Cạnh tranh gay gắt trên thị trường quốc tế, cơ hội nào cho gạo Việt xuất khẩu năm 2024?

Gạo Việt rộng cửa xuất khẩu

Gạo Việt phải cạnh tranh gay gắt

Ngày 29-2, Bộ Công Thương tổ chức hội nghị giao ban với Hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài với chủ đề: "Đánh giá tình hình xuất khẩu và định hướng công tác xúc tiến thương mại phát triển thị trường Gạo năm 2024" để tập trung trao đổi, cập nhật thông tin thị trường, kiến nghị thực tiễn từ nhu cầu xúc tiến xuất khẩu của các địa phương, doanh nghiệp, từ đó đề ra các giải pháp, kế hoạch cụ thể hỗ trợ phát triển thị trường gạo trong năm 2024.

Thông tin về thị trường xuất khẩu tại hội nghị, ông Nguyễn Ngọc Nam- Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, năm 2024, thị trường gạo thế giới cũng tương tự như năm 2022 và 2023. Thái Lan và Ấn Độ dự báo sẽ là hai nguồn cung chính, tiếp tục định hình thị trường thương mại gạo. “Chính sách xuất khẩu gạo của Ấn Độ và sản lượng, diễn biến đồng nội tệ của Thái Lan tiếp tục là những nhân tố cần theo dõi chặt chẽ”- đại diện Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết.

Indonesia là một trong những thị trường tiêu thụ gạo lớn của Việt Nam. Dù vậy, ông Phạm Thế Cường - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Indonesia cho hay, gạo Việt Nam cũng gặp thách thức lớn tại thị trường này, như sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa gạo Thái Lan và Việt Nam ở phân khúc gạo chất lượng cao trong bối cảnh nhu cầu gạo nhập khẩu gạo của Indonesia sụt giảm.

Bên cạnh đó, nhận diện thương hiệu gạo Việt Nam tại thị trường Indonesia chưa thực sự rõ nét. Tại nhiều siêu thị của Indonesia, gạo Thái lan đã có thương hiệu dễ nhận biết đối với người tiêu dùng.

Để gạo xuất khẩu Việt nam duy trì xuất khẩu bền vững, gia tăng củng cố hơn nữa vị thế gạo của Việt Nam trong bối cảnh Indonesia chưa có nhiều giống lúa chất lượng, ông Phạm Thế Cường cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu, định hướng tập trung thúc đẩy phân khúc gạo thơm hạt dài cao cấp, gạo nếp, gạo japonica đa dạng hóa các chủng loại gạo (như gạo hữu cơ); đảm bảo không có các vi phạm về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Đối với các doanh nghiệp chế biến thực phẩm, cũng cần quan tâm thúc đẩy xúc tiến các sản phẩm từ lúa gạo (bún khô, bánh gạo kiểu Hàn Quốc, bánh đa nem (Bánh tráng), bánh phở khô, bánh đa gạo khô) vì đây cũng là một phân khúc thị trường rất tiềm năng.

Đặc biệt, các doanh nghiệp xuất khẩu cần luôn đảm bảo chất lượng gạo, đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn về kiểm dịch; Đảm bảo thời gian giao hàng đúng hạn cũng như thỏa thuận hợp đồng đã ký kết vì số lượng các thương nhân có giấy phép nhập khẩu của Indonesia rất hạn chế. Cơ hội tìm kiếm các thương nhân có đủ điều kiện nhập khẩu của Indonesia không nhiều.

Về thương hiệu, doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần quan tâm hơn nữa xây dựng thương hiệu có chiến lược quảng bá bài bản về thương hiệu, các loại gạo chất lượng cao cấp của Việt Nam. Hiện các loại gạo cao cấp ST25, Đài thơm 8, OM18 của Việt Nam chưa được biết đến rộng rãi tại Indonesia).

Ông Phùng Văn Thành - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Philippines cũng cho rằng, nhu cầu nhập khẩu gạo của Philippines vẫn ở mức cao, dự kiến khoảng từ trên 3,5 triệu đến 3,8 triệu tấn.

“Năm 2024 sẽ tiếp tục có nhiều biến động khó dự báo, lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ, việc Trung Quốc và Indonesia gia tăng nhập khẩu gạo đã tạo nhiều cơ hội hơn cho xuất khẩu gạo của Việt Nam. Tuy nhiên, Philippines trong những năm gần đây luôn là thị trường xuất khẩu gạo quan trọng của Việt Nam.

