Câu chuyện đằng sau bộ phim về 39 người Việt thiệt mạng ở Anh

One year on the Essex lorry tragedy (Một năm sau thảm kịch xe tải Essex) là phim tài liệu có thời lượng khoảng 30 phút, đã ra mắt vào ngày 18/10/2020. Bộ phim là tác phẩm của Việt Nam News, do hai nhà báo Paul Kennedy (chuyên làm về video) và Hồ Hoàng trực tiếp tác nghiệp.

Một năm sau khi ra mắt, tác phẩm được lựa chọn trình chiếu tại Liên hoan phim ngắn Pune 2021 (Pune Short Film Festival 2021) tại thành phố Pune (Ấn Độ). Đây được xem là thành tựu lớn với cá nhân, ê-kíp cũng như tác phẩm phim tài liệu tại Việt Nam.

Zing có cuộc trò chuyện với Paul Kennedy - đạo diễn bộ phim tài liệu.

"Ngôi sao thật sự của tác phẩm phải là những gia đình mà chúng tôi đã gặp gỡ, trò chuyện. Họ vốn có thể từ chối một cách dễ dàng, lựa chọn không chia sẻ với báo chí" - anh nói.

Anh gọi đây là một trong những lần tác nghiệp khó và đáng nhớ trong 30 năm làm nghề.

Khó khăn nhất là lấy được lòng tin của gia đình nạn nhân

- Tôi đã làm báo hơn 30 năm, và một trong những vấn đề các nhà báo phải đối mặt chính là bị giới hạn không gian, thời lượng khi truyền tải một câu chuyện. Và thông thường một bài báo không thể vẽ nên đầy đủ bức tranh thực tế.

Tôi từng tham gia ê-kíp của hai bộ phim tài liệu khi còn làm ở Cayman (thuộc vùng Caribbean). Và tôi nghĩ câu chuyện này là chủ đề hoàn hảo cho một bộ phim tài liệu có chiều sâu.

Khi thảm kịch xảy ra vào tháng 10/2019, tôi tìm hiểu và biết được nạn nhân là người Việt Nam. Tôi và đồng nghiệp cũng viết một số bài báo về vụ việc, nhưng chưa bài viết nào thực sự chạm tới khía cạnh đời sống cá nhân của họ, và làm rõ lý do họ chấp nhận mạo hiểm mạng sống để tới nước Anh.

Tôi tin rằng là bộ phim là cơ hội để hiểu hơn về những nạn nhân xấu số.

Paul Kennedy và cộng sự người Việt là đạo diễn của phim tài liệu Một năm sau thảm kịch xe tải Essex. Ảnh: NVCC.

- Khi quyết định thực hiện phim tài liệu Một năm sau thảm kịch xe tải Essex, tôi chỉ còn khoảng một tháng trước khi tiến tới mốc tròn một năm từ khi vụ việc xảy ra. Thời gian quá gấp gáp và phải lên kế hoạch ngay lập tức.

Thông thường, phim tài liệu thường mất vài tháng để chuẩn bị, ghi hình, sau đó mới tới công đoạn chỉnh sửa, hiệu đính và hoàn thiện. Nhưng tôi và đồng nghiệp phải hoàn thành toàn bộ công việc chỉ trong hai tuần.

Công việc có thể diễn ra trôi chảy nhờ vào sự hợp tác của những gia đình tôi đã gặp gỡ, phỏng vấn. Không có họ, chúng tôi không thể hoàn thành bộ phim tài liệu.

Trong cuộc đời làm nghề, tôi đã gặp và ghi lại rất nhiều câu chuyện buồn, buộc tôi phải nhắc lại thảm kịch cũ với những người đã mất đi người thân trong hoàn cảnh tàn khốc nhất. Đây là một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất tôi phải đối diện.

Tôi thực sự cảm ơn bốn gia đình đã dũng cảm trò chuyện, đối mặt với máy quay của tôi. Họ cho phép chúng tôi vào nhà và chia sẻ cảm xúc mà không có bất kỳ thắc mắc nào.

