Cần thêm trại sáng tác để có nhiều 'Mưa đỏ'

Sáng 15/10, Trại sáng tác Văn học về đề tài “Lực lượng vũ trang - Chiến tranh cách mạng” năm 2025 đã khai mạc tại Phú Thọ. Trại sáng tác được tổ chức bởi Nhà xuất bản Quân đội nhân dân phối hợp Trung tâm Hỗ trợ Sáng tác Văn học Nghệ thuật, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Năm nay, trại sáng tác có 15 trại viên tới từ nhiều tỉnh, thành trong cả nước, là các nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình có nhiều năm sáng tác trong các đề tài khác nhau như: biển đảo, phòng không - không quân…

‘Mưa đỏ’ khởi nguồn từ những trại sáng tác

Ông Phạm Văn Trường - Giám đốc Nhà xuất bản Quân đội nhân dân - kỳ vọng trại sáng tác là nơi ra đời nhiều tác phẩm có tiếng vang. Mưa đỏ cũng là một tác phẩm ra đời trong những trại sáng tác của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, sau khi nhà văn Chu Lai tham gia 3 trại tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM.

Tên tác phẩm lúc đầu là Bản giao hưởng máu, sau tác giả và nhà xuất bản cùng thảo luận đổi tên thành Mưa đỏ.

Trước hiện tượng Mưa đỏ năm nay, ông Trường nhận định văn học vẫn là cái gốc của nghệ thuật, trong đó, đề tài chiến tranh và người lính vẫn là những “siêu đề tài, siêu nhân vật”, bởi chủ đề này luôn hấp dẫn, là mảnh đất màu mỡ cho các câu chuyện phát triển.

Ông Phạm Văn Trường - Giám đốc Nhà xuất bản Quân đội nhân dân - tại khai mạc trại viết. Ảnh: Thúy Hạnh.

Đồng tình với nhận định trên, ông Nguyễn Mạnh Hiến, Phó Chính ủy Trường Sĩ quan Tăng thiết giáp cho rằng những hình ảnh tiêu biểu của người lính như “năm anh em trên một chiếc xe tăng” tạo nên âm vang rất lâu cho các thế hệ sau. Ông Hiến nhận định trại viết là cơ hội để các nhà văn sâu sát với đời sống, từ đó có những quan sát và ý tưởng mới.

"Kết tủa" đời sống thành văn học cần những trại sáng tác

Tại lễ khai mạc, một số nhà văn, nhà phê bình chia sẻ bản thân có nhiều trải nghiệm cuộc sống đủ sức tạo nên tác phẩm, nhưng thời cuộc không có những trại sáng tác để “kết tủa” đời sống thành văn chương.

“Khi chúng tôi ở trong những cánh rừng miền Trung, hay ở trên một ngọn đồi ở Phú Thọ, đung đưa trên võng, chúng tôi có ý tưởng ghi lại cuộc hành trình này, biết đâu qua mắt các nhà văn lại có thể là tác phẩm, nhưng điều kiện công tác không cho phép”, ông Nguyễn Mạnh Hiến chia sẻ.

PGS.TS, nhà văn, nhà phê bình Nguyễn Thanh Tú cũng khẳng định tư chất nhà văn và hiện thực đời sống có thể chưa đủ để tạo nên một tác phẩm, chúng cần những trại sáng tác để con người tĩnh lại, cần những cơ chế trợ giúp để chuyển hóa hiện thực nên văn thơ.

“Nếu ví cuộc đời nhà văn là dòng chảy thì anh cần một dòng xoáy vĩ đại để kết tủa được đời sống thành tác phẩm. Nhà xuất bản quân đội là một dòng xoáy như thế. Chúng tôi có những ký ức chỉ cần chép lại đã thành áng văn, nhưng chúng tôi không có những dòng xoáy để lắng lại, nên nó trôi đi mất...”, PGS.TS Nguyễn Thanh Tú tâm sự.

PGS.TS Nguyễn Thanh Tú nhấn mạnh tầm quan trọng của trại sáng tác với văn nghệ sĩ. Ảnh: Thúy Hạnh.

Nhà văn nhấn mạnh trại sáng tác là không gian đặc khuyến khích nhà văn “đi tìm chất tủy cuộc đời”, từ đó nảy nở những tác phẩm mang hơi thở cuộc sống.

Trại sáng tác là hoạt động được Nhà xuất bản Quân đội nhân dân phối hợp Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức hàng năm.

Mỗi năm, Trại sáng tác đều thay đổi địa điểm tổ chức, để các nhà văn, nhà thơ được đi tới nhiều vùng đất mới, có những hiểu biết và ý tưởng sáng tác mới. Trung tá Xuân Hùng, Trưởng phòng biên tập sách Văn học của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân kêu gọi các tác phẩm từ trại sáng tác, động viên tác giả “đi đến đâu, viết đến đấy”.

Thúy Hạnh