Cần giải quyết thỏa đáng việc tranh chấp đất trồng rừng ở thôn Hà Xá, xã Triệu Ái

Đơn thư của nhóm hộ Phan Bá Phong, Phan Đức và Phan Thị Bích Thủy gửi các ngành chức năng nhờ giải quyết việc tranh chấp đất trồng rừng - Ảnh: H.N.K

Tóm tắt vụ việc

Theo đơn trình bày của nhóm hộ Phan Bá Phong, Phan Đức và Phan Thị Bích Thủy, từ năm 2005 nhóm hộ này tiến hành khai hoang khu đất tại thôn Tràng Sòi, xã Triệu Ái, huyện Triệu Phong và trồng keo lá tràm trên diện tích 19 ha. Quá trình khai hoang, các hộ đã tự bỏ kinh phí để thuê người phát cây, rà phá bom mìn. Năm 2013, nhóm hộ này tiến hành khai thác lứa đầu tiên thì Hợp tác xã (HTX) Hà Xá yêu cầu phải nộp lệ phí với số tiền là 28.270.000 đồng theo phiếu thu lập ngày 14/12/2013. Sau đó, HTX Hà Xá gây sức ép, tự ý san ủi lại mặt bằng và trồng cây trên diện tích đất mà nhóm hộ đang sử dụng.

Sau khi phát hiện sự việc, nhóm hộ Phan Bá Phong, Phan Đức và Phan Thị Bích Thủy gửi đơn đến UBND xã Triệu Ái nhờ can thiệp. Ngày 14/2/2014, UBND xã Triệu Ái tổ chức họp giải quyết đơn kiến nghị. Quá trình hòa giải, HTX Hà Xá cho rằng toàn bộ diện tích đất mà nhóm hộ nói trên tiến hành khai hoang phục hóa thuộc quyền sử dụng của HTX Hà Xá. Kết thúc cuộc họp, Chủ tịch UBND xã Triệu Ái yêu cầu hai bên phải giữ nguyên hiện trạng không tự ý trồng cây. Trong khi chờ đợi kết quả giải quyết của UBND xã Triệu Ái, các hộ nói trên chấp hành đúng theo biên bản cuộc họp, ngược lại HTX Hà Xá vẫn tiến hành trồng cây trên diện tích đất mà trước đó họ đã khai hoang để trồng rừng.

Từ đó đến nay, nhóm hộ Phan Bá Phong, Phan Đức và Phan Thị Bích Thủy liên tục gửi đơn trình báo vụ việc đến các ngành chức năng nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng.

Xác định nguồn gốc đất

Căn cứ công văn số 2845/BC-STNMT ngày 10/12/2015 của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Trị, theo bản đồ đo đạc địa chính năm 2009 của xã Triệu Ái thì khu đất trên thuộc thửa đất số 233, tờ bản đồ địa chính số 20, quy chủ là Trường THPT thị xã Quảng Trị. Vì thế, căn cứ theo hồ sơ địa chính thì thửa đất này không mang tên nhóm hộ Phan Bá Phong, Phan Đức và Phan Thị Bích Thủy và cũng không mang tên HTX Hà Xá.

Mặt khác, căn cứ theo biên bản làm việc ngày 19/3/2014 giữa UBND xã Triệu Ái và Hiệu trưởng Trường THPT thị xã Quảng Trị, ngày 22/5/1993 UBND huyện Triệu Phong có Quyết định số 41 giao cho Trường THPT thị xã Quảng Trị 82,5 ha đất để trồng cây lâm nghiệp và trên thực tế nhà trường đã trồng cây với diện tích khoảng 20 ha đến 30 ha (chưa hết diện tích được giao) đến nay đã khai thác hết.

Tuy nhiên, ngày 11/1/2011 UBND huyện Triệu Phong lại ban hành quyết định hủy bỏ các quyết định giao đất không đúng thẩm quyền của UBND huyện Triệu Phong, trong đó có Quyết định số 41 ngày 22/5/1993 của UBND huyện Triệu Phong. Như vậy, từ tháng 5/1993 đến tháng 1/2011 diện tích đất này thuộc quyền sử dụng của Trường THPT thị xã Quảng Trị.

Trong báo cáo của UBND xã Triệu Ái khẳng định, năm 1985 HTX Hà Xá được UBND huyện Triệu Hải, tỉnh Bình Trị Thiên (cũ) giao đất để sản xuất nông, lâm nghiệp tại Quyết định số 07/QĐ ngày 10/1/1985. Trong đó, đất sản xuất nông nghiệp 61,6 ha, đất và rừng để sản xuất lâm nghiệp 396,5 ha.

