Cần cụ thể hóa tiêu chí đánh giá khung năng lực ngoại ngữ mới dùng cho Việt Nam

Ảnh minh họa

Tạo động lực học và chuẩn hóa đánh giá

Bộ GD-ĐT đang lấy ý kiến góp ý rộng rãi từ dư luận xã hội cho dự thảo Thông tư Ban hành Khung năng lực ngoại ngữ dùng cho Việt Nam. Dự thảo Thông tư Ban hành Khung năng lực ngoại ngữ dùng cho Việt Nam xây dựng nhằm thay thế Thông tư số 01/2014/TT-BGDĐT ngày 24/01/2014, đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy và học ngoại ngữ trong giai đoạn hiện nay, dự thảo Thông tư lần này có nhiều điều chỉnh quan trọng, cập nhật các xu thế giáo dục ngôn ngữ hiện đại.

Trao đổi với PV Báo Phụ nữ Việt Nam, PGS.TS Võ Thị Hồng Lê, Khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM nhận định, Dự thảo Thông tư Ban hành Khung năng lực ngoại ngữ dùng cho Việt Nam đã tiệm cận hơn với nhu cầu thực tế và xu hướng đánh giá hiện đại, có sự thay đổi phù hợp với yêu cầu mới trong dạy – học và đánh giá năng lực ngoại ngữ.

Khung năng lực ngoại ngữ dự kiến

Đặc biệt, khung năng lực ngoại ngữ dùng cho Việt Nam dự kiến sẽ bao gồm tổng cộng 7 cấp độ (cho Kỹ năng đọc hiểu, Kỹ năng nghe hiểu, Kỹ năng nói, Kỹ năng viết, Kỹ năng trung gian) thay vì chỉ có 6 cấp độ như hiện nay. PGS.TS Võ Thị Hồng Lê nhận định: "Thứ nhất, trong tình hình phụ huynh cho con em học ngoại ngữ sớm, việc mở rộng khung lên 7 cấp độ, thêm cấp Pre-A1 sẽ giúp có một mức đánh giá rõ ràng, phù hợp hơn với năng lực trẻ em, người mới học, tạo động lực học tập.

Thứ hai, tại các trường và trung tâm ngoại ngữ với khung năng lực rõ ràng chi tiết như vậy sẽ tạo được sự thống nhất trong đánh giá từng kỹ năng (nghe, nói, đọc, viết…), giúp chuẩn hóa chất lượng giảng dạy và đánh giá.

Thứ ba, khi khung ngoại ngữ Việt Nam gắn kết với CEFR (khung 7 bậc dự kiến dựa theo CEFR 2020) giúp người học/giáo viên/trường dễ liên kết với các chứng chỉ, chuẩn quốc tế, thuận lợi cho học tập, du học, làm việc", PGS.TS Võ Thị Hồng Lê chia sẻ.

Khung năng lực ngoại ngữ của Việt Nam được cập nhật theo các tiêu chí và nội dung của Khung tham chiếu ngôn ngữ chung châu Âu (CEFR) năm 2020, góp phần bảo đảm sự tương thích với các chuẩn mực giáo dục ngôn ngữ đang được sử dụng phổ biến trên toàn cầu, chuyên gia bày tỏ.

PGS.TS Võ Thị Hồng Lê, Khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM

Xây dựng tiêu chí rõ ràng cho từng cấp độ

Bên cạnh đó, PGS.TS Võ Thị Hồng Lê cho rằng khi thay đổi Khung năng lực ngoại ngữ, các mô tả năng lực cho từng kỹ năng cần bổ sung và cụ thể hóa, qua đó cung cấp cơ sở tham chiếu chuẩn xác và hữu ích cho các nhà quản lí, chuyên gia phát triển chương trình, biên soạn tài liệu, giáo viên và người học trong việc tiếp cận các chuẩn mực tiên tiến. "Trước tiên, việc xây dựng tiêu chí cho Pre-A1 cần rõ ràng, cụ thể là khác với tiêu chí A1 như thế nào để tránh đánh giá mơ hồ, dễ gây khó khăn cho quá trình thực hiện".

Trong Dự thảo, phần mô tả năng lực của Tiền bậc 1 và Bậc kỹ năng độc thoại kéo dài của phần kỹ năng nói chưa cụ thể hóa

Đồng thời, đội ngũ giảng viên và người chấm kiểm tra cần được thông tin đầy đủ về mục đích, điểm tích cực của sự thay đổi và được tập huấn giáo viên phải được huấn luyện để phân biệt và đánh giá đúng các bậc, đặc biệt ở cấp sơ khai, nữ chuyên gia nhấn mạnh.

Đặc biệt, vấn đề thực thi liên quan đến việc thay đổi chương trình học cần có thêm cấp lớp tiền sơ cấp và phân bổ thêm thời gian và phần giảng viên, người phụ trách cũng cần được các cấp lãnh đạo nhà trường lên kế hoạch và hỗ trợ thực hiện.

Ngoài ra, cần xem xét để hạn chế sự bất cập khi khung năng lực thay đổi thì các chứng chỉ theo khung cũ sẽ như thế nào?

PGS.TS Võ Thị Hồng Lê cho rằng, các chứng chỉ quốc tế theo khung cũ cần có hướng dẫn, thông báo rõ ràng thời gian sẽ thay đổi sang chứng chỉ theo khung mới. Đồng thời, thời gian thay đổi này cần phù hợp để kịp chuẩn bị các khâu cần thiết liên quan đến nhà trường, giảng viên và người học.

Ngoài ra, trường hợp có thể quy đổi tương đương thì cần có hướng dẫn rõ ràng về quy đổi, tiêu chí tương đương.

Cuối cùng, Dự thảo thêm mục lục về các nội dung điều chỉnh và mục tiêu của khung mới, giúp người học và người dạy dễ theo dõi, áp dụng trong quá trình giảng dạy và đánh giá, nắm bắt nhanh hơn, tăng tính minh bạch và thuận tiện khi triển khai.

Dự thảo Thông tư được xây dựng phù hợp với tinh thần của Quyết định 2371/QĐ-TTg ngày 27/10/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025–2035, tầm nhìn đến năm 2045.

Thông tư mới dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2027 và thay thế Thông tư 01/2014/TT-BGDĐT ban hành Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam trước đây. Khung năng lực ngoại ngữ dùng cho Việt Nam được ban hành kèm theo Thông tư này là căn cứ để triển khai giảng dạy, đánh giá và phát triển các chương trình ngoại ngữ trong toàn hệ thống giáo dục.

Hà Phương