Cần sự quyết liệt, đồng bộ hơn nữa trong xử lý các vi phạm pháp luật về đê điều

Những nỗi lo…

Hà Nội hiện có tổng số 626,513 km đê được phân cấp. Trong đó: 37,709 km đê hữu Hồng là đê cấp đặc biệt; còn lại là các tuyến đê cấp I, cấp II, cấp III, cấp IV, cấp V, các tuyến đê bao, đê bối và đê chuyên dùng…

Lực lượng An ninh kinh tế phối hợp kiểm tra thực địa các tuyến đê, sông

Cùng với tốc độ đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế xã hội, tại các khu vực bãi sông, ven đê, nhu cầu về vật liệu xây dựng, đất cát lớn; trong khi đó việc tổ chức di dời công trình, nhà ở trong phạm vi bảo vệ đê điều, ở bãi sông theo quy định của Luật Đê điều và Quy hoạch phòng chống lũ chưa được thực hiện nghiêm túc, đã dẫn đến tình hình vi phạm pháp luật về đê điều trên địa bàn Thành phố diễn biến phức tạp.

Các hành vi vi phạm phổ biến làm ảnh hưởng đến an toàn hệ thống đê điều, hành lang thoát lũ, an toàn giao thông, gây ra nhiều bức xúc trong dư luận có thể kể đến như: tình trạng tập kết, trung chuyển vật liệu xây dựng; khai thác cát không phép, trái phép gây sạt lở mái đê, bờ sông; tình trạng xây dựng công trình kiên cố trong hành lang bảo vệ đê xảy ra nhiều trên tuyến đê tả Đáy, tả Cà Lồ, hữu Cầu; tình trạng đổ thải, san lấp lạch sông, lấn chiếm lòng sông, bãi sông với quy mô lớn diễn biến rất phức tạp và kéo dài nhiều năm, trong khi công tác xử lý vi phạm hạn chế, dẫn đến số vụ vi phạm tồn đọng, lũy kế ngày càng tăng.

Từ năm 2018 đến tháng 6-2025, xảy ra 690 số vụ vi phạm; nhưng kết quả xử lý còn thấp, hiện còn tồn đọng trên 400 vụ. Trong khi các vi phạm cũ chưa được xử lý, nhiều vi phạm mới với quy mô rất lớn, vi phạm nghiêm trọng pháp luật về đê điều vẫn tiếp tục phát sinh, thể hiện sự coi thường, bất chấp pháp luật, thách thức cơ quan chức năng của đối tượng vi phạm;

Đáng chú ý là tình trạng vi phạm tại khu vực bãi giữa sông Hồng. Khu vực này được xác định là vùng lõi dành cho thoát lũ, các hoạt động tại khu vực này phải đảm bảo an toàn, nhất là vào mùa lũ và không được làm ảnh hướng đến thoát lũ của tuyến sông. Nhưng, việc đổ đất, chất thải, san lấp tạo mặt bằng, cùng với đó là tình trạng xây dựng, lắp dựng công trình… vẫn diễn ra, là biểu hiện rõ nét vi phạm pháp luật về đê điều và phòng chống thiên tai.

Chỉ rõ nguyên nhân…

Theo đánh giá của Phòng An ninh kinh tế - CATP Hà Nội, những vi phạm, tồn tại trên có nguyên nhân chủ quan, khách quan; song đáng lo ngại nhất là sự kéo dài của nguyên nhân chủ quan.

Đó là một số địa phương chưa thực sự quan tâm, sát sao trong việc chỉ đạo ngăn chặn, xử lý các vụ việc vi phạm pháp luật về đê điều, thủy lợi. Sự phối hợp giữa chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng trong công tác phòng ngừa, kiểm tra, ngăn chặn, xử lý vi phạm hành chính về đê điều, thủy lợi trên địa bàn thành phố Hà Nội theo Quyết định số 37/2023/QĐ-UBND ngày 29/12/2023 của Ủy ban nhân dân Thành phố tại một số địa phương còn chưa cao.