Vì vậy, Thương vụ kiến nghị các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong nước, bên cạnh tranh thủ những cơ hội mới ở những thị trường mới, cũng vẫn cần phải luôn quan tâm duy trì đảm bảo vị thế số 1 xuất khẩu gạo của Việt Nam tại thị trường Philippines.

Bởi hiện nay, Thái Lan cũng đang tìm cách gia tăng sản lượng, thị phần xuất khẩu gạo vào Philippines và cạnh tranh với gạo của Việt Nam”- ông Phùng Văn Thành nhấn mạnh.

Đảm bảo chất lượng nhưng phải đổi mới về bao bì, thương hiệu

Đại diện Thương vụ Việt Nam tại Philippines cho hay, dù Việt Nam vẫn là thị trường nhập khẩu gạo số 1 của Philippines, song các doanh nghiệp xuất khẩu vẫn cần tiếp tục phối hợp tốt với Bộ Công Thương, Đại sứ quán và Thương vụ Việt Nam tại Philippines để triển khai các chương trình xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá các sản phẩm gạo của Việt Nam;

Cần tiếp tục giữ vững và đảm bảo chất lượng gạo ổn định, không ngừng nâng cao chất lượng các sản phẩm gạo xuất khẩu qua đó góp phần nâng cao giá trị kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đối với mặt hàng gạo vào thị trường Philippines.

Đồng thời đa dạng các mặt hàng gạo xuất khẩu, không chỉ quá tập trung vào các sản phẩm gạo có chất lượng cao phục vụ cho người có thu nhập cao, mà còn cần khai thác tiềm năng của các loại gạo chất lượng trung bình, chất lượng thấp hơn để phục vụ cho một số lượng lớn người dân có thu nhập trung bình và thấp…

Đại diện thương vụ Việt Nam tại thị trường Trung Quốc cũng đánh giá, gạo xuất khẩu đang cạnh tranh khốc liệt tại thị trường Trung Quốc.

Hiện nay, các sản phẩm gạo có mặt trên thị trường Trung Quốc đều có chất lượng tương đối cao bên cạnh việc các nước xuất khẩu rất chú trọng vào khâu đóng gói bao bì. Qua công tác nắm tình hình, Thương vụ nhận thấy bao bì gạo của Thái Lan, Lào có mặt tại hệ thống siêu thị của Trung Quốc (thậm chí cả hệ thống siêu thị khu vực phía Bắc Trung Quốc – khu vực tương đối khắt khe về chất lượng hàng hóa và yêu cầu về bao bì) được đóng gói hết sức chắc chắn, bắt mắt và phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng Trung Quốc;

Năm 2024, khả năng Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng cường nhập khẩu gạo để điều tiết hài hòa giữa nhập khẩu và sản xuất nhằm đảm bảo an ninh lương thực, dự báo năng lực nhập khẩu sẽ tăng, trong đó có gạo tấm, doanh nghiệp Việt Nam cần đáp ứng các điều kiện để xuất khẩu vào thị trường này.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), Việt Nam là một trong 3 quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 15% tổng lượng gạo xuất khẩu toàn cầu, nên tất cả sự thay đổi về chính sách, biến động về cung cầu và khuynh hướng giá cả của các quốc gia tiêu thụ gạo trên thế giới đều ảnh hưởng trực tiếp đến ngành gạo Việt Nam.

Tín hiệu khả quan trong dự báo nhập khẩu vẫn xuất hiện tại các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Indonesia, Philippines; các thị trường Việt Nam có lợi thế với các Hiệp định thương mại tự do đã ký kết như khối EU, Hàn Quốc, Nhật Bản; hay các thị trường phát triển có nhiều tiềm năng như Hoa Kỳ hay các quốc gia Trung Đông.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho hay, sản xuất, dự kiến sản lượng lúa gạo cả nước năm 2024 sẽ duy trì ở mức tương đương năm 2023 trong điều kiện thời tiết lạc quan. Tuy nhiên, khối lượng tồn kho gạo mang sang năm 2024 giảm mạnh do đó cần cân đối chặt chẽ sản lượng lúa thu hoạch các vụ với nhu cầu tiêu thụ nội địa.

Năm 2024, Hiệp hội có kế hoạch xuất khẩu 6,5 triệu tấn gạo.