Cảnh sát được nổ súng trong trường hợp nào?

Khi nào công an được nổ súng về phía người vi phạm? Việc nổ súng cần tuân thủ các yêu cầu gì?

Luật sư Hoàng Trọng Giáp - Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa

Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017 cùng Thông tư 17/2018/TT-BCA của Bộ Công an quy định vũ khí gồm vũ khí quân dụng, súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao và vũ khí khác có tính năng, tác dụng tương tự. Công cụ hỗ trợ gồm các loại súng bắn điện, hơi ngạt, chất độc, chất gây mê, từ trường, laze, lưới; súng phóng dây mồi; súng bắn đạn nhựa, nổ, cao su, hơi cay, pháo hiệu, đánh dấu; các loại dùi cui điện, dùi cui kim loại.

Đối với việc sử dụng vũ khí quân dụng, khoản 1 Điều 23 Luật này cho phép người thi hành nhiệm vụ được phép nổ súng trong các trường hợp như người vi phạm tấn công, chống trả đe dọa tính mạng, sức khỏe những người xung quanh; khi biết rõ đối tượng đang thực hiện hành vi phạm tội từ nghiêm trọng trở lên hay biết rõ trên phương tiện giao thông đang chạy trốn chở tội phạm hoặc hàng cấm (trừ trường hợp có con tin)...

Trước khi nổ súng, người thi hành nhiệm vụ độc lập phải cảnh báo bằng hành động, mệnh lệnh lời nói hoặc bắn chỉ thiên.

Đối với các trường hợp như trực tiếp phạm tội khủng bố, giết người, bắt cóc con tin; chống trả khi bị phát hiện sản xuất, mua bán, tàng trữ, vận chuyển, tổ chức sử dụng ma túy; uy hiếp trực tiếp an toàn của đối tượng cảnh vệ hay đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người thi hành công vụ hoặc người khác... thì người thi hành nhiệm vụ độc lập được nổ súng mà không cần cảnh báo.

Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 22 Luật này, việc sử dụng vũ khí phải tuân thủ các nguyên tắc như chỉ sử dụng khi không còn biện pháp khác để ngăn chặn; hạn chế thiệt hại do việc sử dụng vũ khí gây ra; không sử dụng nếu người phạm tội là phụ nữ, người khuyết tật, trẻ em, người cao tuổi, trừ trường hợp họ sử dụng vũ khí chống trả, đe dọa tính mạng, sức khỏe của người thi hành công vụ hoặc người khác.

Như vậy, pháp luật cho phép cảnh sát nổ súng trong các trường hợp như người vi phạm tấn công gây nguy hiểm cho người xung quanh; truy bắt người phạm tội nghiêm trọng hay truy bắt phương tiện chở tội phạm, hàng cấm...

Trừ những trường hợp đặc biệt theo khoản 2, Điều 23 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, người thi hành nhiệm vụ độc lập phải cảnh báo bằng hành động, mệnh lệnh lời nói hoặc bắn chỉ thiên trước khi nổ súng. Việc sử dụng vũ khí phải tuân thủ các nguyên tắc như giảm thiểu tối đa thiệt hại, không nổ súng vào các đối tượng đặc biệt nếu không bị chống trả hay sử dụng khi không còn biện pháp ngăn chặn nào khác.

Hoàng Linh