Cân nhắc quy định cấm tham gia đấu giá đối với vợ, chồng, con... của người tổ chức đấu giá

Đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) phát biểu tại Hội trường chiều 21/5.

Chiều 21/5, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) cho biết, tại điểm b, d khoản 4 Điều 38 Luật Đấu giá tài sản quy định những người không được tham gia đấu giá gồm: “Người làm việc trong tổ chức đấu giá tài sản thực hiện cuộc đấu giá; cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột của đấu giá viên điều hành cuộc đấu giá; người trực tiếp giám định, định giá tài sản; cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột của người trực tiếp giám định, định giá tài sản" và "Cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột của người quy định tại điểm c khoản này”.

Và tại điểm b khoản 24 Điều 1 dự thảo cũng quy định bổ sung điểm e vào sau điểm đ khoản 4 như sau: “Cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột; công ty mẹ, công ty con; các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản”.

Việc quy định thêm các đối tượng "công ty mẹ, công ty con; các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản" không được đăng ký tham gia đấu giá như trên, theo ông Tuấn, là phù hợp với quy định của Khoản 2 Điều 195 Luật Doanh nghiệp 2020; Điều 12, Nghị Định 47/2021/NĐ- CP quy định chi tiết một số điều Luật doanh nghiệp 2020; Điều 17a, Nghị định 10/2023/ NĐ- CP hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2013.

"Qua đó sẽ giúp tránh được tình trạng thông đồng dìm giá, “quân xanh, quân đỏ”, tiêu cực trong hoạt động đấu giá tài sản", ông Tuấn nhận định.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị không nên bổ sung nhóm đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá là “Cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột", vì quy định này không phù hợp cả về mặt pháp lý và thực tế.

Theo ông Tuấn, nếu quy định không cho cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản là hạn chế quyền sở hữu tài sản của công dân, không phù hợp với Hiến pháp và các quy định pháp luật liên quan, không phù hợp đối với trường hợp Nhà nước đấu giá quyền sử dụng đất ở để giao đất cho cá nhân, tổ chức có thu tiền sử dụng đất.

Về mặt thực tế, nếu cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột đều có quyền đăng ký tham gia đấu giá nhiều lô đất khác nhau cùng với nhiều khách hàng khác không có quan hệ huyết thống, quan hệ hôn nhân cũng không ảnh hưởng đến tính khách quan của cuộc đấu giá và không phải là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thông đồng, dìm giá.

Đồng thời, theo đại biểu, quy định không cho cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột cùng đăng ký tham gia một cuộc đấu giá, trả giá cùng một lô đất còn phát sinh thủ tục hành chính hết sức phức tạp cho tổ chức đấu giá trong quá trình thực hiện thủ tục cho khách hàng đăng ký tham gia đấu giá.

"Do đó, nếu quy định cấm như Dự thảo nêu trên nhưng không kiểm soát được, sẽ dẫn đến sai sót mà sau khi đấu giá xong mới phát hiện người tham gia đấu giá có quan hệ hôn nhân, huyết thống... phải hủy kết quả trúng đấu giá để đấu giá lại. Điều này cũng sẽ tạo ra một hệ lụy rất lớn, gây tốn kém, lãng phí do việc phải tổ chức đấu giá lại, đó là chưa kể đến việc tổ chức đấu giá tài sản phải đối diện với việc có tranh chấp khiếu kiện phức tạp", đại biểu nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, đại biểu Lã Thanh Tân (đoàn Hải Phòng) cũng cho rằng, dự thảo Luật bổ sung quy định những người không được đăng ký tham gia đấu giá, tuy nhiên trên thực tế rất khó thực hiện bởi khi tổ chức cuộc đấu giá, tổ chức đấu giá chuyên nghiệp không thể biết hết quan hệ trong gia đình trong số những người tham gia đấu giá là cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh chị em ruột… và không có điều kiện để xác minh các thông tin nói trên.

Đại biểu Lã Thanh Tân (đoàn Hải Phòng)

Mặt khác, việc sở hữu tài sản chung của vợ chồng đã được quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình, cha mẹ với con, anh chị em ruột đều có năng lực hành vi dân sự riêng, độc lập với nhau về tài sản.