Việc phân định trách nhiệm giữa chính quyền và các cơ quan quản lý tuy đã được quy định tại các văn bản pháp luật về kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm nhưng chưa được phối hợp tốt trên thực tế. Đơn cử như khi phát hiện vi phạm về đê điều thủy lợi, các Hạt quản lý đê của Chi cục thủy lợi và phòng chống thiên tai chỉ lập biên bản ban đầu về hành vi vi phạm, sau đó mới phối hợp với chính quyền địa phương để ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Ở một số địa bàn, vẫn còn tình trạng coi việc xử lý vi phạm chỉ là hình thức, xử lý không dứt điểm dẫn đến hệ lụy vi phạm tiếp tục tái diễn, đối tượng vi phạm coi thường pháp luật. Có địa phương để xảy ra dấu hiệu buông lỏng quản lý, bao che, “lợi ích nhóm” nên không xử lý, cưỡng chế triệt để dẫn đến vi phạm vẫn tiếp diễn, tồn tại.

Thể hiện rõ sự chủ động

Vẫn theo đại diện Phòng An ninh kinh tế, thời gian qua, lãnh đạo Công an TP Hà Nội tập trung chỉ đạo, tổ chức công tác nắm tình hình, điều tra cơ bản chuyên đề đê điều thủy lợi qua đó làm tốt công tác tham mưu, kiến nghị các cơ quan chức năng xử lý những tồn tại, bất cập trong công tác quản lý Nhà nước; ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật theo đúng thẩm quyền, đúng quy định pháp luật; đã tham mưu nhiều báo cáo gửi UBND TP và các Sở, ngành, đơn vị liên quan về tình hình đê điều, công tác tổ ngăn chặn, xử lý tình trạng vi phạm pháp luật về đê điều trên địa bàn Hà Nội.

Công an TP Hà Nội đã chủ động tham mưu các Sở, ban, ngành và chính quyền địa phương liên quan chủ động xây dựng, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý hành vi vi phạm pháp luật về đê điều trên địa bàn, hướng dẫn công an các đơn vị địa phương trong việc đảm bảo an ninh trên lĩnh vực đê điều.

Từ năm 2024 đến nay, CATP Hà Nội đã tiến hành kiểm tra, phát hiện và xử lý 11 vụ việc vi phạm hành chính trên lĩnh vực thủy lợi. Trong đó, qua công tác điều tra cơ bản, nắm tình hình vi phạm pháp luật đê điều trên địa bàn TP Hà Nội, Phòng An ninh kinh tế đã có công văn đề nghị Sở nông nghiệp và PTNT Hà Nội thành lập đoàn kiểm tra liên ngành về đê điều thủy lợi.

Đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra 1 hộ kinh doanh, 5 doanh nghiệp có hoạt động liên quan đến đê điều ở khu vực bãi sông trên địa bàn TP Hà Nội; hướng dẫn các Hạt quản lý đê thuộc Chi cục thủy lợi và phòng chống thiên tai Hà Nội lập biên vi phạm hành chính 1 cá nhân và 3 doanh nghiệp có hành vi vi phạm pháp luật đê điều gửi cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt…

Thời gian tới, lực lượng CATP tTiếp tục rà soát, tăng cường công tác nắm tình hình, phát hiện và xử lý các sai phạm theo thẩm quyền trong đó tập trung xử lý nghiêm những trường hợp cố tình vi phạm và tái vi phạm. Củng cố tài liệu đối với việc thiếu trách nhiệm của cán bộ cơ sở, buông lỏng quản lý để xảy ra các vi phạm lớn, kéo dài, gây bức xúc dư luận; củng cố tài liệu xử lý hình sự để tạo sự răn đe đối với hành vi vi phạm quy định về sử dụng đất đai đai, xâm phạm hành lang đê điều trong trường hợp xét thấy có đầy đủ căn cứ cấu thành tội phạm…

Nguyễn Minh Phóng