Căn cứ bí ẩn của Trung Quốc giữa sa mạc Gobi

Ảnh vệ tinh cho thấy sự biển đổi thần tốc của Lop Nur - căn cứ quân sự bí ẩn của Trung Quốc tại sa mạc Gobi. Ảnh: Planet Labs.

Giữa vùng rìa khô cằn của sa mạc Gobi, quân đội Trung Quốc đang âm thầm tăng tốc hoạt động tại Lop Nur - căn cứ quân sự bí ẩn được ví như “Khu vực 51” phiên bản Trung Quốc. Đây là trung tâm nghiên cứu, thử nghiệm các công nghệ quân sự tối tân mà Bắc Kinh không muốn các đối thủ nhìn thấy.

Từng là nơi diễn ra vụ thử hạt nhân đầu tiên của Trung Quốc năm 1964, Lop Nur ngày nay đã trở thành một khu phức hợp khổng lồ ở miền tây bắc Tân Cương. Nơi đây có đường băng dài nhất thế giới, khu thử nghiệm hạt nhân đang mở rộng, cùng hàng chục công trình không biển hiệu khiến giới chuyên gia quốc phòng quốc tế phải đặt câu hỏi.

Các mẫu tiêm kích tàng hình lộ diện

Tương tự căn cứ Khu vực 51 huyền thoại của Mỹ, nơi thử nghiệm các máy bay tuyệt mật, Lop Nur bị kiểm soát nghiêm ngặt, cô lập hoàn toàn. Không ai được phép bay qua khu vực này, nhưng ảnh vệ tinh độc quyền đã phần nào hé lộ những gì đang diễn ra bên trong, cho thấy tốc độ phát triển chóng mặt của quân đội Trung Quốc.

Sự mở rộng nhanh chóng của căn cứ này được xem là dấu hiệu cho thấy khát vọng trở thành siêu cường quân sự toàn cầu của Bắc Kinh, với cuộc chạy đua ráo riết nhằm chế tạo và thử nghiệm các loại vũ khí mới trong bí mật.

Các chuyên gia đánh giá quân đội Trung Quốc hiện sở hữu số lượng binh sĩ, tàu chiến và máy bay chiến đấu vượt Mỹ, nhưng lại thiếu kinh nghiệm thực chiến. Thay vì chiến đấu thật, họ mô phỏng kịch bản xung đột tại những nơi như Lop Nur - nơi thế giới không thể theo dõi sát sao mức độ tiến bộ công nghệ của Bắc Kinh.

Hai mẫu tiêm kích Chengdu J-36 và Shenyang J-50 lộ diện tại Lop Nur. Ảnh: Telegraphs.

Theo ảnh vệ tinh do Planet Labs chụp và được Telegraph công bố, hai mẫu máy bay tiêm kích tàng hình mới đã xuất hiện tại đường băng dài hơn 5 km ở Lop Nur.

Đường băng khổng lồ này được cho là xây dựng để phục vụ máy bay vũ trụ tái sử dụng, từng được phát hiện năm 2020 và so sánh với dòng X-37B của Mỹ. Loại máy bay này có thể hoạt động như phi cơ trong khí quyển và như tàu vũ trụ ngoài không gian.

Khu đỗ chính đã được mở rộng, thêm nhiều nhà chứa mới mọc lên.

Mẫu tiêm kích lớn hơn J-36 là loại ba động cơ, hai chỗ ngồi, thiết kế không có đuôi để tối ưu khả năng tàng hình, theo chuyên gia quốc phòng Peter Layton của Đại học Griffith (Australia).

“Khi bỏ phần đuôi, thân máy bay trơn hơn, giúp tán xạ sóng radar thay vì phản xạ ngược lại”, ông giải thích.

Chiếc J-36 thực hiện chuyến bay đầu tiên tháng 12/2024, và đây là lần đầu tiên nó được phát hiện tại Lop Nur giữa sa mạc Taklamakan, giáp Gobi.

Với sải cánh 20 m và chiều dài gần tương đương, J-36 có thể mang lượng vũ khí lớn, từ tên lửa không đối đất đến tên lửa không đối không tầm xa.

Tình báo Mỹ cho rằng J-36 còn có khả năng chỉ huy “bầy drone” tấn công đồng loạt, một chiến thuật Trung Quốc đang tích cực phát triển. Ba động cơ giúp nó đạt tốc độ siêu thanh mà không cần đốt sau, bay nhanh và lâu hơn đáng kể.

So sánh các thông số kỹ thuật của 2 loại tiêm kích tàng hình J-36 và J-50.

Mẫu tiêm kích nhỏ hơn J-XDS hay J-50 có hai động cơ, một chỗ ngồi, được thiết kế cho các nhiệm vụ tấn công tốc độ cao ở độ cao lớn, tung đòn từ xa trước khi radar đối phương phát hiện.

“Khả năng cao J-36 và J-50 được phối hợp như một cặp tấn công, xuyên thủng vùng phòng thủ với tốc độ siêu thanh”, ông Layton nhận định.

Đường băng tại Lop Nur. Ảnh: Telegraphs.

Cơ sở thử hạt nhân “tái khởi động”

Theo giới phân tích quốc phòng như Ankit Panda (Viện Carnegie) và Douglas Barrie (IISS), Lop Nur không chỉ là nơi thử nghiệm máy bay mà còn đang mở rộng khu thử hạt nhân mới.

Cựu chuyên viên tình báo Renny Babiarz của Cơ quan Tình báo Không gian Địa lý Mỹ (NGA) phát hiện rằng từ năm 2020 đến 2024, Trung Quốc đã xây dựng một khu thử mới ở phía đông địa điểm cũ, với đường hầm ngang, giếng khoan sâu và các công trình phụ trợ - dấu hiệu chuẩn bị cho các vụ thử hạt nhân quy mô nhỏ.

Ông Babiarz, hiện là Phó Chủ tịch phân tích của AllSource Analysis, cho rằng Trung Quốc có thể đã thử nghiệm hạt nhân năng suất thấp trong đường hầm ngang, dù chưa có bằng chứng địa chấn rõ ràng.

Các đường hầm ngang thường dùng cho thử nghiệm cường độ thấp, trong khi giếng thẳng đứng đào sâu hàng km phục vụ vụ nổ lớn hơn.

Hình ảnh vệ tinh cũng ghi nhận dòng xe cộ thường xuyên ra vào khu vực mới - dấu hiệu cho thấy hoạt động diễn ra liên tục. “Trung Quốc đã sẵn sàng thử bất cứ lúc nào nếu muốn”, ông Babiarz khẳng định.

Cùng thời gian này, từ 2020 đến 2024, Trung Quốc còn xây dựng ba bãi phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM), trong đó có khu Hami nằm ngay cạnh Lop Nur, theo báo cáo của Bulletin of the Atomic Scientists.

Hiện Trung Quốc sở hữu khoảng 600 đầu đạn hạt nhân - ít hơn nhiều so với Mỹ và Nga, nhưng tốc độ tăng trưởng lại nhanh nhất thế giới.

Một báo cáo của CNN cũng cho biết 65 trong số 99 cơ sở sản xuất tên lửa ở Trung Quốc đã được mở rộng trong 5 năm qua.

Hồi tháng 10, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Washington sẽ khôi phục các thử nghiệm hạt nhân, động thái bị xem là lời cảnh báo gửi tới cả Trung Quốc lẫn Nga.

Phương Linh