Căng thẳng thương mại toàn cầu: Bám sát thị trường để thích ứng

Ảnh hưởng xuất khẩu

Ngày 10/2, Trung Quốc chính thức áp thuế với lượng hàng hóa nhập khẩu trị giá 14 tỷ USD của Mỹ. Các hàng hóa bị đánh thuế bao gồm dầu thô, khí đốt tự nhiên hóa lỏng và một số máy móc và phương tiện cơ giới. Trước đó 1 tuần, Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức áp thuế bổ sung 10% với hàng hóa từ Trung Quốc.
Ngoài ra, tình trạng bất ổn, xung đột tiếp tục leo thang tại một số quốc gia, khu vực. Kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, thiếu vững chắc, nhiều nền kinh tế lớn tiếp tục giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng. Những tác động này ảnh hưởng tới phục hồi, tăng trưởng của kinh tế Việt Nam, nhất là xuất khẩu.

Doanh nghiệp ngày càng quan tâm tới chính sách nhập khẩu của các thị trường chính. Ảnh: Quang Vinh.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tháng 1/2025, xuất nhập khẩu ghi nhận hơn 63 tỷ USD. Việt Nam xuất siêu 1,23 tỷ USD. Tuy nhiên, động lực tăng trưởng này có thể khó khăn hơn do nhu cầu thế giới phục hồi chậm. Mỹ và các thị trường xuất khẩu lớn tăng hàng rào thuế quan, bảo hộ thương mại mới. Sức ép cạnh tranh tăng ở cả thị trường xuất khẩu và trong nước.

Theo luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SB LAW bối cảnh mới của thương mại toàn cầu có thể khiến doanh nghiệp (DN) Việt Nam chịu áp lực kiểm soát chặt chẽ hơn. Kéo theo đó là làm tăng chi phí tuân thủ và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam tại thị trường quốc tế.

Ngoài ra, các rào cản phi thuế quan như yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật, vệ sinh an toàn thực phẩm, hoặc tuân thủ quy tắc lao động và môi trường cũng có thể được thắt chặt hơn.

Trong thông báo mới nhất của Bộ Công thương cũng cho biết, hiện Mỹ đang thiết lập lại thị trường trong nước, xây dựng cơ chế thuế quan đối với hàng nhập để bảo vệ sản xuất và thị trường trong nước; áp thuế triệt để đối với hàng nước ngoài.

Gần đây, hai đối tác thương mại lớn của Mỹ là Canada và Mexico đã tiến hành các cuộc đàm phán với Mỹ và tạm thời được miễn trừ mức thuế nhập khẩu trong vòng 1 tháng. Nhưng, mức thuế và thời hạn áp dụng vẫn được giữ nguyên đối với Trung Quốc dẫn tới việc Trung Quốc áp thuế trả đũa và hạn chế xuất khẩu nhiều loại khoáng sản quan trọng tới Mỹ.

Hàng Việt vào Mỹ sẽ ra sao thời gian tới?

Bộ Công thương khuyến cáo, đối với thị trường Mỹ, kinh tế Việt Nam - Mỹ có tính chất bổ trợ, cơ cấu xuất khẩu và ngoại thương của hai nước không cạnh tranh trực tiếp mà có sự bổ sung cho nhau, phù hợp với nhu cầu nội tại của mỗi nước.

Hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ chủ yếu là cạnh tranh với các nước thứ ba, không cạnh tranh trực tiếp với DN Mỹ trên thị trường này. Ngược lại, còn tạo điều kiện để người tiêu dùng của Mỹ được sử dụng hàng hóa rẻ của Việt Nam.

Bộ Công thương đánh giá trụ cột kinh tế, thương mại sẽ tiếp tục phát triển ổn định trong tổng thể quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam và Mỹ. Do đó, các vấn đề tồn tại trong kinh tế thương mại song phương nếu có sẽ được chủ động trao đổi thông qua cơ chế đối thoại chính sách của Hội đồng Thương mại và Đầu tư Việt Nam - Mỹ (TIFA). Đây là cơ chế đang được duy trì thường xuyên, liên tục và hiệu lực, hiệu quả, ở tất cả các cấp nhằm củng cố lòng tin chiến lược giữa hai quốc gia, kiến tạo tầm nhìn chung, góp phần định hướng dài hạn và ổn định lộ trình phát triển quan hệ kinh tế, thương mại song phương.

Để tiếp tục phát triển trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động và khó khăn, ngoài nỗ lực từ Chính phủ, các bộ ban ngành, còn phải dựa vào sự nhạy bén, chủ động bám sát thị trường và khả năng thích ứng, tìm tòi và phát triển năng lực cạnh tranh của bản thân các DN.

Các DN cần tiếp tục chủ động xây dựng lộ trình và giải pháp nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, lao động, môi trường....

Bên cạnh đó cần chú trọng việc kiểm soát xuất xứ nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, cũng như đánh giá thận trọng việc hợp tác đầu tư với các DN của những nước đang có căng thẳng thương mại với Hoa Kỳ.

T.Hằng