Căng thẳng mới bùng lên ở Syria

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tại biên giới giáp Syria

Ankara mất kiên nhẫn

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố đây “chỉ là vấn đề thời gian” trước khi họ tiến hành chiến dịch ngăn chặn một cuộc tấn công của quân đội Syria vào tỉnh Idlib, Tây Bắc Syria do phe đối lập nắm giữ. Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ một số nhóm đối lập với Chính phủ Syria tại Idlib. Từ đầu tháng 12-2019 đến nay, đã có hàng trăm người thiệt mạng do giao tranh giữa quân đội Syria và phe đối lập xung quanh Idlib. Ankara đã thất bại trong việc ngăn chặn quân đội Syria chiếm lại phần lớn tỉnh Idlib với sự trợ giúp của các cuộc không kích Nga và các dân quân được Iran hậu thuẫn.

Người phát ngôn của Liên hiệp quốc (LHQ) Stéphane Dujarric cho biết: “Tình hình giao tranh gần các khu vực đông dân cư do đó việc sơ tán của thường dân để tìm nơi an toàn đã trở nên khó khăn hơn bao giờ hết”. Tổng Thư ký LHQ António Guterres đã kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức. Idlib là thành trì cuối cùng của các chiến binh thánh chiến, những người đã cố gắng lật đổ Tổng thống Syria Bashar al-Assad kể từ năm 2011. Trong những năm gần đây, dòng người sơ tán đã làm Idlib tăng gấp đôi dân số lên 3 triệu người, trong đó có 1 triệu trẻ em.

Biên giới Thổ Nhĩ Kỳ gần đây đã phải tiếp số lượng lớn người sơ tán. Ankara dựa vào lý do này để đưa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ củng cố vị trí ở tỉnh Idlib vào tháng 1. Đầu tháng 2, sau khi một số binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng trong các cuộc tấn công bằng pháo mà các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đổ lỗi cho quân đội Syria, ông Erdogan cảnh báo Chính phủ Syria về hành động quân sự của Ankara.

Tìm giải pháp hòa bình

Thổ Nhĩ Kỳ gần đây nổi lên là đồng minh của Nga trong nhiều vấn đề ở Trung Đông. Tuy nhiên, với căng thẳng mới giữa Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ và Chính phủ Syria, cả 2 đều là đồng minh của Nga vì vậy Nga đang rơi vào vào thế khó.

Hôm 19-2, người phát ngôn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho biết các cuộc đàm phán giữa các phái đoàn Thổ Nhĩ Kỳ và Nga tại Moscow đã không mang lại một “kết quả khả quan” nào. Một đề xuất của Nga về “vẽ lại” khu vực ngừng bắn không được phía Thổ Nhĩ Kỳ chấp nhận. Theo BBC, trong bài phát biểu trước các nhà lập pháp hôm 19-2, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan cảnh báo: “Chúng tôi đang bước vào những ngày cuối cùng để chế độ Syria chấm dứt sự thù địch ở Idlib”.

Người phát ngôn của điện Kremlin Dmitry Peskov đã phản ứng nhanh chóng trước mối đe dọa này, nói rằng: “Nếu chúng ta đang nói về một hoạt động chống lại chính quyền hợp pháp của nước Cộng hòa Syria và lực lượng vũ trang của nước Cộng hòa Syria thì đây tất nhiên sẽ là kịch bản tồi tệ nhất”. Tuy nhiên, ông Peskov nói thêm rằng Nga sẽ không phản đối nếu quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có hành động chống lại “các nhóm khủng bố ở Idlib”, phù hợp với Hiệp định Sochi năm 2018.

Ankara và Moscow đã ký một thỏa thuận vào năm 2018 thiết lập một khu vực ngừng bắn ở Idlib cho phép cả hai bên thiết lập các trạm quan sát. Kể từ khi leo thang trong cuộc xung đột, cả hai bên đã cáo buộc lẫn nhau trong việc vi phạm thỏa thuận.

Các nước ủy viên Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ ngày 19-2 đã bày tỏ quan ngại về diễn biến phức tạp tại khu vực Tây Bắc Syria, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế, đối thoại và đàm phán nhằm tránh leo thang căng thẳng. Phát biểu tại phiên họp, Đại sứ Phạm Hải Anh, Phó trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ, đã đề cao tầm quan trọng của việc tìm kiếm các giải pháp chính trị và ngoại giao cho tình hình tại Syria trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, Hiến chương LHQ và các nghị quyết HĐBA liên quan, cũng như chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Syria.

KHÁNH MINH tổng hợp