Cẩn trọng với bánh trung thu 'ba không'

Bánh trôi nổi, giá siêu rẻ

Chỉ cần vài thao tác tìm kiếm trên Facebook, TikTok hay các sàn thương mại điện tử, có thể dễ dàng bắt gặp hàng loạt tài khoản rao bán bánh trung thu giá siêu rẻ, chỉ từ 5.000 - 10.000 đồng/chiếc. Nhiều loại được quảng cáo với những lời “có cánh” như nhân trứng muối tan chảy, thập cẩm cao cấp, hay bánh nhập khẩu từ nước ngoài. Tuy nhiên, thực tế, hầu hết đều không có nhãn mác, thông tin nhà sản xuất, ngày sản xuất hay hạn sử dụng.

Bánh dẻo trứng muối - trend mới của Trung thu 2025.

Một số tiểu thương còn “xé lẻ” bánh công nghiệp không rõ nguồn gốc rồi bán lại với giá rẻ gấp nhiều lần hàng chính hãng. Thậm chí, có trường hợp bánh được vận chuyển và bảo quản sơ sài trong điều kiện nóng ẩm, tiềm ẩn nguy cơ nấm mốc, vi khuẩn gây ngộ độc.

Trên nhiều sàn thương mại điện tử Tiki, Shopee, Lazada, Sendo… và những ứng dụng giao hàng Grab, Be… công khai rao bán các loại bánh Trung thu nhập từ Đài Loan, Hồng Kông, Trung Quốc. Điều đáng nói là những sản phẩm này được người bán quảng cáo là hàng chất lượng cao nhưng được bán với giá khá rẻ chỉ bằng cốc cà phê vỉa hè.

Cụ thể, trên sàn thương mại điện tử Shopee, nhiều gian hàng đang rao bán combo bánh nướng Trung thu mini nhân trứng muối do Đài Loan sản xuất nhãn hiệu BiBiZan hộp 12 chiếc giá chỉ 90.000 - 120.000 đồng. Với giá bán này trung bình từ 7.500 - 10.000 đồng/chiếc. Thậm chí có gian hàng còn sale với giá rẻ vô địch 49.000 đồng 1 hộp 12 chiếc.

Bên cạnh đó có rất nhiều loại bánh trung thu nhập từ Trung Quốc có mẫu mã bắt mắt, giá chỉ bằng một nửa so với sản phẩm chính hãng được rao bán trên các hội nhóm. Nhiều loại được quảng cáo “xả hàng”, “giá gốc từ xưởng”, “hàng nội địa Trung Quốc”… không có nhãn mác rõ ràng giấy tờ nhập khẩu hay chứng nhận kiểm định an toàn thực phẩm nhưng lại được nhiều tiểu thương quảng cáo là “hàng xách tay chuẩn”.

Trên một hội nhóm Facebook, bánh trung thu mini Jzyuikang được rao bán chỉ 79.000 đồng/kg (khoảng 25-30 cái). Người bán cho biết đây là hàng nội địa xứ Trung, có tới 20 vị. Tính ra, mỗi chiếc bánh trung thu mini giá chỉ vài nghìn đồng.

Bên cạnh đó, bánh trung thu trứng muối tan chảy chuẩn xịn Hồng Kông được rao bán từ hơn 300.000 đến hơn 400.000 đồng/12 hộp. Như vậy, mỗi hộp bánh từ hơn 30.000 - 40.000 đồng.

Đặc biệt hiện nay đang có trend bánh trung thu mochi, bánh dẻo trứng muối khổng lồ trọng lượng 500gram xuất xứ từ Trung Quốc đang được rao bán với mức giá 55.000-90.000 đồng/chiếc - rẻ hơn nhiều so với các mẫu bánh trung thu truyền thống với trọng lượng chỉ 150-250gram.

Nếu Trung thu năm ngoái dân tình phát sốt với bánh lava trứng chảy thì năm nay spotlight lại thuộc về bánh dẻo trứng muối. Món bánh này được cư dân mạng gọi vui là “bánh dẻo thị phi”, bởi hễ xuất hiện là gây tranh luận rôm rả.

Bánh trung thu siêu rẻ rao bán trên Shopee.

Điểm gây chú ý đầu tiên là kích thước: một chiếc bánh dẻo nặng tới 400g, chứa tận 4 lòng đỏ trứng muối bên trong. Thay vì cắt ra và thưởng thức ngay như thường lệ, người ta lại truyền nhau mẹo… cho vào tủ lạnh, sau đó cán dẹt rồi mới cắt. Cách ăn này khiến trứng muối được dàn đều khắp mặt bánh, giúp miếng nào cũng có vị bùi mặn xen kẽ vị ngọt, tạo cảm giác cân bằng và lạ miệng hơn hẳn. Trên TikTok, hashtag #BanhDeoTrungMuoi, #BanhDeoThiPhi đã nhanh chóng cán mốc hàng triệu lượt xem, nhiều clip review đạt cả trăm nghìn lượt thích.