Sau khi được giao đất, HTX đã tổ chức khai hoang, sản xuất nông, lâm nghiệp. Tuy nhiên, quá trình khai hoang đất sản xuất có một số diện tích chưa được HTX đưa vào sử dụng do chưa xác định chính xác phạm vi ảnh hưởng ngập nước hồ chứa thủy lợi. Đầu năm 2004, ông Phan Bá Phong có đơn xin mượn đất của HTX để trồng rừng và cam kết chấp hành nộp phí theo quy định của HTX nhưng không được xã viên đồng ý.

Mặc dù HTX không đồng ý cho mượn nhưng từ năm 2005 đến năm 2007, ông Phong vẫn tiến hành trồng cây lâm nghiệp trên đất của HTX. Tại cuộc họp xã viên ngày 4/12/2007 đã thống nhất cho ông Phong trồng một chu kỳ từ năm 2007-2014, hết chu kỳ trồng cây ông Phong phải trả lại đất cho HTX và phải đóng phí cho HTX là 5 triệu đồng/ ha/7 năm. Năm 2013 do ảnh hưởng của bão, cây bị gãy đổ nên HTX đã thống nhất giảm tiền đóng lệ phí cho HTX xuống còn 2 triệu đồng/ha và ông Phong đã chấp hành nộp.

Cũng trong năm này ông Phong đã tiến hành khai thác cây. Sau khi khai thác xong cây, ông Phong tiếp tục xin mượn đất của HTX nhưng HTX không đồng ý nên ông Phong đã phát sinh khiếu kiện.

Như vậy, theo báo cáo của UBND xã Triệu Ái thì diện tích đất 19 ha mà nhóm hộ ông Phong đã trồng rừng nằm trong diện tích đất của HTX tại Quyết định số 07/QĐ ngày 10/1/1985, vị trí khu đất theo bản đồ đo đạc năm 2008 của UBND xã Triệu Ái thuộc thửa 23, tờ bản đồ số 20 nhưng từ năm 1993 - 2011 quy chủ Trường THPT thị xã Quảng Trị.

Chưa tìm được cách giải quyết thỏa đáng

Vụ tranh chấp đất đai giữa nhóm hộ Phan Bá Phong, Phan Đức và Phan Thị Bích Thủy với HTX Hà Xá kéo dài từ năm 2013 đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Khách quan mà nói rằng hai bên đều có “cái lý” riêng để muốn giành phần thắng.

Phía nhóm hộ ông Phong căn cứ theo Quyết định số 41 ngày 22/5/1993 của UBND huyện Triệu Phong khẳng định thời điểm năm 2004 khi nhóm hộ khai hoang trồng rừng diện tích này chưa được giao cho bất kỳ tổ chức, cá nhân nào nên mong muốn được nhà nước cấp quyền sử dụng đất.

Phía HTX Hà Xá căn cứ vào Quyết định số 07 ngày 10/1/1985 của UBND huyện Triệu Hải, tỉnh Bình Trị Thiên (cũ) để khẳng định quyền sử dụng 19 ha đất nói trên là của HTX. Bên cạnh đó còn khẳng định tính pháp lý thông qua việc thuê đất trồng cây và thu, nộp phí từ nhóm hộ ông Phong.

Tuy nhiên, nếu HTX Hà Xá dựa vào Quyết định số 07 ngày 10/1/1985 để khẳng định quyền sử dụng của mình thì đối chiếu với Nghị định 30-HĐBT ngày 23/3/1989 hướng dẫn về việc thi hành Luật Đất đai năm 1987, tại Điều 23 quy định thời hạn sử dụng đất được giao cho các tổ chức, cá nhân sử dụng là 5 năm đối với trồng cây hằng năm và 30 năm đối với trồng cây lâu năm. Vậy thì tính từ năm 1985 đến nay, thời hạn giao đất theo Quyết định 07 ngày 10/1/1985 đã hết hiệu lực.

Thực tế qua nhiều phiên hòa giải do UBND xã Triệu Ái chủ trì nhưng vẫn không đạt kết quả. Trước hết là do việc tổ chức hòa giải chưa thực hiện đúng trình tự, thủ tục và các nội dung về hòa giải theo quy định của Luật Đất đai. Mặt khác, do công tác quản lý đất đai ở huyện Triệu Phong nói chung và xã Triệu Ái nói riêng có phần buông lỏng nên để xảy ra tranh chấp nói trên. Đó là kể từ khi HTX Hà Xá được giao quản lý, sử dụng đất từ năm 1985 nhưng cho đến nay khu đất này vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đây chính là căn nguyên để xảy ra tranh chấp kéo dài.

Qua các phiên hòa giải, nguyện vọng của nhóm hộ Phan Bá Phong, Phan Đức và Phan Thị Bích Thủy muốn được nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 19 ha hoặc 9,5 ha nhưng HTX Hà Xá không chấp thuận. Hiện nay nhóm hộ đã gửi đơn kiện lên Tòa án nhân dân huyện Triệu Phong để giải quyết.

Hồ Nguyên Kha