Cần đột phá trong sửa đổi pháp luật về đất đai

Cải cách thể chế - yêu cầu tất yếu và khách quan

Hàm ý chính sách này được thể hiện ngay trong phát biểu đề dẫn mở đầu Phiên Hội thảo Chuyên đề 1 do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày. Theo đó, hoàn thiện thể chế là yêu cầu có tính tất yếu khách quan đối với sự phát triển của một quốc gia. Do vậy, cải cách và hoàn thiện thể chế luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm, chú trọng trong quá trình đổi mới đất nước và việc cải cách, hoàn thiện thể chế luôn được xem là một trong những nội dung trọng yếu trong định hướng phát triển đất nước. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng tiếp tục đặt ra hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển ở vị trí đầu tiên trong 3 đột phá chiến lược phát triển bền vững đất nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng cũng xác định rất cụ thể yêu cầu tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, hoàn thiện đồng bộ thể chế để tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc; khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn với các đại biểu dự phiên Hội thảo
Ảnh: Hồ Long

Đánh giá khái quát về công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế ở nước ta những năm gần đây, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh 4 kết quả nổi bật. Đó là đã thể chế hóa một cách kịp thời, quyết đoán, sáng tạo, phù hợp thực tiễn các chủ trương, chính sách của Đảng về phòng, chống dịch bệnh, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh. Quyết liệt rà soát, khắc phục những vướng mắc, mâu thuẫn, chồng chéo của hệ thống pháp luật để tháo gỡ, khơi thông các “điểm nghẽn”, phát huy mọi nguồn lực cho phát triển, biến thách thức thành cơ hội cho phát triển. Công tác lập pháp được đổi mới theo hướng chủ động, linh hoạt với phương châm Quốc hội hành động, xây dựng thể chế, pháp luật để phục vụ phát triển. Việc kiểm tra, giám sát công tác tổ chức thi hành pháp luật được tăng cường. Đặc biệt, để nâng cao hiệu quả giám sát, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết hướng dẫn việc tổ chức thực hiện hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác hoàn thiện thể chế, các ý kiến của đại biểu các bộ, ngành, chuyên gia tài chính - tiền tệ trong nước và quốc tế tham dự Phiên Hội thảo Chuyên đề 1 đều khẳng định sự cần thiết phải tiếp tục nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng cường hiệu quả thi hành pháp luật, phát huy những thành tựu đạt được trong công tác cải cách thể chế.

Tiếp tục đổi mới hệ thống tài chính đất đai

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong:
Cần thay đổi cơ bản chính sách tài chính về đất đai

Các báo cáo và ý kiến tham luận, phát biểu tại phiên Hội thảo chuyên đề 1 đã tập trung vào những nội dung trọng tâm về đẩy mạnh cải cách thể chế, hoàn thiện chính sách về đất đai.

Đặc biệt, hội thảo đã có nhiều kiến nghị, đề xuất nhằm đẩy mạnh cải cách thể chế, hoàn thiện chính sách về đất đai trong thời gian tới, tôi cơ bản thống nhất với những kiến nghị, đề xuất và nhấn mạnh đến một số nội dung sau:

Tiếp tục phát huy vai trò, công cụ xây dựng và thi hành pháp luật trong cải cách và hoàn thiện thể chế, cần tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác xây dựng và thi hành pháp luật, trong đó tập trung vào một số giải pháp cơ bản như: đổi mới tư duy, nhận thức, nâng cao vai trò của công tác xây dựng và thi hành pháp luật; tăng cường năng lực cho các chủ thể tham gia xây dựng và thi hành pháp luật; tiếp tục nghiên cứu cải tiến quy trình lập pháp, tăng kỷ luật, kỷ cương trong xây dựng pháp luật; tăng cường hoạt động giám sát, kiểm tra, rà soát văn bản sơ kết, tổng kết việc thi hành pháp luật.

Đối với việc hoàn thiện chính sách về đất đai, nhất là chính sách tài chính, chính sách phát triển thị trường bất động sản cần chú trọng một số nội dung sau: thay đổi cơ bản chính sách tài chính về đất đai trong sửa đôỉLuật Đất đai năm 2013, điều tiết hợp lý, hiệu quả sử dụng nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương. Nghiên cứu các chính sách điều tiết chênh lệch vĩ mô trên chênh lệch địa tô, bảo đảm công khai, minh bạch. Các Luật thuế có liên quan đến đất đai phải ban hành đồng thời với Luật Đất đai (sửa đổi).