Thế nhưng, chính sự nổi tiếng ấy lại kéo theo tranh cãi. Khi loại bánh này xuất hiện, ngoài những loại nhập từ Trung Quốc giá siêu rẻ thì cộng đồng làm bánh handmade thi nhau sáng tạo và chia sẻ cách làm. Giá của loại bánh này cũng mỗi nơi một kiểu, đắt vài trăm cũng có, rẻ vài chục nghìn cũng có. Nhưng chất lượng, nguồn gốc, hạn sử dụng ra sao thì không ai biết. Người tiêu dùng chỉ biết tìm mua qua mạng xã hội để đu trend.

Có cung ắt có cầu, khi nhiều người có nhu cầu nhập bánh trung thu số lượng lớn giá rẻ thì sẽ có các đầu nậu chuyên cung cấp đủ các loại mặt hàng cho các thượng đế. Để tránh bị kiểm tra, nhiều người bán chỉ giao dịch online, không cho khách tới trực tiếp xem và nhận hàng. Một số thậm chí còn yêu cầu khách chuyển tiền trước rồi mới gửi hàng, càng làm gia tăng rủi ro cho người tiêu dùng.

Bên cạnh bánh trung thu nhập khẩu, không khó để tìm mua những chiếc bánh trung thu hanmade với mức giá dao động từ 15.000 đến 250.000/cái, thậm chí có giá 7.000 đồng (size nhỏ) với loại nhân tùy chọn.

Ngoài bánh Trung thu không rõ nguồn gốc, các loại nguyên liệu làm bánh cũng đang được nhiều mối bỏ sỉ với nguồn gốc không rõ ràng.

Nói không với bánh “ba không”

Theo chuyên gia an toàn thực phẩm, việc tiêu thụ những loại bánh “ba không” này tiềm ẩn nhiều rủi ro: từ rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm cho tới nguy cơ tích tụ hóa chất, phẩm màu công nghiệp trong cơ thể. Đặc biệt, trẻ em - nhóm đối tượng thường được cha mẹ mua bánh trung thu nhiều nhất - lại càng dễ bị ảnh hưởng.

Lực lượng chức năng thu giữ nhiều bánh trung thu nhập lậu.

Mặc dù lực lượng quản lý thị trường đã tăng cường kiểm tra, xử lý, song do hình thức giao dịch chủ yếu diễn ra online, việc truy vết và ngăn chặn tận gốc các cơ sở sản xuất, phân phối bánh “ba không” vẫn gặp nhiều khó khăn. Nhiều tài khoản bán hàng khi bị phát hiện đã nhanh chóng đổi tên, lập tài khoản mới, tiếp tục kinh doanh.

Mới đây, Công an phường Bạch Mai phối hợp với Đội Quản lý thị trường số 5 Hà Nội kiểm tra, xử lý một vụ buôn bán, kinh doanh bánh Trung thu không rõ nguồn gốc. Theo đó, quá trình kiểm tra tại số nhà 88 Lê Thanh Nghị, phường Bạch Mai ngày 19/9, lực lượng chức năng đã phát hiện 320 chiếc bánh Trung thu nhãn hiệu LAVA CUSTARD MOONCAKE (loại 50 gram/1 chiếc) do nước ngoài sản xuất không có hóa đơn, chứng từ kèm theo, trị giá hàng hóa vi phạm là 4,8 triệu đồng. Đoàn kiểm tra đã lập biên bản tạm giữ toàn bộ số hàng hóa và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định.

Đội Quản lý thị trường số 5 cho biết, trong đợt cao điểm kiểm tra an toàn thực phẩm, đội đã xử lý 6 vụ vi phạm, xử phạt 52 triệu đồng; đồng thời buộc tiêu hủy gần 1.000 chiếc bánh trung thu không rõ nguồn gốc, chất lượng.

Trước đó, Đội Quản lý thị trường số 24 phối hợp với Đội 7 - Phòng Cảnh sát Kinh tế - Công an thành phố Hà Nội kiểm tra cơ sở kinh doanh tại xã An Khánh (thuộc Công ty cổ phần dịch vụ và thương mại tổng hợp Bảo Châu, do ông Nguyễn Công Chung làm chủ). Tại đây, lực lượng chức năng phát hiện 600 chiếc bánh Trung thu loại 500 gram/chiếc do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc, trị giá niêm yết khoảng 24 triệu đồng. Cơ sở này cũng không xuất trình được giấy chứng nhận đăng ký địa điểm kinh doanh. Số hàng vi phạm bị tạm giữ và dự kiến xử phạt hành chính 57 triệu đồng cho hai hành vi: kinh doanh hàng nhập lậu và kinh doanh tại địa điểm chưa đăng ký kinh doanh.

