Cắt đôi que thử và xét nghiệm 4 trong 1 sẽ gây hậu quả nghiêm trọng

Đây là đánh giá của chuyên gia đầu ngành về huyết học - GS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội khóa XIV, nguyên Viện trưởng Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương.

Chiều 10-12, trao đổi với báo chí, GS Nguyễn Anh Trí cho biết, qua đọc thông tin trên báo chí và xem clip của chương trình Chuyển động 24/h, việc chẻ thanh kít thử nhanh HIV, viêm gan B của Khoa Vi sinh y học, BV Đa khoa Xanh Pôn, đây là sai sót rõ ràng và cố tình làm sai. Về mặt chuyên môn, việc làm sai này gây ra hậu quả rất nghiêm trọng.

GS Trí cho hay, trong 1 thanh Kít, nhà sản xuất đã tính đủ chiều rộng, chiều sâu, chiều dài và qua hàng vạn lần thử nghiệm mới đưa ra thông số cuối cùng. Như vậy, kỹ thuật viên phải sử dụng thanh kit còn nguyên vẹn khi tiến hành xét nghiệm mới có đủ lượng kháng thể để phát hiện kháng nguyên trong mẫu máu.

Việc chẻ đôi thanh kít sẽ để lọt trường hợp có tác nhân gây. Trong trường hợp nồng độ thấp sẽ bị bỏ sót, gây nên hiện tượng âm tính giả. “Sai sót này rất nghiêm trọng, nếu tình trạng tiếp tục sẽ có nhiều trường hợp đã nhiễm bệnh rồi, nhưng kết quả lại âm tính. Nếu người nhiễm HIV mà bỏ sót thì hậu quả thật khôn lường” – GS Trí nói.

Chuyên gia cũng cho biết, hơn nữa, qua clip ở labo, nhân viên y tế còn trộn 4 mẫu máu với nhau để làm xét nghiệm bằng kỹ thuật Elisa, đây là sai sót lớn khiến lượng kháng nguyên gây bệnh bị pha loãng. Khi làm xét nghiệm rất nhiều trường hợp đã nhiễm bệnh, nhưng do nồng độ phát hiện bệnh ít, dẫn đến âm tính giả. “Nếu cộng cả 2 sai sót này lại thì hậu quả rất nghiêm trọng, dẫn đến tình trạng âm tính giả, làm lọt những trường hợp nhiễm bệnh” – GS Trí cho biết.

GS. Nguyễn Anh Trí trả lời báo chí

Chuyên gia đầu ngành về huyết học và truyền máu cảnh báo, nếu bằng nguyên lý kỹ thuật ELISA thì tuyệt đối không được dùng trộn (POOL) các mẫu máu làm các xét nghiệm.

Vậy, những sai sót về mặt chuyên môn như ở BV Đa khoa Xanh Pôn liệu có xảy ra ở các cơ sở y tế khác hay không? Theo GS Trí, về mặt chuyên môn, việc chẻ làm đôi thanh kít, trộn các mẫu máu với nhau làm 1 lần rất dễ gặp và hay gặp ở các labo nếu như ở labo đó công tác quản lý chất lượng chưa tốt.

Vụ việc xảy ra ở BV Đa khoa Xanh Pôn, GS Trí đánh giá, ở đây có sự buông lỏng trong quan lý chất lượng, hoặc có biết, hoặc biết sai nhưng lơ đi. Có người đã làm sai như vậy nhưng không một ai nhắc nhở, cảnh tỉnh, cảnh báo. Do đó, BV cần phải huấn luyện, đào tạo cho cán bộ nhân viên về kỹ thuật, ý thức trách nhiệm về xét nghiệm.

GS Trí khuyến cáo: “Sự việc xảy ra ở BV Đa khoa Xanh Pôn là bài học cảnh tỉnh chung cho tất cả các cơ sở y tế trong cả nước. Xin đừng hám lợi mà phải thực hiện xét nghiệm theo đúng quy trình, đúng hướng dẫn. Trong tất cả hoạt động labo phải lưu ý công tác quản lý chất lượng là hết sức quan trọng, phải làm thường xuyên, không được buông lỏng. Quản lý chất lượng xét nghiệm là một tiến trình, chứ không phải là một đích đến”

Theo GS Trí, Ban lãnh đạo BV Đa khoa Xanh Pôn nên kiểm tra lại từ trước đến nay có bao nhiêu nghìn người đã làm xét nghiệm, cần chân thành mời người bệnh đến kiểm tra lại.

Tr.Hằng