Cân đo xe chiến đấu BMP-2M của Nga và M2 Bradley của Mỹ trên chiến trường Ukraine

Trong cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine, xe chiến đấu bộ binh BMP-2 của Nga đã nổi lên như một tài sản quan trọng cho các hoạt động tấn công, hỗ trợ bộ binh và các đơn vị thiết giáp trong các khu vực chiến đấu cường độ cao, theo tờ Bulgarian Military.

Được triển khai rộng rãi trên khắp các tuyến đầu của cuộc xung đột, xe chiến đấu bộ binh được thiết kế thời Liên Xô này đã chứng minh được khả năng thích ứng - vốn được phát triển thông qua các bản nâng cấp để đáp ứng nhu cầu của chiến tranh hiện đại.

Khi lực lượng Nga đẩy mạnh các cuộc tấn công, vai trò của xe chiến đấu bộ binh BMP-2 trong việc phá vỡ các tuyến phòng thủ và cung cấp hỏa lực hỗ trợ đã thu hút sự chú ý mới, đặc biệt là khi Tập đoàn Rostec - nhà sản xuất dòng xe chiến đấu này - quảng cáo những cải tiến đáng kể giúp nâng cao khả năng của nó.

Xe chiến đấu bộ binh BMP-2M. Ảnh: TASS

Sự nổi bật của chiếc xe này nhấn mạnh một câu chuyện rộng hơn về sự cạnh tranh công nghệ, đưa kỹ thuật của Nga đối đầu với các đối thủ phương Tây như M2 Bradley của Mỹ - trụ cột của các lữ đoàn cơ giới Ukraine. Sự đối lập này cung cấp một góc nhìn về cách các hệ thống cũ, thông qua hiện đại hóa, vẫn đóng vai trò quan trọng trên chiến trường ngày nay.

Nga hồi sinh xe chiến đấu bộ binh BMP-2

Rostec gần đây đã công bố một bước tiến đáng kể về khả năng của BMP-2, tuyên bố rằng phiên bản hiện đại hóa BMP-2M có tầm bắn hiệu quả là 8 km - gấp đôi so với Bradley do Mỹ sản xuất.

BMP-2M, được trang bị mô-đun chiến đấu Berezhok, có pháo tự động 30mm, 4 tên lửa chống tăng có điều khiển Kornet và súng phóng lựu tự động. Rostec nhấn mạnh đến việc tích hợp hệ thống điều khiển hỏa lực kỹ thuật số, kính ngắm kết hợp và cơ chế theo dõi tự động, cho phép xe có thể tấn công xe tăng, các vị trí kiên cố hoặc quân địch ở phạm vi xa, theo hãng thông tấn TASS.

“Tầm với xa như vậy là điều mà Bradley của Mỹ chỉ có thể mơ ước” - Rostec nhận định. Tập đoàn nhấn mạnh rằng BMP-2M đang được sử dụng tích cực trong khu vực mà Nga gọi là "khu vực hoạt động quân sự đặc biệt" ở Ukraine, thực hiện các nhiệm vụ như hỗ trợ xe tăng với thành công đáng chú ý.

Ngoài vai trò trên chiến trường hiện tại, Rostec khẳng định tiềm năng hiện đại hóa của BMP-2 vẫn còn nhiều dư địa. Tập đoàn này lập luận rằng chiếc xe này, lần đầu được giới thiệu vào những năm 1980, vẫn tiếp tục phát triển dựa trên kinh nghiệm chiến đấu và phản hồi từ quân nhân.

Các kỹ sư được cho là đang tinh chỉnh các hệ thống của xe, nâng cao cả khả năng sát thương và khả năng sống sót để theo kịp các mối đe dọa ngày nay trên chiến trường. Điều này phản ánh cam kết chiến lược nhằm kéo dài tuổi thọ của một hệ thống đã là nền tảng của lực lượng cơ giới hóa của Nga trong nhiều thập niên.

Câu chuyện của Rostec không chỉ đưa xe chiến đấu bộ binh BMP-2M như một hệ thống lâu đời được tái sử dụng cho chiến tranh hiện đại mà còn như một hệ thống năng động có khả năng cạnh tranh với các thiết kế mới hơn.

Nếu thông tin về tầm bắn 8 km là chính xác, điều này cho thấy một bước nhảy vọt đáng kể so với khả năng của phiên bản tiền nhiệm. Tầm bắn này có thể được thúc đẩy bởi các tên lửa Kornet tầm xa, được biết đến với khả năng tấn công mục tiêu ở khoảng cách như vậy trong điều kiện tối ưu.

Cân đo BMP-2M và M2 Bradley

Để hiểu vị trí của BMP-2M trong chiến tranh hiện đại, cần phải so sánh chi tiết với M2 Bradley, vì cả hai loại xe đều đại diện cho khái niệm xe chiến đấu bộ binh được định hình theo học thuyết Chiến tranh Lạnh nhưng được điều chỉnh cho các cuộc xung đột ngày nay.

Xe chiến đấu Bradley của Ukraine ở mặt trận TP Avdiivka (tỉnh Donetsk). Ảnh: THE WALL STREET JOURNAL

Ở phiên bản cơ bản, BMP-2 nặng khoảng 14 tấn và được trang bị pháo tự động 30mm 2A42, súng máy đồng trục 7,62mm và bệ phóng cho các tên lửa chống tăng cũ như 9M113 Konkurs. Thiết kế nhẹ của nó ưu tiên khả năng cơ động và đổ bộ, cho phép nó vượt qua các chướng ngại vật dưới nước và hỗ trợ các cuộc tấn công nhanh.

