Canada thu thuế kỹ thuật số, Tổng thống Trump dọa trả đũa nặng tay

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 27/6/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Khi Canada thúc đẩy thuế dịch vụ kỹ thuật số mới đối với các công ty công nghệ trong và ngoài nước, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trả đũa bằng cách chấm dứt mọi cuộc đàm phán thương mại và đe dọa sẽ áp thêm thuế đối với hàng xuất khẩu từ Ottawa.

Theo tờ New York Times, trong một bài đăng trên nền tảng Truth Social của mình vào ngày 27/6, ông Trump gọi cơ cấu thuế mới của Canada là một "cuộc tấn công trực tiếp và trắng trợn vào đất nước chúng ta", đồng thời nói thêm rằng Canada là "một quốc gia rất khó để giao thương".

“Dựa trên loại Thuế vô lý này, chúng tôi xin chấm dứt TẤT CẢ các cuộc thảo luận về Thương mại với Canada, có hiệu lực ngay lập tức”, ông Trump viết và nói thêm rằng ông sẽ công bố mức thuế mới của riêng mình đối với Canada trong vài ngày tới.

Các công ty Mỹ như Amazon, Meta, Google và Uber phải đối mặt với khoản nợ ước tính lên tới 2 tỷ USD theo loại thuế mới của Canada.

Quyết định của ông Trump đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của căng thẳng thương mại giữa hai nước, đột ngột chấm dứt giai đoạn hợp tác hơn kể từ khi ông Mark Carney được bầu làm thủ tướng Canada vào tháng 3.

Quyết định này cũng đánh dấu sự leo thang hơn nữa trong chiến thuật gây sức ép bằng thương mại trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump.

Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Canada cho đến nay, với hơn 80% hàng xuất khẩu của Canada được chuyển đến Mỹ. Năm 2024, tổng kim ngạch thương mại hàng hóa song phương vượt quá 762 tỷ USD, trong đó Canada xuất khẩu 412,7 tỷ USD và nhập khẩu 349,4 tỷ USD - khiến Mỹ, quốc gia coi Canada là đối tác thương mại lớn thứ hai, bị thâm hụt thương mại là 63,3 tỷ USD.

Sự gián đoạn do thuế quan đối với các sản phẩm như ô tô, khoáng sản, năng lượng hoặc nhôm có thể gây ra hiệu ứng lan tỏa lớn trên cả hai nền kinh tế.

Vậy, thuế kỹ thuật số của Canada là gì? Tại sao Thủ tướng Carney phải đối mặt với sự phản đối trong nước về thuế này? Và Washington đang phản ứng như thế nào?

Thuế dịch vụ kỹ thuật số của Canada

Đạo luật Thuế dịch vụ kỹ thuật số (DSTA) của Canada đã có hiệu lực vào tháng 6 năm ngoái. Đây là khoản thuế đánh vào doanh thu công nghệ do người dùng Canada tạo ra - ngay cả khi các nhà cung cấp không có sự hiện diện vật lý tại quốc gia này.

DSTA lần đầu tiên được đề xuất trong cuộc bầu cử liên bang năm 2019 dưới thời Thủ tướng Justin Trudeau khi đó và đã được Canada chấp thuận vào ngày 20/6/2024. Nó có hiệu lực một tuần sau đó, vào ngày 28/6. Các khoản thanh toán đầu tiên của loại thuế này sẽ đến hạn vào ngày 30/6/2025.

Các công ty công nghệ lớn có doanh thu toàn cầu vượt quá 820 triệu USD và doanh thu Canada vượt quá 14,7 triệu USD phải trả khoản thuế 3% đối với một số doanh thu dịch vụ kỹ thuật số kiếm được ở Canada. Không giống như các loại thuế doanh nghiệp truyền thống dựa trên lợi nhuận, loại thuế này nhắm vào tổng doanh thu liên quan đến sự tham gia của người dùng Canada.

Các dịch vụ kỹ thuật số mà khoản thuế này sẽ áp dụng bao gồm: Thị trường trực tuyến, nền tảng truyền thông xã hội, quảng cáo kỹ thuật số và việc bán hoặc cấp phép dữ liệu người dùng.

Một trong những phần gây tranh cãi nhất của khuôn khổ mới dành cho doanh nghiệp là bản chất hồi tố của nó - đòi hỏi phải thanh toán các khoản doanh thu có từ ngày 1/1/2022.