Phim tài liệu của tôi không thể hoàn thiện nếu không có sự tham gia của các gia đình trên. Sự thành thật và thân thiện, sẵn sàng thảo luận về chủ đề của đối tượng là điều kiện tiên quyết cho sự thành công của một tác phẩm.

- Tôi nghĩ đó là sự tin tưởng của bốn gia đình trên. Hãy tưởng tượng, bạn gõ cửa với tư cách một kẻ hoàn toàn xa lạ, thảo luận về sự mất mát của họ, yêu cầu họ nói về những người thân yêu đã mất. Đây là hành động mang tính xâm phạm.

Tất nhiên chúng tôi có sự hỗ trợ của chính quyền địa phương. Nhưng có trả lời ê-kíp làm phim hay không vẫn là quyền của mỗi gia đình. May mắn là họ đều đồng ý. Tôi hy vọng trải nghiệm chia sẻ về người thân đã mất của họ không quá tệ.

Nhà báo người Anh đã tới thăm và ghi hình gia đình của bốn nạn nhân. Ảnh: NVCC.

Gia đình nạn nhân thẳng thắn đối diện và chia sẻ

- Thảm kịch 39 người mất mạng trong chiếc xe tải đã chạm tới trái tim tôi.

Năm 2011, sau hơn 20 năm làm việc ở Anh, tôi quyết định rời quê hương, chuyển tới Cayman làm việc ở đài truyền hình. Tôi ở đó trong 7 năm, và tiếp tục chuyển tới Việt Nam vào năm 2018.

Điều khác biệt duy nhất là tôi đủ may mắn để có được cuốn hộ chiếu giúp tôi dễ dàng di chuyển tới các quốc gia khác. Đơn giản là tôi chỉ cần lên một chiếc máy bay, đưa đủ giấy tờ cần thiết để nhập cảnh, thay vì mạo hiểm mạng sống trong chiếc thùng xe tải.

Paul Kennedy khẳng định việc nhắc lại nỗi đau mất mát của các gia đình nạn nhân là việc khó nhất trong đời làm báo của anh. Ảnh: NVCC.

- Mỗi người đều có khát vọng được đồng nghiệp công nhận. Việc tác phẩm Một năm sau thảm kịch xe tải Essex được giới thiệu tại Liên hoan phim ngắn quốc tế Pune không chỉ là thành tựu tuyệt vời với bản thân tôi, mà còn với cả ê-kíp đã hỗ trợ tôi hoàn thành tác phẩm trong thời gian gấp rút.

Nhưng ngôi sao thật sự của tác phẩm phải là những gia đình mà chúng tôi đã gặp gỡ, trò chuyện. Họ vốn có thể từ chối một cách dễ dàng, lựa chọn không chia sẻ với báo chí. Nhưng chính vì họ đã thẳng thắn đối diện và chia sẻ, tác phẩm của chúng tôi mới xúc động và chân thực đến thế.

Nhập cư trái phép là vấn đề nghiêm trọng, không chỉ với người Việt Nam, mà trên toàn thế giới. Và đó là điều mà chúng ta phải đối mặt hàng ngày, ngày càng có xu hướng gia tăng, đặc biệt sau sự kiện ở Afghanistan gần đây.

Tôi hy vọng việc trình chiếu bộ phim tài liệu Một năm sau thảm kịch xe tải Essex tại sự kiện quốc tế, theo một cách nào đó, giúp mọi người hiểu được lý do một cá nhân lại mạo hiểm tính mạng để di cư đến một quốc gia khác. Tất cả những gì họ làm là cố gắng thay đổi cuộc sống của bản thân và gia đình họ.

Sao phim 'Sex Education': 'Tôi phải tìm hiểu khuynh hướng tính dục' Hai diễn viên chính của series "Sex Education" Asa Butterfield và Ncuti Gatwa đã trả lời phỏng vấn với Zing về trải nghiệm và bài học rút ra được từ nhân vật, cũng như bộ phim.

Nghiêm Ngọc