Chú trọng phát triển thị trường bất động sản thông qua các giải pháp: đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất, xây dựng hệ thống thông tin bất động sản, thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai. Có chính sách khuyến khích phát triển thị trường quyền sử dụng đất, nhất là thị trường cho thuê đất nông nghiệp. Chú trọng ứng dụng công nghệ hiện đại và chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về đất đai, trọng tâm là xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin về đất đai.

Nhà nước phải trực tiếp thực hiện thu hồi và đền bù giải phóng mặt bằng theo cơ chế thống nhất đối với mọi loại dự án đầu tư phát triển bất động sản có quyết định phê duyệt đầu tư của Nhà nước. Người dân có đất thu hồi được hưởng chính sách bồi thường và tái định cư thống nhất, bảo đảm tái lập cuộc sống bằng hoặc tốt hơn sau khi tái định cư.

Lê Bình lược ghi

Một trong những nội dung quan trọng được trao đổi, thảo luận tại Phiên Hội thảo Chuyên đề 1, đó là hoàn thiện chính sách về đất đai. Theo đó, các đại biểu đều nhất trí cho rằng, những cải cách đột phá trong sửa đổi Luật Đất đai thời gian tới sẽ mang lại tác động tích cực, đưa đất đai trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển kinh tế, nâng cao cuộc sống người dân. Cụ thể, đó là, yêu cầu nâng cao vai trò của thị trường trong quản lý và sử dụng đất; nâng cao vai trò đại diện chủ sở hữu và năng lực quản lý của Nhà nước về đất đai; kiên quyết phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong lĩnh vực đất đai; yêu cầu bảo đảm sự hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân, trong đó lấy người dân làm trung tâm.
Như chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trong phần thảo luận bàn tròn, thì có ba nội dung mang tính "cải cách đột phá" trong sửa đổi Luật, sẽ mang lại tác động tích cực, đưa đất đai trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển kinh tế, nâng cao cuộc sống người dân. Trong đó, trước tiên, công cụ quan trọng thể hiện quyền năng của Nhà nước, đó là công tác quy hoạch cần phải đổi mới cả nội dung và hình thức; phải thể hiện được quyền hạn, trách nhiệm của các cơ quan thực thi pháp luật và giải quyết triệt để những khó khăn, vướng mắc, bất cập do công tác quy hoạch trong những năm vừa qua. Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất dành cho phát triển các công trình và dự án bất động sản phải phù hợp với chiến lược phát triển thị trường bất động sản để bảo đảm các dự án bất động sản được triển khai theo đúng tiến độ, đáp ứng các nhu cầu về bất động sản phù hợp với quy mô, mức độ phát triển kinh tế - xã hội. Thứ hai, một trong những cải cách mang tính đột phá nữa được Bộ trưởng Trần Hồng Hà lưu ý, đó là hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu số và hệ thống thông tin quốc gia về đất đai tập trung, thống nhất, đồng bộ, đa mục tiêu và kết nối liên thông. Theo đó, thông qua cơ sở dữ liệu này, chúng ta sẽ giám sát được nguồn lực đất đai, giúp người dân có thể tiếp cận được các thông tin về đất đai công bằng, công khai và bình đẳng.

Và một giải pháp mang tính cải cách đột phá trong sửa đổi Luật Đất đai lần này, như phân tích của nhiều đại biểu tại Phiên Hội thảo Chuyên đề 1, đó là công tác định giá đất, hay mở rộng hơn nữa là công tác kinh tế và tài chính đất đai.

Theo các đại biểu, hệ thống tài chính đất đai bao gồm hai nội dung cơ bản. Một là, giá đất do Nhà nước quy định phải phù hợp với giá trị thị trường. Hai là phải cải cách hệ thống thuế sử dụng đất cho phù hợp với mức thu nhập của người lao động, người dân, đồng thời sử dụng công cụ thuế để ngăn ngừa tình trạng đầu cơ đất đai, có đất nhưng không đưa đất vào sử dụng, để đất hoang hóa. Do đó, trong sửa đổi Luật Đất đai 2013 tới đây, nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục đổi mới hệ thống tài chính đất đai.

