Cẩn trọng với 'trái tim tan vỡ'

Bác sĩ (BS) Nguyễn Đức Vũ, Giám đốc BV Đa khoa Sài Gòn, cho biết "trái tim tan vỡ" (tên tiếng Anh là "broken heart") còn có tên ban đầu là Takotsubo, được báo cáo lần đầu tại Nhật Bản từ năm 1990.

Khi nỗi đau trở thành mối nguy

"Trái tim tan vỡ" là một bệnh lý cơ tim, trong đó tâm thất trái giãn lớn như một quả bóng nhưng khi chụp động mạch vành lại không thấy bị hẹp. Nếu không kịp thời phát hiện, bệnh nhân có thể gặp nguy hiểm đến tính mạng; ngược lại, phát hiện và điều trị sớm, bệnh nhân thường hồi phục tốt.

Đưa mẹ đi khám tim mạch tại một bệnh viện (BV) tư nhân ở TP HCM, anh Trần D., Việt kiều Mỹ, cho biết anh trai mình vừa mất vì ung thư, nên anh lo lắng cho sức khỏe của mẹ. Khi còn ở Mỹ, cách nay 3 năm khi cha anh mất, hôm đưa tang, mẹ anh đã ngã quỵ dù bà mới 60 tuổi và là dân thể thao có sức khỏe rất tốt. "BS bảo mẹ tôi bị hội chứng "trái tim tan vỡ", lần ấy qua khỏi nhưng dặn chúng tôi phải cẩn thận, vì cái này có thể tái phát. Hôm nay, tôi đưa mẹ đi chụp mạch vành để có gì còn can thiệp sớm" - anh D. nói.

Nếu có những triệu chứng bất thường về tim mạch, cần đi khám bệnh ngay. (Ảnh chỉ mang tính minh họa) Ảnh: HOÀNG TRIỀU

BS Nguyễn Đức Vũ phân tích nguyên nhân chính xác của tình trạng này chưa được biết rõ nhưng người ta cho rằng một số yếu tố gây stress, cảm xúc mạnh như mất đi người thân hoặc biến cố thể chất có thể dẫn đến "trái tim tan vỡ". Những yếu tố và biến cố này làm tiết quá mức nội tiết tố như andrenalin làm ảnh hưởng đến tim. Tuy nhiên 30% các trường hợp lại không tìm được nguyên nhân rõ ràng.

BS Nguyễn Đức Vũ nói thêm trong một số trường hợp, "trái tim tan vỡ" hay bị chẩn đoán nhầm là cơn đau tim cấp nhưng khi dùng các biện pháp chuyên khoa kiểm tra thì nó lại thiếu đi các dấu hiệu quan trọng của một cơn đau tim.

Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA), "trái tim tan vỡ" thường gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới. Ngoài các lý do quá buồn như mất người thân, một cuộc ly dị, chia tay một mối quan hệ, bị phản bội hay bị từ chối tình cảm thì lý do quá vui chẳng hạn như trúng số cũng là nguyên nhân dẫn đến "trái tim tan vỡ".

Trái tim khỏe mạnh cũng "tan vỡ"

Theo BS chuyên khoa II Trương Quang Anh Vũ, Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp BV Thống Nhất, một điều cần lưu ý là "trái tim tan vỡ" cũng có thể xuất hiện ở cả những người chưa từng bị bệnh lý tim mạch nào trước đó. Với người không có chuyện buồn gia đình, là người trước giờ luôn khỏe mạnh, đột nhiên có các triệu chứng đặc trưng của tim mạch khẩn cấp như mệt, khó thở, đau ngực, ngất... thì cần đến BV kiểm tra ngay.

Minh chứng cho lưu ý vừa nói trên là năm 2017, 3 đám tang liên tiếp vì "trái tim tan vỡ" từng gây chấn động ở South Shields (Anh). Vụ việc khiến BS phải yêu cầu toàn bộ gia đình, họ hàng của các nạn nhân đến BV kiểm tra, thực hiện các biện pháp tầm soát chuyên sâu. Vài giờ sau cái chết tự nhiên vì tuổi già của ông cố mà cậu bé Jak Fada (10 tuổi) hết mực yêu thương, cậu bé cho biết bị đau ngực rồi đột ngột qua đời tại BV. Sau 2 cái chết cách nhau chưa đầy 22 giờ này, bà Ashley Tomlin (32 tuổi), mẹ của Jak, cũng bắt đầu có biểu hiện lạ và chết theo con trai vài tuần sau đó. Trước đó, 2 mẹ con không hề có bệnh tim mạch.

BS Nguyễn Đức Vũ lưu ý đau ngực là dấu hiệu phổ biến nhất khi một người đối mặt với hội chứng "trái tim tan vỡ". Thống kê ghi nhận có 70%-90% bệnh nhân mắc hội chứng "trái tim tan vỡ" bị đau ngực, khoảng 20% có biểu hiện khó thở. Một số người còn bị phù phổi cấp. Chụp mạch vành là biện pháp đang được y khoa sử dụng để phân biệt "trái tim tan vỡ" và các vấn đề tim mạch khác.

"Mặc dù bệnh thường hồi phục tốt nhưng những triệu chứng và bất thường của tim cần được điều trị chặt chẽ để tránh biến chứng và giúp tim hồi phục. Phổ biến nhất là dùng thuốc. Một số ít bệnh nhân sẽ gặp biến chứng nguy hiểm như tụt huyết áp, sốc tim; đột quỵ; rối loạn nhịp tim nghiêm trọng, có thể ngưng tim... Do đó, khi có biểu hiện nghi ngờ, người bệnh cần nên đi khám ngay. Bệnh nhân có thể tái phát bệnh trong tương lai, vì vậy sau khi điều trị thành công, người bệnh sẽ được BS tư vấn cách để kiểm soát stress và xúc cảm để dự phòng nguy cơ tái phát bệnh" - BS Nguyễn Đức Vũ tư vấn.

Theo AHA, nếu được điều trị tốt, người bị hội chứng "trái tim tan vỡ" có thể hồi phục chỉ trong vài ngày hoặc vài tuần, nhanh hơn nhiều so với mốc vài tháng của một cơn đau tim.

Lưu ý khi nhà có chuyện buồn

BS Trương Quang Anh Vũ khuyến cáo sau khi chuyện buồn xảy ra, hãy giúp bản thân và những người thân khác (nhất là những người có tâm lý không ổn định, dễ bị tác động bởi sự căng thẳng, đau khổ...) tránh những sự việc có thể gây thêm xúc động mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống đủ chất, chú ý kiểm soát bệnh mạn tính nếu đang bị. Có thể đến gặp BS tâm lý - tâm thần để được kê toa thuốc giảm lo âu.

Ý Linh - Anh Thư