Cảnh báo: Thanh niên mắc bệnh phong với các dấu hiệu không điển hình

Bệnh viện Da liễu Trung ương vừa tiếp nhận bệnh nhân nam, 35 tuổi (quê quán ở Lộc Bình, Lạng Sơn) đến khám vì nổi nhiều tổn thương nốt sẩn đỏ, ấn đau, rải rác tay chân thân mình.

Qua lời bệnh nhân kể, tình trạng này diễn biến hơn 2 năm nay, bệnh nhân đã đi khám nhiều nơi với nhiều chẩn đoán và điều trị nhiều đợt nhưng bệnh không thuyên giảm, ngày càng tiến triển nặng. Qua thăm khám và hỏi bệnh, các bác sĩ phát hiện tổn thương là các sẩn đỏ, ấn chắc, đau tại tổn thương, kích thước đa dạng từ 1-3 cm, phân bố rải rác khắp vùng mặt, tay chân, thân mình. Khám thần kinh cảm giác nông bệnh nhân bình thường, không sờ thấy các dây thần kinh nông sưng to, nhưng mu bàn tay 2 bên của bệnh nhân khô, mất bóng.

Dù không điển hình nhưng nghi ngờ bệnh nhân mắc bệnh phong - một căn bệnh da liễu trước đây rất phổ biến ở Việt Nam, các bác sĩ đã chỉ định xét nghiệm rạch dái tai tìm vi khuẩn phong và kết quả dương tính khẳng định chẩn đoán bệnh.

Tổn thương mảng đỏ vùng trán, sẩn đỏ 1 – 2cm rải rác vùng mặt, tay. Mặt mu bàn tay khô, mất bóng.

Theo TS.BS Nguyễn Hữu Quang – Phó Trưởng khoa Phẫu thuật thẩm mĩ và Phục hồi chức năng, Bệnh viện Da liễu Trung ương: ‘Việt Nam đã thực hiện chương trình chống phong quốc gia rất tốt. Hiện nay có rất nhiều loại thuốc điều trị bệnh phong rất hiệu quả, do đó tỷ lệ mắc phong tại Việt nam hiện nay rất thấp, nên nhiều trường hợp mắc bệnh phong bị chẩn đoán muộn, để lại di chứng tàn tật nguy hiểm cho bệnh nhân và có thể tạo thành các ổ bệnh nguy hiểm trong cộng đồng.

Vì vậy, các bác sĩ không được mất cảnh giác với bệnh lý này, khi nghi ngờ có bệnh nhân mắc bệnh cần chuyển tới các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám và làm các xét nghiệm chẩn đoán’’.

Tổn thương sẩn đỏ 1 cm rải rác vùng lưng, ấn đau.

Bệnh phong, còn được gọi là bệnh ma phong, bệnh hủi, phong cùi, bệnh Hansen, là một bệnh truyền nhiễm mạn tính do vi khuẩn Mycobacterium leprae gây ra, chủ yếu biểu hiện ở ngoài da và hệ thống thần kinh ngoại biên. Nếu không điều trị kịp thời sẽ để lại di chứng mất cảm giác các dây thần kinh, tàn tật vĩnh viễn, biến dạng cơ thể khiến nhiều người khiếp sợ.

Trong quá khứ, rất nhiều người Việt Nam đã bị cướp đi sinh mạng từ căn bệnh này. Trong số đó, có nhà thơ nổi tiếng Hàn Mặc Tử. Bệnh phong trước đây được xem là bệnh nan y và khiến nhiều người khiếp sợ, người nhiễm bệnh thường chịu thành kiến, chịu sự hắt hủi, xa lánh thậm chí bị ngược đãi từ cộng đồng (trôi sông, chôn sống, bỏ vào rừng cho thú dữ ǎn thịt). Hiện nay, Việt Nam có các trại phong ở Quỳnh Lập (Nghệ An), Vǎn Môn (Thái Bình), Sóc Sơn (Hà Nội), Phú Bình, Sơn La, Quy Hòa, Bến Sắn, Đắc Nông, Chư Prông,….là nơi các bệnh nhân phong cùng chung sống với nhau.

Cơ chế lây nhiễm của bệnh phong chủ yếu qua tiếp xúc, nhưng người ta cho rằng bệnh lây qua các dịch tiết của người bệnh, nhưng đòi hỏi phải có tiếp xúc gần và kéo dài. Tuy nhiên, nếu người bệnh đã bắt đầu điều trị thì khả năng truyền bệnh của họ giảm tới 99%. Tỷ lệ lây giữa vợ chồng chỉ là 2-3%. Bệnh không di truyền và có thể chữa khỏi.

PGS.TS Nguyễn Văn Thường - Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết: Hiện nay, bệnh phong đã giảm đến 90%, tuy nhiên, hàng năm vẫn còn sót lại vài trăm bệnh nhân phong mới. Các bác sĩ nhận định, đây chính là nguồn lây nếu chúng ta không tiếp tục chống phong thì bệnh phong sẽ quay trở lại. Thời kỳ ủ bệnh của bệnh phong rất lâu, trung bình 3-5 năm hoặc có trường hợp có thể 5 năm, 10 năm mới phát bệnh.
Cho đến nay y học vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh phong, vì vậy các biện pháp dự phòng được ngành y tế khuyến cáo bao gồm: Tuyên truyền giáo dục sức khỏe bằng nhiều hình thức để mọi người hiểu rõ bệnh phong, không xa lánh, sợ hãi, tránh kỳ thị. Vệ sinh môi trường, ăn uống, dinh dưỡng đầy đủ nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Khi người ngờ có triệu chứng của bệnh (như thương tổn da kèm theo mất cảm giác nóng, lạnh, đau…), cần đến các cơ sở y tế để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh tàn tật có thể xảy ra.
“Tất cả các bệnh nhân phong được điều trị bằng đa hóa trị liệu đủ liều, đủ thời gian quy định. Điều trị tại nhà và miễn phí hoàn toàn. Trường hợp có biến chứng có thể điều trị nội trú tại các cơ sở y tế. Nếu phát hiện sớm thì chỉ sau 6 tháng đến một năm điều trị là có thể khỏi bệnh hoàn toàn, không để lại di chứng”- PGS.TS Nguyễn Văn Thường nhấn mạnh.

Dương Hải