Cảnh báo sinh viên trước chiêu trò lừa đảo công nghệ cao: 'Nhẹ dạ là mất cả tiền lẫn niềm tin'
Dù được trang bị nhiều kiến thức, không ít sinh viên vẫn trở thành nạn nhân của những chiêu lừa tinh vi, từ giả danh cơ quan chức năng, đầu tư tài chính đến tình cảm qua mạng. Chuyên gia khẳng định: Để tự bảo vệ, điều quan trọng nhất là phải xua tan nỗi sợ hãi và lòng tham bằng sự hiểu biết.
Sáng 2/10, tại ĐH Bách khoa Hà Nội, buổi tọa đàm "Bảo vệ tài chính cá nhân - Làm chủ đồng tiền", đã thu hút đông đảo sinh viên tham dự. Đại tá, TS Nguyễn Hồng Quân - Giám đốc Trung tâm huấn luyện, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) chỉ ra rằng, thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi, đánh thẳng vào “hai điểm yếu muôn thuở” của con người: Lòng tham và nỗi sợ hãi.
Cảnh báo sinh viên trước chiêu trò lừa đảo công nghệ cao: ‘Nhẹ dạ là mất cả tiền lẫn niềm tin’.
“Các đối tượng dựng lên kịch bản khiến nạn nhân tin rằng, chỉ cần vài thao tác nhỏ như ‘like’ một trang web, tham gia khảo sát, hay sản xuất video ngắn… là tiền sẽ tự động chảy về tài khoản. Nhưng thực chất, đó chỉ là con số ảo, đến lúc muốn rút thì phải nộp thêm phí, cuối cùng mất trắng”, Đại tá Nguyễn Hồng Quân cho biết.
Không chỉ tài chính, nhiều vụ việc còn khai thác nhu cầu tình cảm. Theo ông Quân, có không ít nạn nhân tin vào những “soái ca ngoại quốc” quen qua mạng xã hội, được hứa hẹn mang hàng chục triệu đôla về chung sống, nhưng cuối cùng bị yêu cầu chuyển tiền để “giải quyết thủ tục” và rơi vào bẫy lừa.
Đại tá, TS Nguyễn Hồng Quân - Giám đốc Trung tâm huấn luyện, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an).
Một hình thức khác ngày càng phổ biến là giả danh cơ quan công an. Các đối tượng gọi điện, dọa nạn nhân liên quan đến đường dây rửa tiền, ma túy, kèm hình ảnh giả mạo mặc quân phục, lệnh tạm giam… khiến nhiều người hoảng sợ và tự nguyện chuyển tiền “để chứng minh vô tội”. “Đây là thủ đoạn đánh thẳng vào tâm lý sợ hãi, đặc biệt với sinh viên còn non kinh nghiệm”, ông Quân cảnh báo.
Tại tọa đàm, sinh viên Lê Tuấn Kiệt (trường ĐH Công nghệ, ĐHQG Hà Nội) cho biết, hiện nay, công nghệ AI có thể giả giọng nói, tạo video deepfake rất giống người thật, khiến việc nhận diện càng khó khăn. Tuy nhiên, theo Kiệt, song song với đó, các hãng công nghệ cũng đang phát triển công cụ AI để phát hiện sản phẩm giả mạo. “Quan trọng là người dùng phải tỉnh táo, không nên tin tuyệt đối vào những gì thấy trên mạng”, Kiệt nói.
Lê Tuấn Kiệt – sinh viên trường ĐH Công nghệ (ĐHQG Hà Nội).
PGS. TS Phạm Thanh Huyền (ĐH Bách khoa Hà Nội) chia sẻ: “Chúng tôi nhận được rất nhiều phản hồi từ sinh viên bị lừa. Có em thông minh, hiểu rõ nguyên tắc ‘công an không làm việc qua điện thoại’, nhưng khi bị dọa lệnh tạm giam thì hoảng loạn, quên hết kiến thức đã được trang bị. Có em vì khó khăn tài chính, ham khoản ‘hoa hồng’ khi vay tiền online, cuối cùng vừa mất tiền, vừa nợ nần chồng chất”.
PGS. TS Phạm Thanh Huyền (ĐH Bách khoa Hà Nội).
Theo bà Huyền, để hạn chế thấp nhất tình trạng này, ĐH Bách khoa Hà Nội thường xuyên gửi email cảnh báo, công khai toàn bộ chương trình trao đổi sinh viên trên cổng thông tin chính thức, đồng thời phối hợp với công an đến nói chuyện định kỳ. Nhà trường cũng khẳng định không bao giờ yêu cầu sinh viên chứng minh tài chính hay điền khảo sát giấy.
Đại tá, TS Nguyễn Hồng Quân nhấn mạnh: “Các thủ đoạn lừa đảo sẽ còn thay đổi liên tục, hôm nay thế này, ngày mai lại khác. Cách duy nhất để tự bảo vệ mình là xua tan sợ hãi và lòng tham bằng sự hiểu biết. Khi không chắc chắn, hãy báo ngay cho gia đình, nhà trường hoặc cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ”.
