Cần chính sách vốn cho nuôi tôm

Theo ông Hồ Quốc Lực - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta, các trang trại nuôi tôm có quy mô diện tích từ 10ha trở lên, hiện chỉ mới đóng góp khoảng 10% vào sản lượng tôm nuôi cả nước, còn lại 90% là từ các hộ nuôi tôm nhỏ lẻ (dưới 10ha). Đây cũng là lực lượng chịu nhiều rủi ro nhất, có tỷ lệ nuôi thành công thấp nhất (khoảng 40%) nên cần được hỗ trợ nhiều nhất cả về vốn, hạ tầng, thông tin thị trường, thời vụ, mô hình và đặc biệt là nguồn gốc, chất lượng yếu tố đầu vào, trong đó có con giống.

Mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao cho tỷ lệ thành công rất cao, nhưng cũng cần có vốn đầu tư lớn. Ảnh: TÍCH CHU

Còn theo kết quả khảo sát của các địa phương có nghề nuôi tôm khu vực đồng bằng sông Cửu Long, trong số khoảng 90% hộ nuôi tôm nhỏ lẻ thì có đến 70% không tiếp cận được nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng. Nguyên nhân chủ yếu là do trong giai đoạn từ 2010 - 2015, dịch bệnh EMS bùng phát gây thiệt hại nặng cho tôm nuôi khiến người nuôi mất khả năng trả nợ, làm tăng tỷ lệ nợ xấu cho các ngân hàng. Mặt khác, tình hình nuôi tôm cũng ngày một khó khăn, tỷ lệ nuôi thành công của hộ nuôi nhỏ lẻ thấp (chỉ 40%) cũng khiến các ngân hàng không còn mặn mà đầu tư cho lĩnh vực này. Cũng chính vì không tiếp cận được nguồn vốn tín dụng nên đa phần hộ nuôi nhỏ lẻ thường chọn mua con giống giá rẻ, khuyến mãi cao mà ít khi quan tâm nhiều đến chất lượng, nguồn gốc xuất xứ, nên rủi ro vì thế cũng cao hơn.

Chuyện người nuôi tôm khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng vốn tồn tại từ lâu, nhưng sở dĩ nhiều năm qua họ vẫn có thể sản xuất được, sản lượng tôm vẫn tăng trưởng tốt là nhờ có sự hỗ trợ đầu tư bán hàng trả chậm từ các đại lý. Tuy nhiên, đến thời điểm này, do tình hình vụ nuôi khó khăn và nhất là giá tôm giảm đến 40% trong hơn 2 tháng qua khiến hầu hết các đại lý không còn mạnh dạn đầu tư cho người nuôi như trước nữa. Trao đổi với người viết, hầu hết các đại lý đều xác nhận hiện họ không còn đầu tư theo diện rộng nữa mà chỉ chọn những khách hàng có mô hình nuôi tốt, ít rủi ro hay những hộ có kinh nghiệm nuôi thành công liên tiếp nhiều vụ trong vài năm trở lại đây. Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm cho diện tích thả tôm tại một số tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long đến giờ này vẫn thấp hơn so với cùng kỳ.

Đóng góp cho chính sách hỗ trợ người nuôi tôm nhỏ lẻ, theo ông Hồ Quốc Lực, trong điều kiện người nuôi khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng, trong khi nguồn vốn từ đại lý thì luôn có lãi suất cao, các mắt xích trong chuỗi giá trị con tôm, mà đặc biệt là ngành quản lý và địa phương cần tìm nguồn vốn cho người nuôi nhỏ lẻ thông qua việc hướng họ tham gia vào chuỗi mới đã và đang hình thành. Ông Lực chia sẻ: “Chuỗi mới ở đây chính là sự tham gia của nhà cung ứng con giống, thức ăn, chế phẩm sinh học cùng với đại lý, ngân hàng và người nuôi tôm đã được hình thành tại nhiều vùng nuôi. Đặc biệt các chuỗi này còn bao hàm yếu tố hỗ trợ quy trình nuôi, kỹ thuật nuôi hoặc xử lý các tình huống phát sinh trong quá trình nuôi”.

Thực tế cho thấy, chuỗi mới này đã và đang được Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam (gọi tắt là CP) và một số công ty cung ứng đầu vào khác kết hợp cùng đại lý và ngân hàng triển khai thực hiện khá tốt và đang ngày càng mở rộng. Tại Sóc Trăng và một số tỉnh trong khu vực, nhiều hộ nuôi tôm đã cải tạo, nâng cấp mô hình và nuôi rất thành công nhờ tham gia chuỗi mới này. Một trong số đó có thể kể đến là anh Nguyễn Văn Mắn, ở xã Gia Hòa 1, huyện Mỹ Xuyên. Từ một người còn nợ ngân hàng từ thời nuôi tôm ao đất, anh Mắn đã được cán bộ CP và đại lý ở địa phương hỗ trợ tham gia vào chuỗi để được Ngân hàng Thương mại Cổ phần Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh cho vay nâng cấp mô hình CPF-Combine và anh liên tiếp có được những vụ nuôi thành công với mức lợi nhuận mà khi còn nuôi ao đất dù có nằm mơ anh cũng không dám nghĩ tới.

Như vậy có thể thấy, bên cạnh 2 nút thắt lớn là con giống và môi trường thì việc tìm kiếm một giải pháp khả thi để tháo gỡ nút thắt về vốn cho người nuôi tôm nhỏ lẻ cũng là vấn đề hết sức cần thiết và cấp bách để người nuôi có thêm điều kiện nâng cấp mô hình nuôi, tiếp cận được với khoa học công nghệ và các sản phẩm đầu vào chất lượng cao, giúp tăng tỷ lệ nuôi thành công, giảm giá thành, từ đó gia tăng lợi nhuận, tạo thêm tích lũy, giúp nghề nuôi tôm ngày càng hiệu quả và bền vững theo đúng mục tiêu đề ra.

TÍCH CHU