Cảnh sát châu Âu trong cuộc giải cứu trẻ em bị lạm dụng trên Internet

Kể từ năm 2017, Cơ quan cảnh sát Liên minh châu Âu thường xuyên yêu cầu sự trợ giúp của công chúng để xác định manh mối nạn nhân

Thực trạng nhức nhối

Lực lượng đặc nhiệm của Cơ quan cảnh sát Liên minh châu Âu (Europol) nhóm họp 2 lần/năm để đẩy nhanh quá trình điều tra nhằm xác định danh tính nạn nhân, gần đây nhất là vào tháng 11-2023. Các cuộc họp đã tăng quy mô gần gấp 3 lên 33 nhà điều tra đại diện cho 26 quốc gia, trong đó có cả Mỹ và Australia. Europol đã tạo một cơ sở dữ liệu vào năm 2016 và hệ thống này hiện lưu giữ 85 triệu bức ảnh và video về trẻ em, nhiều bức ảnh được tìm thấy trên các diễn đàn ấu dâm trên “web đen” - một phần của Internet không thể tìm kiếm công khai và yêu cầu phần mềm đặc biệt để duyệt. “Chúng tôi có thể làm việc hàng giờ liền mà vẫn chưa hoàn thiện. Thật đáng sợ”, Mary, một sĩ quan cảnh sát đến từ một quốc gia ngoài EU với 17 năm kinh nghiệm, cho biết. Tương tự, Anne, một điều tra viên của Europol cho biết, cô không nhớ hết số trẻ em mà cô đã xác định được trong 12 năm làm việc trong lĩnh vực này, nhưng “điều mà tôi sẽ luôn nhớ về các vụ án của mình là những hình ảnh. Chúng ở lại trong đầu tôi”.

Theo Europol, các nhóm trên “web đen” vẫn là nơi chính mà những kẻ phạm tội chia sẻ nội dung bất hợp pháp. Tuy nhiên, các đường dây nóng của cảnh sát và bảo vệ trẻ em đang chứng kiến ngày càng nhiều hình ảnh xuất hiện trên các nền tảng phổ biến và dễ tiếp cận như Facebook, Snapchat và Instagram. Đại dịch khiến điều này trở nên tồi tệ hơn khi ngày càng có nhiều trẻ em và thanh thiếu niên tham gia các trang mạng xã hội và trò chơi, còn những kẻ phạm tội trở nên lọc lõi hơn trong việc dụ dỗ nạn nhân và tống tiền họ để làm nội dung khiêu dâm. Cùng với đó, những kẻ phạm tội đang ngày càng che đậy tốt hơn các dấu vết kỹ thuật số của mình. Vì thế, các điều tra viên phải làm việc chăm chỉ hơn.

Mặt khác, kể từ năm 2017, cơ quan này thường xuyên yêu cầu sự trợ giúp của công chúng để xác định các đồ vật trong hình ảnh như túi nhựa và logo trên đồng phục học sinh. Tuy nhiên, các điều tra viên thường cảm thấy như đang bơi ngược dòng khi lượng tài liệu lạm dụng tình dục trẻ em lan truyền trên mạng ngày càng tăng. Trong chiến dịch gần nhất, vào tháng 11-2023, lực lượng đặc nhiệm đã xem xét 432 hồ sơ, mỗi hồ sơ chứa hàng chục nghìn hình ảnh và tìm ra quốc gia có nhiều khả năng xảy ra nhất đối với 285 trẻ em bị lạm dụng trong các hình ảnh đó. Cảnh sát tin rằng, họ có thể đã xác định được 74 nạn nhân, 3 người trong số họ đã được giải cứu. Hai kẻ phạm tội đã bị bắt giữ. Điều đó cho thấy, số vụ việc và nạn nhân được tìm ra chỉ là con số nhỏ so với thực tế.

Vượt qua rào cản

Tại Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh, các nhà lập pháp đã soạn thảo luật để mở rộng quyền hạn của cơ quan thực thi pháp luật trong trấn áp tài liệu lạm dụng tình dục trẻ em. Ủy ban châu Âu vào tháng 12-2023 đã yêu cầu Hãng truyền thông xã hội Meta Platforms giải thích về việc họ đang làm để chống lại sự lan truyền các hình ảnh bất hợp pháp do chính trẻ vị thành niên chụp và chia sẻ qua Instagram, theo quy tắc kiểm duyệt nội dung mới của EU, Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA).

Ủy ban châu Âu cũng đề xuất một đạo luật có thể buộc các công ty công nghệ như Meta, Apple và Google quét tin nhắn và nội dung được lưu trữ trên đám mây để tìm hình ảnh lạm dụng. Các công ty sẽ phải báo cáo nội dung để Europol hoặc các nhà điều tra quốc gia khác có thể xử lý. Vương quốc Anh gần đây đã thông qua Đạo luật An toàn trực tuyến, mà một số chuyên gia pháp lý cho rằng sẽ cho phép cơ quan quản lý nền tảng Ofcom của nước này buộc các công ty phá mã hóa để phát hiện hành vi lạm dụng tình dục. Tuy nhiên, cả hai kế hoạch đều đã gây ra phản ứng dữ dội trên diện rộng. Các nhà hoạt động vì quyền kỹ thuật số, chuyên gia công nghệ và một số luật sư lo ngại rằng, việc luật pháp buộc các công ty công nghệ phải loại bỏ mã hóa một cách hiệu quả và việc quét bừa bãi sẽ dẫn đến sự giám sát hàng loạt. Nhiều năm nay người ta vẫn tranh luận rằng có nên ưu tiên trao cho cảnh sát những khả năng mới để truy lùng kẻ phạm tội hay là tôn trọng quyền riêng tư, không để công dân bị giám sát trực tuyến hàng loạt.

Mặc dù vậy, với hàng nghìn, hàng trăm nghìn hoặc thậm chí hàng triệu bức ảnh, về cơ bản là không thể xem qua từng bức ảnh một cách thủ công. Bởi thế, ít nhất các nhà lập pháp EU đã mở rộng đáng kể quyền hạn của Europol để xây dựng các công cụ trí tuệ nhân tạo mới và xử lý nhiều dữ liệu hơn. Theo Đạo luật Dịch vụ kỹ thuật số, Europol và cảnh sát quốc gia cũng sẽ có thể nhanh chóng buộc các công ty công nghệ xóa nội dung bất hợp pháp có thể truy cập công khai và cung cấp thông tin về người dùng đăng những hình ảnh đó.

Theo Politico