Cẩn trọng với bệnh nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo
Chỉ trong vòng 1 tháng gần đây, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận hơn 1.200 lượt bệnh nhân tới khám vì nghi ngờ nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo. Con số này không chỉ cảnh báo về mức độ lây nhiễm, mà còn cho thấy sự cần thiết trong việc nâng cao nhận thức phòng bệnh trong cộng đồng.
Dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác
Phần lớn bệnh nhân khi đến khám tại bệnh viện không hề nghĩ mình đã mắc bệnh. Họ chỉ có những biểu hiện rất quen thuộc như ngứa ngáy, nổi mề đay, mẩn đỏ trên da hay cảm giác đầy bụng, tức bụng. Không ít người còn cho rằng đó chỉ là dị ứng hay côn trùng cắn. Anh Nguyễn Lê Duy Ngọc (xã Diên Khánh) cho biết: “Tôi thấy hai chân nổi nhiều mẩn đỏ, sưng tấy rất khó chịu. Ban đầu, tôi đi xét nghiệm ở Trung tâm Y tế khu vực Diên Khánh, sau đó được giới thiệu tới Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh để kiểm tra thêm. Kết quả xét nghiệm xác định tôi bị nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo”.
Lấy máu thực hiện xét nghiệm cho bệnh nhân nghi nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo.
Bệnh nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo không chỉ biểu hiện một dạng triệu chứng cố định, mỗi bệnh nhân có những biểu hiện khác nhau, khiến việc nhận biết trở nên khó khăn. Có người bị nổi mẩn, sưng da; có người lại thường xuyên mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa; cũng có người chỉ đơn giản là những cơn ngứa kéo dài dai dẳng, tái đi tái lại. Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh, rất nhiều bệnh nhân khẳng định bản thân và gia đình không hề nuôi hay tiếp xúc trực tiếp với chó, mèo; thế nhưng khi đi xét nghiệm, kết quả vẫn dương tính với ký sinh trùng. Anh Phạm Thái Hòa (phường Nha Trang) chia sẻ, nhà anh không nuôi chó, mèo, nhưng cả tháng nay, anh thường xuyên bị ngứa ở cổ và trên cơ thể, ban đầu chỉ nghĩ là dị ứng thông thường, có mua thuốc uống nhưng rồi tình trạng cứ tái phát liên tục. Điều này cho thấy, nguy cơ lây nhiễm không chỉ đến từ vật nuôi trong nhà mà còn từ môi trường xung quanh, thức ăn, nguồn nước. Chính vì vậy, bệnh nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo được các bác sĩ cảnh báo là một mối nguy cơ tiềm ẩn trong cộng đồng, có thể xảy ra với bất kỳ ai, kể cả những người không nuôi thú cưng.
Nhiều biến chứng nguy hiểm
Theo bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Hoàng Ka - Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh, bệnh này do ấu trùng Toxocara gây ra. Có hai con đường lây nhiễm chính: Một là, qua đường ăn uống, khi người bệnh vô tình ăn phải thực phẩm, rau sống hoặc uống nước có chứa trứng giun đũa chó, mèo. Hai là, qua tiếp xúc trong quá trình chơi đùa, chăm sóc hoặc làm việc có liên quan đến chó, mèo khiến trứng giun có thể bám vào tay, chân, nếu không vệ sinh sạch sẽ mà đưa tay lên miệng, nguy cơ nhiễm bệnh sẽ rất cao. Hiện nay, tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh có thực hiện xét nghiệm phát hiện ấu trùng giun đũa chó, mèo. Bệnh nhân đến khám được xét nghiệm trả kết quả trong ngày. Vì thế, bệnh được phát hiện nhanh.
Từ năm 2022 đến 2024, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh phối hợp với Phân viện Thú y miền Trung thực hiện đề tài khoa học cấp tỉnh “Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ học bệnh do nhiễm ấu trùng giun đũa trên chó, mèo và trên người; xây dựng quy trình can thiệp phòng trị trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa”. Đề tài nghiên cứu trên 1.500 người. Kết quả sau 2 năm nghiên cứu, những người nuôi chó, mèo có tỷ lệ nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo cao hơn người không nuôi; ở gia đình không tẩy giun cho chó, mèo có tỷ lệ nhiễm cao gấp 1,6 lần so với gia đình có tẩy giun cho chó, mèo; người thường xuyên bồng bế chó, mèo có tỷ lệ nhiễm chiếm tới 59,17%. Tỷ lệ nhiễm mầm bệnh giun đũa chó, mèo trên rau tại các địa phương là 18,66%. Trong đó, tỷ lệ nhiễm mầm bệnh trên các mẫu rau xà lách, rau cải, rau má, rau thơm lần lượt là 17,33%; 20,66%; 24,66% và 12%. Đặc điểm lâm sàng hay gặp nhất ở người nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo là triệu chứng mẩn ngứa ở da (chiếm 100%), mề đay (41%). Tỷ lệ bệnh nhân được điều trị khỏi đạt từ 81% đến 85%.
Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là bệnh nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo thường diễn biến âm thầm. Những triệu chứng ban đầu như: mệt mỏi, nổi mẩn ngứa, đau bụng, rối loạn tiêu hóa… rất dễ bị nhầm lẫn với dị ứng hoặc các bệnh lý thông thường khác. Chính vì vậy, nhiều người bệnh khi đến khám đã ở giai đoạn muộn, việc điều trị trở nên khó khăn và tốn nhiều thời gian hơn. Trong đó, nhiều người có triệu chứng dai dẳng như nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy kéo dài, thậm chí sưng tấy ở tay chân mà không tìm được nguyên nhân, chỉ khi làm xét nghiệm máu, nhiều trường hợp được xác định dương tính với ấu trùng giun đũa chó, mèo. Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Hoàng Ka cho biết: “Nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, các triệu chứng bệnh sẽ cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, nhiều trường hợp đến khám quá muộn, khi các tổn thương trên da đã trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài, để lại di chứng khiến việc điều trị phức tạp và lâu hơn. Nguy hiểm hơn, bệnh nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo có thể gây ra những biến chứng nặng nề. Ấu trùng có thể di chuyển đến gan gây viêm gan, vào phổi gây viêm phổi, thậm chí đến mắt gây viêm võng mạc, giảm thị lực và có nguy cơ mù lòa. Trong một số trường hợp hiếm, chúng có thể xâm nhập vào não và hệ thần kinh, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn”.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, để phòng bệnh nhiễm ấu trùng giun đũa chó, mèo, mỗi người cần duy trì những thói quen sinh hoạt an toàn như ăn chín, uống sôi; rửa rau quả dưới vòi nước sạch; rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với chó, mèo và trước khi ăn uống. Đặc biệt, việc tẩy giun định kỳ cho thú cưng, giữ vệ sinh sân vườn và chuồng trại nhằm hạn chế sự phát tán trứng giun ra môi trường. Khi có các biểu hiện bất thường như ngứa da kéo dài, nổi mề đay tái phát, rối loạn tiêu hóa hoặc gặp vấn đề về thị lực, người dân nên đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xét nghiệm kịp thời.