Cụ thể cần đưa định nghĩa giá thị trường theo tiêu chuẩn quốc tế vào Luật Đất đai sửa đổi; chú trọng vào thuế chuyển nhượng bất động sản để tính toán sao cho giảm thuế suất để giá đất thực được tự các bên ghi nhận trên hợp đồng chuyển quyền; các luật thuế có liên quan đến đất đai phải ban hành đồng thời với Luật Đất đai sửa đổi. Cùng với đó, pháp luật về thuế thu nhập từ chuyển quyền cần quy định rõ tính thuế không căn cứ vào giá trị hợp đồng chuyển quyền, chỉ căn cứ vào giá đất do Nhà nước quy định; lập cơ sở dữ liệu giá đất thị trường, trước mắt có thể sử dụng ngay mạng của Công chứng; và đưa phần mềm xử lý dữ liệu để ước tính giá trị đất đai do Nhà nước quy định.

Phân tích vấn đề từ góc độ tác động của chính sách đất đai đến thị trường bất động sản và giải quyết bất cập trong đấu giá đất, trong các tham luận, phát biểu của đại biểu đều nhấn mạnh, đất đai chính là tiền đề và là yếu tố cấu thành của bất động sản, bất cứ bất động sản nào cũng phải gắn với đất đai. Do vậy, các yếu tố kinh tế và pháp lý đất đai luôn là cơ sở nền tảng có vai trò quyết định đối với các hoạt động phát triển, các quyền năng, giá trị kinh tế của bất động sản, có tác động trực tiếp tạo ra những biến động của thị trường bất động sản. Các chính sách kinh tế đất đai có tác động đến bất động sản và thị trường bất động sản là vô cùng rộng và phức tạp. Như nhận định của ĐBQH Hoàng Văn Cường (Hà Nội), thì việc thay đổi cơ chế quản lý từ sử dụng các mệnh lệnh hành chính áp đặt sang sử dụng thống nhất cơ chế thị trường trong tiếp cận đất đai sẽ không chỉ chống thất thu, hạn chế tiêu cực tham nhũng từ đất, mà còn cho phép lựa chọn được nhà đầu tư bất động sản có năng lực sử dụng đất đai tốt nhất.

Đối với đăng ký giao dịch và thông tin thị trường bất động sản, theo đại biểu Hoàng Văn Cường, cần quy định bắt buộc các hoạt động giao dịch đất đai, bất động sản đều phải thông qua sàn giao dịch kiểm tra và xác thực, thay cho việc thực hiện công chứng như hiện nay, chỉ có tác dụng như lập vi bằng xác nhận có diễn ra giao dịch. Đặc biệt, cơ chế giá đất cho phát triển thị trường bất động sản phải xác định phù hợp với giá trị thị trường của đất đai và sử dụng cơ chế thị trường trong lựa chọn các nhà đầu tư dự án phát triển bất động sản. Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng đề nghị, Nhà nước phải trực tiếp thực hiện thu hồi và bồi thường giải phóng mặt bằng theo cơ chế thống nhất đối với mọi dự án đầu tư phát triển bất động sản có quyết định phê duyệt đầu tư của Nhà nước. Người dân có đất thu hồi được hưởng chính sách bồi thường và tái định cư thống nhất, bảo đảm tái lập cuộc sống bằng hoặc tốt hơn sau khi tái định cư.

Cùng với đó, theo các đại biểu, cần thực hiện cơ chế điều tiết giá trị tăng lên của đất đai và bất động sản không do nhà đầu tư tạo ra thông qua cơ chế đánh thuế cao đối với phần chênh lệch giá bất động sản theo cơ chế lũy thoái theo độ dài khoảng thời gian giữa khi mua và bán; đánh thuế cao đối với diện tích và giá trị đất đai và bất động sản chiếm dụng vượt trên mức bình quân của xã hội.

Và để hạn chế những vụ việc đất đấu giá cao rồi bỏ cọc, hay tránh tình trạng dự án bỏ hoang chậm tiến độ, thì cần kiểm soát chặt năng lực tài chính của nhà đầu tư phát triển bất động sản, tham gia đấu thầu dự án, đấu giá quyền sử dụng đất. Phát triển các kênh dẫn vốn cho thị trường bất động sản theo hướng bền vững, như quỹ tín thác đầu tư bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp có bảo đảm.

