Căng thẳng Israel-Iran: 3 kịch bản cho xung đột Israel-Iran

Kịch bản 1: Iran xuống nước trongthể diện

Iran có thể thực hiện một số cuộc tấn công cường độ cao vào Israel, tuyên bố với nhân dân trong nước và quốc tế đã đáp trả thích đáng các cuộc không kích của Israel và sau đó nhanh chóng chấp nhận các nỗ lực ngừng bắn do Mỹ và cộng đồng quốc tế đưa ra. Kịch bản này tương tự như những gì Hezbollah đã chấp nhận sau chiến dịch của Israel tại Gaza, khi Hezbollah đồng ý ngừng bắn và tuân theo phần lớn các điều khoản của Israel sau khi không thực hiện được các cuộc phản công hiệu quả.

Tên lửa Iran phóng xuống phía Nam Khu Bờ Tây tối 14-6-2025. Ảnh: TTXVN

Iran có thể sẽ lặp lại tình huống tương tự Hezbollah năm 2024 khi việc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào Israel đem lại kết quả không đáng kể và các lực lượng ủy nhiệm chính của nước này suy yếu. Các cuộc tấn công của Israel nhằm vào giới lãnh đạo Iran cũng có ảnh hưởng nhất định đến hoạt động lãnh đạo của Iran, gây khó khăn cho việc điều phối các cuộc tấn công bằng tên lửa hoặc đưa ra các quyết định quan trọng.

Mặc dù Tehran đã tuyên bố sẽ nhanh chóng thay thế những chỉ huy cấp cao đã thiệt mạng, nhưng hiệu quả ở những vị trí lãnh đạo mới này trong cuộc xung đột đang diễn ra vẫn chưa rõ ràng. Trong khi đó, Israel có khả năng sẽ tiếp tục tấn công tiêu diệt những người thay thế và thậm chí là cả… những người thay thế của những người thay thế đó nếu xung đột tiếp tục kéo dài. Do vậy, Iran có thể chọn tiếp tục tấn công Israel vào một dịp khác thay vì liên tục hứng chịu tấn công như hiện tại.

Kịch bản 2: Iran duy trì tấn công trong khi áp lực quốc tế gia tăng lên Israel

Iran có thể giữ vững thế phòng thủ, tiếp tục tấn công và thậm chí gây ra một số thiệt hại cho Israel thông qua tác chiến tên lửa, xuyên thủng hệ thống phòng thủ của Israel, hoặc sử dụng các phương tiện chiến tranh khác. Các cơ sở hạt nhân của Iran như tại Natanz và những nơi khác có thể bị hư hại nhưng có khả năng phục hồi tương đối nhanh.

Trong khi đó, nếu xung đột kéo dài, áp lực quốc tế sẽ gia tăng lên Israrel. Dù ban đầu ủng hộ Israel, Mỹ và các đồng minh châu Âu thường nhanh chóng kêu gọi chấm dứt chiến sự. Israel ít khi quan tâm đến ý kiến của châu Âu nhưng sẽ phải cân nhắc ý kiến của Mỹ, đặc biệt là quan điểm của Tổng thống Donald Trump. Nếu Tổng thống Donald Trump gây áp lực đủ lớn lên ông Netanyahu, Israel có thể phải hạ nhiệt các hoạt động tấn công.

Trên thực tế, chiều 15-6 (giờ Việt Nam), ông Donald Trump đã kêu gọi các bên chấm dứt các hoạt động tấn công lẫn nhau và quay lại bàn đàm phán và nhấn mạnh rằng các bên cần đạt được thỏa thuận. Kịch bản đàm phán này là hấp dẫn đối với Tehran do nền kinh tế của đất nước đang đứng trước nguy cơ suy thoái do xung đột và việc có thể giảm bớt được các lệnh trừng phạt là điều nước này đang chờ đợi. Ngoài ra, sau các cuộc không kích của Israel, Iran sẽ ít phải nhượng bộ hơn trên bàn đàm phán. Tuy nhiên, việc chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán trong khi đang bị tấn công sẽ là một thế khó về mặt chính trị trong nước đối với Iran.

Kịch bản 3: Chiến tranh leo thang thành xung đột khu vực

Đây là một kịch bản u ám nhưng rất tiếc là lại rất dễ xảy ra. Trước các cuộc tấn công của Israel, Iran đã đe dọa tấn công các cơ sở của Mỹ ở Trung Đông. Nếu bị tấn công, Mỹ có thể sẽ trực tiếp tham chiến, dùng bom xuyên phá để phá hủy các cơ sở hạt nhân còn lại của Iran.

Hợp tác an ninh thường xuyên Mỹ-Israel cũng như hỗ trợ phòng không của Mỹ dành cho Israel hiện nay cũng có thể khiến Iran cho rằng Mỹ đã ở trong tình trạng chiến tranh với họ. Tehran có thể xem các cuộc đàm phán chỉ là vỏ bọc để Israel chuẩn bị cho một kế hoạch tấn công quân sự và Mỹ bật đèn xanh cho Israel thực hiện kế hoạch này. Từ đó, Iran có thể phản ứng bằng cách mở rộng xung đột trong khu vực. Nếu trường hợp này xảy ra, các cơ sở của Mỹ ở khu vực có thể gặp rủi ro cao khi Iran tính toán các hoạt động tấn công “trả đũa”.

Về phần mình, vì những lý do riêng, Mỹ cũng có thể leo thang quân sự và coi những hoạt động tấn công Iran những ngày qua chỉ là một nửa “công việc cần phải làm” và Mỹ có thể tự mình “kết thúc phần việc còn lại”.

HỮU DƯƠNG (tổng hợp)