Cần thiết ban hành Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc

Trung tướng Lê Tấn Tới, Ủy viên Trung ương Đảng, chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội chủ trì phiên họp.

Trung tướng Lê Tấn Tới chủ trì phiên họp thẩm tra dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Ảnh: HOÀNG TRỌNG QUỲNH

Trình bày tờ trình dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam nhấn mạnh tính cần thiết của việc ban hành Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Về cơ sở chính trị, dự án luật được xây dựng trên cơ sở chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Nổi bật là “Đề án Tổng thể về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc” ngày 23-11-2012 của Bộ Chính trị; “Đề án Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc giai đoạn 2014-2020 và những năm tiếp theo” của Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 5-12-2013; “Đề án Công an nhân dân Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc giai đoạn 2014-2020 và những năm tiếp theo” của Bộ Công an được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 30-10-2013; Quy định số 241-QĐ/TW ngày 30-10-2020 của Bộ Chính trị về thẩm quyền, quy trình cử, điều chỉnh, rút lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc…

Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam trình bày tờ trình dự án luật. Ảnh: HOÀNG TRỌNG QUỲNH

Về cơ sở pháp lý, Hiến pháp năm 2013 đã quy định về “quyết định việc lực lượng vũ trang nhân dân tham gia hoạt động góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới”; Nghị quyết số 130/2020/QH14 về tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Việc xây dựng Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc đã được đưa vào Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và Chương trình Xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025.

Về cơ sở thực tiễn, tờ trình của Chính phủ nêu rõ, kể từ khi triển khai hoạt động gìn giữ hòa bình lần đầu tiên năm 1948, đến nay Liên hợp quốc đã triển khai 71 phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc trên khắp thế giới. Tại thời điểm tháng 1-2025, có tất cả 11 phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc đang được triển khai với tổng số gần 90.000 nhân viên; trên 120 trong số 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc đã và đang cử lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: HOÀNG TRỌNG QUỲNH

Là một thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, Việt Nam đã tích cực, chủ động trong việc tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Từ năm 1996, Việt Nam đã tham gia đóng góp nghĩa vụ tài chính hằng năm cho hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc; đồng thời, tổ chức nhiều chuyến khảo sát phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc cũng như tại Trụ sở Liên hợp quốc.

Đến nay, Việt Nam đã cử 1.100 lượt sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp (trong đó có 13 sĩ quan Công an) đi thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Phái bộ UNMISS (Nam Sudan), Phái bộ MINUSCA (Cộng hòa Trung Phi), Phái bộ UNISFA (khu vực Abyei), Phái bộ EUTM RCA (Phái bộ huấn luyện của Liên minh châu Âu tại Cộng hòa Trung Phi) và Trụ sở Liên hợp quốc.

Về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, Việt Nam đã ký kết 10 Bản ghi nhớ (MoU) với các đối tác (chủ yếu là Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc).

Thiếu tướng Vũ Xuân Hùng tóm tắt Báo cáo thẩm tra dự án luật. Ảnh: HOÀNG TRỌNG QUỲNH

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc thời gian qua đã phát sinh những hạn chế, bất cập do một phần xuất phát từ việc thiếu cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý chưa đủ mạnh, chưa đáp ứng được tình hình thực tế của công tác tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Do vậy, việc xây dựng, ban hành Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc là cần thiết, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, vững chắc, lâu dài, ổn định cho việc triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, đồng thời củng cố sự đồng thuận chính trị và sự ủng hộ của xã hội đối với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đóng góp vào sứ mệnh cao cả gìn giữ hòa bình thế giới của Liên hợp quốc.

Đại diện Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội, Thiếu tướng Vũ Xuân Hùng tóm tắt dự thảo Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án luật. Theo đó, việc ban hành luật đã góp phần thể chế hóa đầy đủ đường lối, chủ trương của Đảng, Hiến pháp, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc; khắc phục những tồn tại, hạn chế của quy định hiện hành; tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho việc triển khai thực hiện tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc trên thực tế.

CHIẾN THẮNG - QUỲNH ANH