Đại biểu đề nghị cân nhắc việc đưa nội dung này vào dự thảo Luật; nếu đưa nội dung này vào dự thảo Luật Đấu giá tài sản cần có cơ chế để thực hiện, đảm bảo tính khả thi trong thực tế, cũng như đảm bảo quyền của cá nhân khi tham gia đấu giá.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị làm rõ thế nào là “có khả năng chi phối hoạt động” vì quy định này mang tính định tính và rất khó xác định trong thực tế…

Cũng góp ý về nội dung này, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình) cho rằng, quá trình áp dụng quy định đối tượng cấm đấu giá này đã có nhiều vướng mắc, nhiều cách hiểu khác nhau, dẫn đến phát sinh khiếu nại, tố cáo về người tham gia đấu giá.

Theo đó, để tháo gỡ các vướng mắc và thống nhất trong áp dụng, đề nghị ở các điều dự thảo Luật này cần phải quy định rõ: Cha, mẹ là cha mẹ đẻ hay bao gồm cả cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng; Con là con ruột hay con nuôi, con dâu, con rể; Anh, chị, em là cùng cha mẹ hay bao gồm anh, chị, em cùng cha khác mẹ; anh, chị, em cùng mẹ khác cha.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình)

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) cho rằng cần quy định cụ thể việc đấu giá đối với một số loại tài sản đặc thù như quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư, tài sản thi hành án dân sự, quyền sử dụng tần số vô tuyến điện, quyền khai thác khoáng sản…

Theo đại biểu, những quy định này được đưa ra trong bối cảnh pháp luật về đấu giá tài sản thời gian qua theo Luật hiện hành còn nhiều bất cập, chưa chặt chẽ, chưa phù hợp với thực tiễn, gây khó khăn, vướng mắc cho tổ chức đấu giá cũng như người có tài sản đấu giá và các cá nhân, tổ chức có liên quan.

Cụ thể như quy định về thời hạn bán, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá còn chưa thực sự hợp lý, chế tài xử lý chưa đủ mạnh đối với hành vi vi phạm pháp luật. Việc áp dụng quy định chung về đấu giá tài sản với một số loại tài sản đặc thù như tài sản thi hành án dân sự còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Vì vậy, đại biểu Tạo đề nghị, cần đưa các tài sản đặc thù này vào dự thảo Luật với những quy định cụ thể, rõ ràng, chặt chẽ để đảm bảo tính khả thi khi triển khai thi hành Luật. “Đối với nội dung về tài sản đặc thù, Chính phủ cần có quy định chi tiết khi triển khai thi hành Luật”, ông Tạo đề nghị.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (đoàn TP. Hồ Chí Minh) khuyến nghị, cần đảm bảo tính thống nhất và tránh các hành vi bị nghiêm cấm là quy định rải rác ở các điều luật khác nhau.

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (đoàn TP. Hồ Chí Minh)

Về các hành vi bị nghiêm cấm, tại Điều 9 của Luật hiện hành có bổ sung điểm d1 khoản 5 về hành vi cấm nhận ủy quyền tham gia cuộc đấu giá của người tham gia đấu giá khác đối với cùng một tài sản mà mình cũng là người tham gia đấu giá tài sản đó; nhận ủy quyền tham gia đấu giá của từ hai người tham gia đấu giá trở lên đối với cùng một tài sản mà những người này là người tham gia đấu giá tài sản đó; bà Hạnh đề nghị viết lại cho gọn như sau: "Nhận ủy quyền tham gia đấu giá của từ hai người tham gia đấu giá trở lên đối với cùng một tài sản hoặc người tham gia đấu giá nhận ủy quyền tham gia đấu giá của người tham gia đấu giá khác đối với cùng một tài sản".

Ngoài ra, tại Khoản 1, Điều 39 có quy định tổ chức hành nghề đấu giá tài sản không được sử dụng tiền đặt trước của người tham gia đấu giá vào bất kỳ mục đích nào khác. Theo đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh, đây cũng là một hành vi bị nghiêm cấm. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc chuyển nội dung của khoản 1 Điều 39 này vào các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 9 cho phù hợp, đảm bảo tính thống nhất và tránh các hành vi bị nghiêm cấm là quy định rải rác ở các điều luật khác nhau.

Minh Minh