Cùng thời điểm, Đội Quản lý thị trường số 15 phối hợp với Công an phường Hoàng Mai kiểm tra cửa hàng tại số 60 Louis XII, Khu đô thị Louis City do ông Nguyễn Quốc Hưng làm chủ. Kết quả phát hiện 1.214 sản phẩm bánh Trung thu, bánh gấu nhập khẩu, còn hạn sử dụng nhưng chủ cửa hàng không xuất trình được hóa đơn, chứng từ; chủ cơ sở chưa đăng ký hộ kinh doanh. Tổng giá trị niêm yết hơn 11 triệu đồng. Cơ quan chức năng xử phạt tổng cộng 17,5 triệu đồng; buộc tiêu hủy toàn bộ số hàng vi phạm và yêu cầu chủ cơ sở đăng ký hộ kinh doanh hợp pháp.

Vào sáng 18/9/2025, trong khi làm nhiệm vụ tuần tra kiểm soát, khi đi đến khu vực đường Hoàng Quốc Việt (thuộc phường Móng Cái 1, tỉnh Quảng Ninh), Tổ công tác thuộc Đội Kiểm soát Hải quan Chi cục Hải quan khu vực VIII đã phát hiện một người đàn ông đang tập kết một số thùng carton có biểu hiện nghi vấn. Tại đây, Tổ công tác đã tiếp cận để kiểm tra, phát hiện số hàng hóa trên gồm 8 thùng carton chứa 640 chiếc bánh Trung thu (kích thước 16x14x4cm).

Hàng đóng gói trong các hộp (10 chiếc/hộp), có xuất xứ Trung Quốc, trên bao bì không có tem nhãn tiếng Việt, không ghi ngày sản xuất, hạn sử dụng. Làm việc với Tổ công tác, ông Nguyễn Văn Lâm (trú tại phường Móng Cái 3, tỉnh Quảng Ninh) thừa nhận, số hàng trên do ông Lâm nhận vận chuyển thuê cho một người đàn ông không quen biết (không biết họ tên, địa chỉ) từ khu vực cầu Tràng Vinh thuộc phường Móng Cái 3 đến đường Hoàng Quốc Việt để nhận tiền công vận chuyển là 300.000 đồng. Toàn bộ số bánh trung thu nêu trên, ông Lâm không nhận được giấy tờ gì liên quan đến hàng hóa.

Ngoài các vụ nhập lậu và thiếu giấy tờ, một nguy cơ khác được cảnh báo mạnh là sản phẩm bánh Trung thu “3 không” - không nhãn mác, không hạn sử dụng và không thương hiệu. Gần đây, lực lượng Quản lý thị trường số 2 kiểm tra tại các cửa hàng trên địa bàn phường Hồng Hà và Hoàn Kiếm, Hà Nội phát hiện khoảng 1.500 chiếc bánh Trung thu loại này, giá bán chỉ 2.000 - 3.000 đồng/chiếc. Những sản phẩm này thường được trà trộn vào các lô bán công khai, đôi khi song song với bánh có nhãn mác đầy đủ.

Một chiếc bánh trung thu được sản xuất trong nước, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm sẽ có giá từ 70 đến 80.000/đồng/ chiếc. Trong khi bánh nhập lậu có giá chỉ từ 10 đến 20.000 đồng. Sự chênh lệch về giá cả và mẫu mã lạ mắt, cộng với tâm lý ham rẻ của một bộ phận người tiêu dùng khiến bánh trung thu nhập lậu vẫn len lỏi vào thị trường dưới nhiều hình thức khác nhau, bất chấp các cuộc kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng.

Theo ông Dương Mạnh Hùng - Phó chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, nhu cầu tiêu dùng tăng cao vào dịp lễ khiến nhiều cơ sở lợi dụng để bán hàng giá rẻ, không rõ nguồn gốc. Việc siết chặt quản lý, xử lý nghiêm các vi phạm là cần thiết để bảo vệ người dân và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh.

Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội cho biết, kế hoạch kiểm tra tập trung vào các khu vực trọng điểm như các cửa hàng bánh trung thu, cửa hàng tạp hóa, các khu đô thị, chợ dân sinh và đặc biệt là những địa điểm có dấu hiệu kinh doanh thực phẩm nhập lậu hoặc không rõ nguồn gốc. Ngoài ra, việc phối hợp với chính quyền địa phương và các lực lượng liên ngành như Công an, 389 được tiến hành để tăng hiệu quả phát hiện và xử lý vi phạm.

Việc xử lý các vi phạm gồm cả biện pháp hành chính, buộc tiêu hủy sản phẩm, tịch thu hàng nhập lậu, phạt tiền và yêu cầu đăng ký hộ kinh doanh. Các cơ sở vi phạm bị xử phạt tổng số tiền từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng tùy mức độ vi phạm.

Người tiêu dùng được đề nghị nâng cao cảnh giác, chọn mua hàng tại cơ sở uy tín, xem nhãn mác, chứng từ nguồn gốc rõ ràng, hạn sử dụng đầy đủ. Đồng thời, lực lượng chức năng khuyến cáo không ham rẻ các sản phẩm bánh trung thu đặc biệt loại “3 không” vì có thể chứa nguy cơ vệ sinh thực phẩm cao.

Ngọc Trâm