Cần một 'vùng an toàn' thực sự cho khách hàng khi trải nghiệm dịch vụ

Vừa qua, một tiệm chụp ảnh tự động ở Hà Nội bị tố làm lộ clip có hình ảnh riêng tư, nhạy cảm của khách hàng. Cơ quan chức năng đang xác minh làm rõ; còn tiệm chụp ảnh đã tháo gỡ camera trong phòng trang điểm, yêu cầu khách thay quần áo ở nhà vệ sinh...

Đây không chỉ là một tin tức đáng báo động, mà còn là lời cảnh tỉnh về mức độ mong manh của quyền riêng tư. Là người từng trải nghiệm dịch vụ chụp ảnh, spa hay phòng thử đồ, tôi chợt rùng mình: chỉ một khoảnh khắc mất cảnh giác, những gì riêng tư của mỗi chúng ta có thể bị biến thành trò tiêu khiển bệnh hoạn trên mạng.

Không thể chỉ đổ lỗi cho “hacker” hay “bên thứ ba” , căn nguyên nằm ở lỗ hổng đạo đức và quản lý ngay trong chính các dịch vụ cá nhân hóa, Khi camera được lắp bừa bãi, khi phòng thay đồ và khu vực nhạy cảm không được bảo vệ tuyệt đối thì sự xâm phạm riêng tư là hậu quả có thể thấy từ trước.

Một cơ sở kinh doanh có trách nhiệm phải đặt nguyên tắc “an toàn trước – tiện lợi sau” lên hàng đầu. Mọi nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư cần được loại bỏ ngay từ khâu thiết kế dịch vụ, thay vì xảy ra sự cố mới cuống cuồng khắc phục.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển, mọi hành vi vi phạm riêng tư không còn chỉ là lỗi đạo đức, mà còn là hành vi vi phạm pháp luật.

Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng rằng đời sống riêng tư và bí mật cá nhân là bất khả xâm phạm và được bảo vệ tuyệt đối. Từ Hiến pháp năm 2013 (Điều 21) đến Bộ luật Dân sự (Điều 32, 38) và gần nhất là Nghị định 13/2023 về bảo vệ dữ liệu cá nhân, tất cả đều khẳng định: Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân là bất khả xâm phạm. Mọi hành vi thu thập, sử dụng hình ảnh hay thông tin cá nhân mà không có sự đồng ý của người có liên quan đều là trái phép (trừ một số ngoại lệ như vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng...).

Tiệm chụp ảnh photobooth, nơi bị phản ánh để xảy ra vụ việc rò rỉ clip khách thay đồ.

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều cơ sở kinh doanh nhỏ vẫn coi nhẹ các quy định này, dẫn đến tình trạng vi phạm quyền riêng tư của khách hàng diễn ra khá phổ biến.

Tôi cho rằng, đã đến lúc cần thiết lập “vùng an toàn pháp lý” cho khách hàng tại các không gian riêng tư. Mọi cơ sở cung cấp dịch vụ như photobooth, studio, spa, phòng thử đồ, homestay… phải công khai sơ đồ camera, dán cảnh báo ở vị trí dễ thấy; thiết lập các khu vực riêng tư, tuyệt đối cấm thiết bị ghi hình dưới mọi hình thức. Chủ cơ sở phải chịu trách nhiệm pháp lý cao nhất nếu vi phạm. Cần kiểm tra định kỳ và xử lý thật nặng nếu vi phạm. Nhân viên phải được tập huấn bắt buộc về đạo đức nghề nghiệp và quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Chờ đợi quy định là cần thiết nhưng tự bảo vệ mình là việc làm thông minh nhất. Người sử dụng dịch vụ phải tự trang bị ý thức cảnh giác. Trước khi sử dụng dịch vụ, hãy quan sát kỹ không gian, tìm kiếm các thiết bị lạ, gương hai chiều. Đừng ngại hỏi nhân viên: "Camera ở đâu?, " Khu vực thay đồ có an toàn không?"... Tuyệt đối không thay đồ hay thực hiện hành vi nhạy cảm ở nơi bạn không chắc 100% riêng tư.

Giữ gìn sự riêng tư không chỉ là tuân thủ pháp luật, mà còn là thước đo văn minh của xã hội và đạo đức kinh doanh. Một dịch vụ chỉ thực sự có giá trị khi khách hàng cảm thấy an toàn cả về hình ảnh lẫn cảm xúc. Đã đến lúc mọi cơ sở kinh doanh phải hiểu rằng: Tôn trọng ranh giới riêng tư của khách hàng chính là cách tốt nhất để giữ lấy uy tín của mình.

THẢO HIỀN