Với cách thức tổ chức mạch lạc, khoa học, gồm hai phiên chính là "tham luận" và "thảo luận bàn tròn", Phiên Hội thảo Chuyên đề 1 đã nghe 3 tham luận và 8 ý kiến phát biểu, trong đó có 2 ý kiến phát biểu của hai Bộ trưởng: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường. Nhiều ý kiến phân tích, đề xuất, khuyến nghị chính sách liên quan đến đẩy mạnh cải cách thể chế và hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai đã được các đại biểu, chuyên gia trong nước và quốc tế thẳng thắn đưa ra. Chắc chắn những đề xuất chính sách với nhiều luận cứ khoa học và có tính thực tiễn như vậy sẽ cung cấp những thông tin bổ ích, định hướng hay để phục vụ công tác nghiên cứu, điều hành, nhất là công tác hoạch định chính sách của các cơ quan quản lý nhà nước, trực tiếp là việc xem xét, cho ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ Tư tới đây.

Thanh Hải

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh Lê Hoàng Châu: Cần chấn chỉnh các hoạt động môi giới bất động sản

Diễn đàn năm nay có nhiều đổi mới, với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, cùng lãnh đạo Chính phủ và các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương, các nhà khoa học, chuyên gia trong nước và quốc tế, đại diện cộng đồng doanh nghiệp đã khẳng định sự "đúng" và "trúng" khi lựa chọn chủ đề xuyên suốt của Diễn đàn, cũng như lựa chọn chủ đề thảo luận tại hai phiên hội thảo chuyên đề, trong đó có chuyên đề rất quan trọng về đẩy mạnh cải cách thể chế - hoàn thiện chính sách về đất đai, giải pháp quan trọng trong phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Đây là chuyên đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nền kinh tế đang từng bước phục hồi và phát triển sau đại dịch Covid-19.

Tôi đồng tình với ý kiến tại Phiên hội thảo, đó là đối với việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì phải thông qua sàn giao dịch bất động sản. Muốn vậy, trước hết chúng ta cần chấn chỉnh lại các hoạt động của đơn vị môi giới bất động sản. Hiện nay, trong số khoảng 300.000 nhân viên môi giới bất động sản trên toàn quốc, chỉ có khoảng 30.000 người là có chứng chỉ hành nghề. Và người có nhu cầu cơ bản là tự lựa chọn sàn giao dịch nào là có uy tín. Thực tế, việc giao dịch qua sàn bất động sản sẽ góp phần quan trọng làm minh bạch thông tin của thị trường. Đương nhiên, việc này cần thực hiện có lộ trình để tránh đặc quyền, đặc lợi.

Về vấn đề chuyển nhượng dự án, tôi đề nghị cần luật hóa theo Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và được Quốc hội thống nhất kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ quy định của Nghị quyết đến hết ngày 31.12.2023. Trong đó, cho phép chuyển nhượng dự án là nợ xấu bất động sản nếu có giấy chứng nhận, tức là có "sổ đỏ" hoặc có quyết định giao đất, quyết định cho thuê đất.

Với rất nhiều khuyến nghị, tham vấn chính sách từ các chuyên gia, nhà khoa học và sự tham gia đông đảo của đại diện các tổ chức quốc tế, cùng các doanh nghiệp, nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, được kết nối với nhiều điểm cầu trên cả nước và quốc tế, tôi tin tưởng, những cải cách thể chế, hoàn thiện chính sách về đất đai trong thời gian tới sẽ tạo ra những động lực quan trọng để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội một cách mạnh mẽ và hiệu quả hơn.

T. Thành ghi

Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Phan Đức Hiếu: Để có được đạo luật đất đai hài hòa lợi ích các bên

Trong khuôn khổ Phiên Hội thảo Chuyên đề 1, các diễn giả, khách mời và đại biểu tham dự đều đưa ra những ý kiến rất thẳng thắn, khách quan và cầu thị. Về nội dung, trong phiên thảo luận có rất nhiều vấn đề đã được trao đổi, thảo luận và bên cạnh các giải pháp vĩ mô, thì những giải pháp rất cụ thể đã được các đại biểu đề xuất. Ví dụ, đề xuất việc ban hành Luật phải tránh luật khung, luật ống; việc ban hành Nghị định cần giảm về số lượng, tránh nguy cơ chồng chéo, mâu thuẫn; hay công tác hướng dẫn thi hành Luật cần bảo đảm phù hợp với thực tế, không trái với tinh thần của Luật; trường hợp nào nên đấu giá, trường hợp nào nên đấu thầu…

Trong khuôn khổ thời gian có hạn, song các vấn đề liên quan đến đổi mới cải cách thể chế và hoàn thiện chính sách về đất đai đã được nêu khá đầy đủ, toàn diện, đặc biệt có sự tham gia nhiệt tình, trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà - hai "tư lệnh ngành" rất quan trọng đảm trách mảng việc liên quan đến xây dựng, hoàn thiện thể chế và chính sách về đất đai.

