Cần có Đề án tổng thể chống ngập, thích ứng biến đổi khí hậu tại các đô thị lớn

Nhiều tuyến đường ở TP. Hà Nội ngập úng sau cơn mưa lớn hồi đầu tháng 10/2025.

Sáng 21/10, Quốc hội thảo luận tại tổ về Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026...

Đề cập đến vấn đề ứng phó ngập lụt, triều cường và thiên tai, đại biểu Quốc hội Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM cho rằng cần phải có giải pháp từ “xử lý trước mắt” sang “thích ứng lâu dài”.

Theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, vấn đề thiên tai, ngập lụt thời gian qua đã gây thiệt hại rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn, dân sinh, kết cấu hạ tầng và năng lực phát triển của các đô thị lớn.

Báo cáo của Chính phủ cho thấy riêng tháng 9/2025, thiên tai gây ảnh hưởng nặng nề trên phạm vi cả nước, làm chết 241 người, gần 400 người bị thương, tổn thất kinh tế khoảng 39.788 tỷ đồng. Hơn 245.934 căn nhà hư hỏng, tốc mái; 565.781 ha lúa, hoa màu bị ngập; 41.702 ha diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại.

Tại TP Hà Nội, đợt mưa đặc biệt lớn cuối tháng 9 làm ngập sâu hàng chục tuyến đường nội đô. Có nơi lượng mưa vượt 300mm, khiến hơn 60 điểm ngập úng, kéo dài nhiều giờ, giao thông tê liệt, phương tiện giao thông hư hỏng hàng loạt.

Quang cảnh Đoàn Đại biểu Quốc hội TP.HCM thảo luận tại tổ sáng 21/10.

Còn tại TP.HCM, từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 10, các đợt mưa lớn kết hợp triều cường dâng cao gây ngập cục bộ nhiều khu vực trung tâm. Vào giờ tan tầm, nhiều tuyến đường ngập sâu, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và hoạt động kinh tế - xã hội của người dân.

Mặc dù chưa có thống kê thiệt hại kinh tế cụ thể nhưng thực tế cho thấy chi phí cứu hộ, sửa chữa, tiêu thoát nước và khắc phục phương tiện, nhà cửa hư hỏng là rất lớn.

“Như vậy, đây không chỉ là câu chuyện riêng của từng địa phương mà là vấn đề quốc gia về an ninh, dân sinh và an toàn đô thị. Do đó, tôi đề nghị Chính phủ sớm xây dựng và triển khai thực hiện Đề án tổng thể chống ngập và thích ứng biến đổi khí hậu tại các đô thị lớn, trong đó TP.HCM và Hà Nội là hai địa bàn trọng điểm”, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng kiến nghị.

Theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, đề án cần nghiên cứu kết hợp hệ thống đê bao, hồ điều tiết, trạm bơm thông minh, bản đồ ngập theo thời gian thực, cùng vật liệu xanh và công nghệ dự báo khí tượng hiện đại để đáp ứng và nâng cao năng lực chống chịu của đô thị.

Đồng thời cần huy động nguồn vốn xanh, trái phiếu đô thị, vốn ODA và hợp tác công tư (PPP) cho các dự án trọng điểm nhằm biến hạ tầng chống ngập trở thành cấu phần quan trọng của hạ tầng phát triển bền vững.

Đại biểu Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm phát biểu. Ảnh: Quốc hội.

Đại biểu Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cũng nêu lên một số tồn tại cần khắc phục ở lĩnh vực phòng chống thiên tai. Cụ thể, một số công trình đê điều, hồ chứa chậm được sửa chữa; năng lực dự báo, ứng phó còn hạn chế, trang thiết bị chưa đồng bộ. Đặc biệt, một số địa phương vẫn giữ tư duy bị động, nặng về "chống" mà chưa chuyển mạnh sang "phòng thích ứng".

Để giải quyết vấn đề này, đại biểu Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm kiến nghị trọng tâm là cần chuyển tư duy từ chống sang phòng thích ứng, lấy phòng ngừa là chính, đặt an toàn tính mạng của nhân dân lên trên hết.

Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị cần tăng đầu tư công và huy động vốn xã hội hóa cho hạ tầng phòng chống thiên tai; khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và kinh nghiệm quốc tế để cảnh báo sớm thiên tai. Đồng thời, cần quy hoạch phát triển theo hướng sống chung an toàn với thiên nhiên và đẩy mạnh giáo dục đạo đức sinh thái.

Đỗ Mến