Ngược lại, Bradley nặng hơn với khoảng 30 tấn trong biến thể M2A2 ODS, phản ánh triết lý thiết kế nhấn mạnh vào khả năng bảo vệ. Bradley mang theo 1 khẩu súng máy M242 Bushmaster 25mm, 1 súng máy đồng trục 7,62mm và 1 bệ phóng tên lửa TOW kép để chống thiết giáp.

Cả hai phương tiện đều được thiết kế để vận chuyển bộ binh (6 binh lính trên BMP-2 và 7 binh lính trên Bradley), trong khi cung cấp hỗ trợ hỏa lực trực tiếp, nhưng cách tiếp cận của 2 xe chiến đầu này khác nhau đáng kể.

Tầm bắn 8 km của BMP-2M mà Rostec tuyên bố phụ thuộc vào tên lửa Kornet với mô-đun Berezhok, có tầm bắn tối đa được cho là 5,5 đến 8 km tùy thuộc vào biến thể và điều kiện. Điều này vượt xa tên lửa TOW của Bradley, có tầm bắn tối đa khoảng 3,75 km trong cấu hình tiêu chuẩn.

Hệ thống dẫn đường bằng laser của Kornet cung cấp độ chính xác chống lại các mục tiêu bọc thép, có khả năng mang lại cho BMP-2M lợi thế trong các cuộc giao tranh đối đầu. Tuy nhiên, hệ thống TOW của Bradley, mặc dù có tầm bắn ngắn hơn, đã được chứng minh tính hiệu quả trong chiến đấu và được hưởng lợi từ nhiều thập niên cải tiến, với các biến thể mới hơn mở rộng phạm vi hơn 4 km một chút.

Các khẩu pháo tự động trên cả 2 xe đều kể một câu chuyện khác: pháo 30 mm của BMP-2 có tầm bắn hiệu quả tối đa khoảng 2 km đối với các mục tiêu trên mặt đất, trong khi pháo Bushmaster 25 mm của Bradley đạt khoảng 3 km nhờ vào đạn dược và khả năng kiểm soát hỏa lực vượt trội.

Tính năng bảo vệ cũng cho thấy một sự tương phản rõ rệt khác. Thân xe bằng nhôm và thép của BMP-2 có khả năng chống chịu hạn chế, ngăn chặn vũ khí nhỏ và một số viên đạn pháo tự động từ một số góc nhất định, nhưng vẫn dễ bị tổn thương trước vũ khí chống tăng hiện đại và đạn dược tấn công từ trên xuống như máy bay không người lái. Ukraine đã phát hiện điểm yếu này của BMP-2.

Giáp hợp kim nhôm của Bradley, được tăng cường bằng các tấm phản ứng trong các mẫu sau này, có thể chịu được đạn 30 mm ở vòng cung phía trước và mang lại khả năng sống sót tốt hơn cho kíp lái - một yếu tố mà lực lượng Ukraine đã ca ngợi sau những cú tấn công mà nếu là xe bọc thép thời Liên Xô thì đã bị tiêu diệt. Tuy nhiên, độ bền này đi kèm với sự hy sinh về khả năng di chuyển: tốc độ tối đa của Bradley là 56 km/h, chậm hơn so với 65 km/h của BMP-2, và nó không có khả năng lội nước mà không cần chuẩn bị.

Sự đánh đổi phản ánh các ưu tiên khác nhau: Nga ưu tiên tốc độ và khả năng triển khai, trong khi Mỹ nhấn mạnh vào khả năng bảo vệ phi hành đoàn và sức mạnh chiến đấu bền bỉ.

Về mặt công nghệ, Bradley có lợi thế về nhận thức tình huống. Hệ thống quang học nhiệt và đơn vị ngắm tích hợp - vốn là tiêu chuẩn từ những năm 1980 - cho phép hoạt động cả ngày lẫn đêm và thu thập mục tiêu trong điều kiện bất lợi.

Đây là những khả năng mà BMP-2 cơ bản không có cho đến khi được nâng cấp gần đây. Hệ thống kiểm soát hỏa lực kỹ thuật số mới và hệ thống ngắm bắn kết hợp của BMP-2M thu hẹp khoảng cách này, nhưng thông tin chi tiết về hiệu suất của chúng vẫn còn ít.

Cả hai loại xe đều phải chịu tổn thất ở Ukraine làm nổi bật tính dễ bị tổn thương của chúng trước máy bay không người lái, pháo binh và tên lửa chống tăng có điều khiển.

Khi cuộc chiến tại Ukraine tiếp tục thử thách cả hai hệ thống này, những điểm mạnh và hạn chế của chúng càng trở nên rõ nét, không chỉ tiết lộ những lựa chọn kỹ thuật mà còn cả các học thuyết chiến lược mà chúng thể hiện.

Hiện tại, BMP-2 vẫn giữ vai trò là một chiến binh chăm chỉ, với việc hiện đại hóa là minh chứng cho sự cần thiết cũng như đổi mới, trong khi Bradley giữ vững vị trí như một đối thủ mạnh mẽ hơn, mặc dù kém linh hoạt hơn.

VĨNH KHANG