Tôi kỳ vọng, sau Diễn đàn năm nay sẽ thúc đẩy, khuyến khích các bên tham gia và có liên quan mạnh dạn hơn trong đóng góp ý kiến xây dựng, hoàn thiện thể chế và chính sách về đất đai. Bởi, với những đóng góp mang tính cầu thị, trách nhiệm, thẳng thắn sẽ là cơ sở để cơ quan soạn thảo, xây dựng thể chế, chính sách lắng nghe, tìm ra giải pháp tốt nhất, phương án tối ưu nhất, hướng đến mục tiêu cao nhất là có được một đạo luật đất đai sửa đổi bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các bên có liên quan.

Với cá nhân tôi, với tư cách là Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế, qua phiên thảo luận này cũng thu được nhiều kiến thức có tính chất chuyên môn sâu để đóng góp trong quá trình thẩm tra dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tới đây.

N. Thành ghi

Trưởng khoa Pháp luật kinh tế - Đại học Luật Hà Nội Nguyễn Quang Tuyến: Nhiều ý kiến góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất

Diễn đàn năm nay được tổ chức rất chu đáo, chuyên nghiệp, quy tụ các chính khách, nhà quản lý, đội ngũ chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực kinh tế - xã hội. Chủ đề chung của Diễn đàn và hai Phiên Hội thảo chuyên đề rất "đúng" và "trúng", chính là những vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn.

Đặc biệt, chuyên đề “Đẩy mạnh cải cách thể chế - Hoàn thiện chính sách về đất đai, giải pháp quan trọng trong phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội” đã cung cấp nhiều thông tin hữu ích, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 18-NQ/TW, ngày 16.6.2022 của Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Diễn đàn nói chung, trong đó có Phiên Hội thảo Chuyên đề 1 diễn ra ngay trước thềm Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội Khóa XV với nội dung quan trọng là xem xét, cho ý kiến lần đầu với dự án Luật Đất đai (sửa đổi) - đây là đạo luật khó, quan trọng, tác động đến tất cả các đối tượng trong xã hội, vì vậy, các đại biểu đã thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến, kiến nghị rất nghiêm túc, trách nhiệm, sôi nổi.

Theo bản dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhận được tại Diễn đàn, tôi thấy dự thảo đã bổ sung nội dung về quyền và nghĩa vụ của công dân - đây là quy định cần, nhưng chưa đủ. Hiến pháp năm 2013 đã xác định đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu. Do đó, việc quy định quyền và trách nhiệm của công dân chỉ là một thành tố trong nội hàm khái niệm "sở hữu toàn dân". Tôi cho rằng, cơ quan soạn thảo nên bổ sung một số quy định về quyền, trách nhiệm của chủ sở hữu đất đai, đó là toàn dân.

Một trong những điểm mới của dự thảo Luật lần này, đó là quy định về "ngân hàng đất nông nghiệp", tuy nhiên, mới dành một điều quy định về nội dung này là chưa đủ. Theo tôi, cần làm rõ ngân hàng đất nông nghiệp này có tuân thủ theo Luật Các tổ chức tín dụng hay không? Nguồn vốn, cơ chế tổ chức hoạt động, phương thức hoạt động như thế nào? Có bảo hiểm rủi ro cho người có đất gửi đất vào ngân hàng đất nông nghiệp hay không?

Đối với vấn đề giá đất, thể chế hóa Nghị quyết 18-NQ/TW, dự Luật đã bỏ quy định về khung giá đất, giao thẩm quyền xác định bảng giá đất cho UBND cấp tỉnh; Trung ương chỉ làm nhiệm vụ giám sát, kiểm tra, quy định nguyên tắc và phương pháp xác định bảng giá đất. Tuy nhiên, dự luật cần quy định rõ cơ chế giám sát khi giao quyền này như thế nào? Trường hợp giám sát phát hiện địa phương ban hành bảng giá đất không phù hợp thì xử lý ra sao? Người xây dựng bảng giá đất tư lợi, có lợi ích nhóm khi xây dựng bảng giá đất thì xử lý như thế nào?...

Hoàng Ngọc ghi