Cần hiểu đúng về 'thuốc lá nhẹ'

Tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá . Ảnh: T.L

Anh T.N.T., xã Thanh An, huyện Cam Lộ nghiện thuốc lá hơn 10 năm nay. Thời gian gần đây, do sức khỏe giảm sút, ho nhiều nên anh T. chọn giải pháp chuyển sang hút “thuốc lá nhẹ” để giảm tác hại đối với sức khỏe. Anh T. cho biết: “Được bạn bè giới thiệu, gần 2 tháng nay, tôi chuyển từ hút thuốc lá thông thường sang các loại thuốc lá nhẹ có bộ lọc ngăn hắc ín và có các lỗ thông khí li ti trên đầu lọc. Tuy nhiên, thực tế hút tôi thấy thuốc lá nhẹ vẫn gây ra những cơn ho, khó thở như hút thuốc lá thông thường. Hiện tại, tôi đang thực hiện giảm số điếu hút trong ngày, tiến tới cai thuốc để bảo vệ sức khỏe”.

Thuốc lá là sản phẩm sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá, chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào… Quan niệm cho rằng “thuốc lá nhẹ” đỡ độc hại hơn thuốc lá bình thường là sai lầm. Nicotine là chất gây nghiện có trong thuốc lá, hấp thụ vào máu và ảnh hưởng đến não bộ trong khoảng 10 giây sau khi hút vào. Khi nicotine trong khói thuốc gắn kết thụ thể nicotine trên các tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh được phóng thích gây ra một loạt các phản ứng hóa học tạo ra nhiều tác động tâm thần kinh như: cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng hoạt động nhận thức.

Tuy nhiên, cảm giác đó sẽ qua đi sau vài phút. Khi nồng độ nicotine trong cơ thể giảm xuống, người hút thuốc sẽ cảm thấy bứt rứt, căng thẳng; kém tập trung; rối loạn giấc ngủ... vì vậy để có sự thoải mái người hút thuốc phải tiếp tục hút thuốc. Những người hút trên 15 điếu thuốc/ngày, nồng độ nicotine trong máu luôn ở mức cao làm cho cai thuốc khó khăn hơn rất nhiều.

Thông tin từ Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho biết, hiện nay trên thị trường xuất hiện rất nhiều các loại thuốc lá: “ít hắc ín” (low tar), nhẹ (light), siêu nhẹ (ultra light), dịu êm (mild). Nhiều người hút thuốc lá đã lựa chọn và sử dụng các loại thuốc lá này vì tin rằng chúng ít chất độc hại hơn các loại thuốc lá thông thường khác.

Tuy nhiên, rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những loại thuốc lá này không hạn chế được tác hại của thuốc lá với sức khỏe và không hề có bằng chứng chứng minh thuốc lá nhẹ an toàn hơn thuốc lá thường. Trước hết là do người hút thuốc lá đều cần cung cấp cho cơ thể một “ngưỡng” nicotine nhất định. Khi hút những loại thuốc này, họ buộc phải hút sâu, hút nhiều hơn để bù lại lượng nicotine còn thiếu. Chính vì vậy, người hút thuốc đã buộc phải tiếp xúc với chất độc lâu hơn, nhiều hơn.

Mặt khác, nhiều người hút thuốc đã chọn các loại thuốc lá dạng nhẹ, dịu hoặc thuốc lá siêu nhẹ chứa hàm lượng hắc ín thấp vì họ nghĩ rằng những loại này sẽ chứa ít hắc ín hơn nên sẽ ít gây hại cho sức khỏe của họ hơn so với thuốc lá thường. Nhựa thuốc lá (hắc ín) chính là sản phẩm của sự cô đặc khói thuốc, có màu đen và quánh giống như nhựa đường. Trong nhựa thuốc lá chứa hàng ngàn chất hóa học, trong đó có các chất độc và chất gây ung thư. Khi khói thuốc được hít vào phổi, các chất nhựa lắng đọng và bám vào các khoang chứa khí của phổi. Đồng thời, các hóa chất độc trong khói thuốc sẽ tấn công vào tế bào tại đường hô hấp và toàn bộ cơ thể. Hắc ín bị xem là một trong những thành phần cực kỳ độc hại của thuốc lá. Tuy nhiên, lượng hắc ín mà người hút thuốc lá hít vào từ một điếu thuốc lá nhẹ cũng cao ngang một điếu thuốc lá thông thường nếu người hút thuốc hít dài, sâu hoặc thường xuyên.

Trên thực tế không hề tồn tại khái niệm hút thuốc an toàn. Cách gọi “thuốc lá nhẹ” chỉ là phương thức mà các công ty thuốc lá đánh lừa người tiêu dùng. Thực tế, những người khi đã nghiện thuốc cần một lượng nicotine đủ mới giải tỏa được cơn nghiện thuốc. Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá cũng đã cấm sử dụng các từ, cụm từ: “ít hắc ín (low tar), nhẹ (light), siêu nhẹ (ultra light), dịu êm (mild) hoặc các từ, cụm từ khác có nghĩa hoặc cách hiểu tương tự làm cho người tiêu dùng hiểu nhầm sản phẩm thuốc lá này ít có ảnh hưởng tới sức khỏe hơn sản phẩm thuốc lá khác.

Thêm nữa, không hề có ngưỡng an toàn cho việc hút thuốc lá. Hút thuốc lá dù chỉ một điếu cũng gây hại cực lớn đến sức khỏe, bất kể loại thuốc lá nào. Chỉ là tùy thuộc vào điều kiện sức khỏe của từng người mà biểu hiện và thời gian tác động khác nhau. Chính vì thế đừng biện minh cho việc hút thuốc của bản thân bằng việc hút “thuốc lá nhẹ”. Vì không có gì khác nhau giữa hút “thuốc lá nhẹ” và hút thuốc lá thông thường. Hút “thuốc lá nhẹ” hoàn toàn không giảm bớt lượng chất độc bạn hút vào, thậm chí hút nhiều hơn, tốn kém kinh tế hơn thuốc lá thông thường.

T.L