Tại sao Tổng thống Trump lại đình chỉ các cuộc đàm phán thương mại về loại thuế mới?

Vào ngày 11/6, 21 thành viên Quốc hội Mỹ đã gửi một lá thư cho Tổng thống Trump, thúc giục ông gây sức ép buộc Canada xóa bỏ hoặc tạm dừng Thuế dịch vụ kỹ thuật số. Họ viết rằng: "Nếu Canada quyết định tiến hành loại thuế hồi tố chưa từng có này, thì điều đó sẽ tạo ra một tiền lệ khủng khiếp có tác động lâu dài đến các hoạt động thương mại và thuế toàn cầu".

Sau đó, trong bài đăng trên mạng Truth Social vào ngày 27/6, ông Trump cho biết Canada đã xác nhận sẽ tiếp tục áp dụng loại thuế dịch vụ kỹ thuật số mới "đối với các Công ty công nghệ Mỹ của chúng tôi, đây là một cuộc tấn công trực tiếp và trắng trợn vào quốc gia của chúng tôi".

Ông nói thêm rằng Mỹ sẽ “chấm dứt TẤT CẢ các cuộc thảo luận về Thương mại với Canada, có hiệu lực ngay lập tức” và rằng ông sẽ áp dụng thuế quan mới của riêng mình đối với Canada trong vòng 7 ngày.

“Họ đã tính thuế quan lên tới 400% đối với nông dân của chúng ta trong nhiều năm đối với các sản phẩm từ sữa”, ông Trump nói, và tuyên bố: “Chúng tôi sẽ cho Canada biết thuế quan mà họ sẽ phải trả để kinh doanh với Mỹ trong vòng bảy ngày tới”.

Tổng thống Trump cũng cho biết ông sẽ ra lệnh điều tra theo Mục 301 theo Đạo luật Thương mại để đánh giá tác động của DSTA đối với thương mại Mỹ, điều này có khả năng dẫn đến các biện pháp trừng phạt khác.

Ngày 27/6, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Nhà Trắng, Kevin Hassett, đã phát biểu với chương trình Fox Business Friday: "Họ đang đánh thuế các công ty Mỹ thậm chí không nhất thiết phải có sự hiện diện ở Canada". Gọi loại thuế này là "gần như là tội phạm", ông Hassett nói: "Họ sẽ phải xóa bỏ nó. Và tôi nghĩ họ biết điều đó".

Canada đã phản ứng như thế nào?

Mối quan hệ giữa hai nước láng giềng Bắc Mỹ có vẻ thân thiện hơn trong những tháng gần đây khi họ tiếp tục các cuộc đàm phán thương mại.

Thủ tướng mới đắc cử Carney đã có chuyến thăm thân mật tới Nhà Trắng hồi tháng 5, trong khi ông Trump đến Canada để tham dự hội nghị thượng đỉnh G7 tại Alberta vào ngày 16 và 17/6. Ông Carney cho biết tại hội nghị thượng đỉnh rằng hai bên đã đặt ra thời hạn 30 ngày cho các cuộc đàm phán thương mại.

Thủ tướng Canada Mark Carney trong cuộc họp báo tại Ottawa, ngày 21/5/2025. Ảnh: The Hill Times/TTXVN

Trong một tuyên bố ngắn gọn vào ngày 27/6, Văn phòng Thủ tướng Carney đáp lại những lời đe dọa mới của ông Trump về việc đình chỉ các cuộc đàm phán thương mại về thuế kỹ thuật số: "Chính phủ Canada sẽ tiếp tục tham gia vào các cuộc đàm phán phức tạp này với Mỹ vì lợi ích tốt nhất của người lao động và doanh nghiệp Canada".

Tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Canada Francois-Philippe Champagne nói với các phóng viên rằng thuế kỹ thuật số có thể được đàm phán như một phần của các cuộc thảo luận thương mại đang diễn ra giữa Mỹ và Canada.

Những cuộc thảo luận đó dự kiến sẽ dẫn đến một thỏa thuận thương mại vào tháng 7. Tuy nhiên, hiện tại chúng đang trong tình trạng bấp bênh.

Thủ tướng Carney cũng đang phải đối mặt với áp lực từ các doanh nghiệp trong nước, những người đã vận động chính phủ tạm dừng thuế dịch vụ kỹ thuật số, nhấn mạnh rằng khuôn khổ mới sẽ làm tăng chi phí cung cấp dịch vụ của họ và cảnh báo về sự trả đũa từ Mỹ.

Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc