chiều dài phần xuất lộ hiện đo được 17,4 m và kích thước chiều dài có thể vẫn còn do còn bị vùi lấp dưới cát. Các chi tiết giang, ván be, vách ngăn, lô… thể hiện khá rõ.

Tháng 5/2024, đơn vị phối hợp cùng Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM và Bảo tàng Đà Nẵng lấy mẫu vật, tiến hành nghiên cứu sâu.

Tàu có nhiều chi tiết trùng khớp với lối đóng tàu từ các con tàu truyền thống Biển Đông. Ảnh: Lê Quốc Việt.

Kết quả thu được cho thấy con tàu được cho là phát hiện vào năm 1905, nằm trên đất liền, cách mép nước đo trên bản đồ Việt Nam năm 2000 là 40-50 m. Sau đó, biển lấn vào đất liền làm xê dịch vị trí của di vật.

Tuy nhiên, kết quả xác định niên đại tuyệt đối bằng C14 của tàu chưa cho kết quả, vì một số lí do khách quan, theo Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An.

Vị trí phát hiện con tàu từng nằm sâu trong đất liền, cùng sự tương đồng sâu sắc về các đặc điểm cấu trúc, kỹ thuật thi công cùng vật liệu xây dựng với các con tàu đắm truyền thống Biển Đông đã phát hiện trong vùng biển Đông Nam Á. Điều này cho thấy khả năng cao con tàu có niên đại giữa cuối thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI.

Tàu có 28 giang, ước tính có thể có 12 khoang. Tàu sở hữu cấu trúc mạnh mẽ, xây dựng từ loại gỗ có độ bền cao và khả năng chịu lực tốt là gỗ bằng lăng kiền kiền và gỗ thông. Người xưa dùng chất xảm trét ngăn chặn sự xâm nhập của nước vào tàu.

Cấu trúc tàu cho phép thực hiện những chuyến hải trình dài ngày như hoạt động thương mại trên biển hoặc hải chiến.

Con tàu thu hút đông đảo sự quan tâm của ngư dân ven biển và du khách quốc tế. Có mặt tại hiện trường sáng 9/11, anh Lê Quốc Việt (cư dân địa phương) cho biết đa số người đến tham quan đều tò mò và thán phục về kỹ năng đóng thuyền của tiền nhân, đồng thời chiêm ngưỡng cổ vật.

Từ năm 2023 đến nay, thuyền Cẩm An đã hai lần trồi lên mặt nước. Lần đầu tiên là vào cuối năm 2023, lần thứ hai là tháng 2/2024. Cả hai đợt đều ghi nhận phần thân tàu nhô khỏi mặt nước khoảng 10-30 cm. Lần xuất hiện vào ngày 8/11 là thời điểm ghi nhận phần thân tàu rõ nhất.

Vi Lê