Chăm lo cho người lao động: Nhiều cơ chế, chính sách mang đậm bản sắc TKV
Ngay từ những năm đầu thành lập, ngoài việc chỉ đạo thực hiện nghiêm các cơ chế, chính sách đối với người lao động do Nhà nước quy định, Tổng công ty Than Việt Nam (nay là Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam - TKV) đã nghiên cứu, triển khai thực hiện nhiều cơ chế, chính sách đối với người lao động mang bản sắc riêng của ngành Than. Nhiều cơ chế vẫn tiếp tục được duy trì hiệu quả cho đến nay.
Cụ thể, TKV đã tập trung xây dựng nhà ở tập thể công nhân, đồng thời ưu tiên bố trí vợ thợ lò làm các công việc phục vụ trong mỏ. Tổ chức đưa đón cán bộ, công nhân đi làm bằng xe ca ghế mềm, có máy lạnh. Thợ lò sau ca làm việc được phục vụ giặt, sấy khô ủng và quần áo bảo hộ, tắm nước nóng, ăn định lượng bằng hình thức ăn tự chọn.
TKV cũng đã phát triển hệ thống các nhà điều dưỡng công nhân mỏ ở những khu du lịch ven biển và ban hành chế độ điều dưỡng phục hồi chức năng cho người lao động yếu sức khỏe. Duy trì hệ thống y tế, trạm xá, tổ chức khám sức khỏe định kỳ. Đặc biệt, TKV đã thực hiện một chế độ ưu việt đối với những công nhân làm nghề mỏ của ngành Than Việt Nam, đó là chế độ điều trị bệnh nghề nghiệp bụi phổi bằng công nghệ “rửa phổi”. Năm 2004, Tổng công ty Than Việt Nam đã đầu tư cơ sở rửa phổi tại Trung tâm Y tế lao động ngành Than trị giá trên 10 tỷ đồng nhằm tự chủ điều trị bệnh bụi phổi cho người lao động của mình, thay vì phải đưa người bệnh sang điều trị tại Bắc Đới Hà - Trung Quốc. Chế độ này đã được duy trì, phát triển cho đến nay.
Đối với chế độ ăn định lượng, TKV đã kiên trì báo cáo và được Nhà nước cho phép áp dụng đối với công nhân xây dựng mỏ hầm lò. Như vậy không chỉ thợ lò trong công đoạn khai thác được hưởng chế độ này, mà thợ lò làm công việc xây dựng cơ bản trong hầm lò cũng được thụ hưởng. Đồng thời, quyết định ngày Truyền thống công nhân vùng mỏ - Truyền thống ngành Than 12/11 hằng năm là ngày người lao động trong toàn Tổng công ty được nghỉ làm việc và vẫn được hưởng nguyên lương. Giai đoạn 2014 - 2024 là giai đoạn TKV tích cực đổi mới nhằm nâng cao chất lượng của các chế độ, chính sách cho người lao động, tạo ra những bản sắc “riêng có” của TKV trong việc ứng xử với người lao động của TKV.
Có thể kể đến như việc Nhà nước chính thức công nhận chính sách nghỉ hưu đối với thợ lò sau nhiều năm TKV kiên trì báo cáo đề xuất. Theo đó, quy định mốc tuổi nghỉ hưu đối với lao động làm việc trong hầm lò là 50 tuổi, giảm 5 tuổi so với quy định trước đây, giảm 10 tuổi so với lao động làm việc trong điều kiện bình thường. Đối với chính sách ăn định lượng: Mặc dù từ năm 2020 Nhà nước bãi bỏ chế độ này nhưng TKV đã tiếp tục duy trì thành chính sách riêng của doanh nghiệp trên cơ sở đưa vào Thỏa ước lao động tập thể của Tập đoàn. Ngoài việc tiếp tục duy trì chế độ rửa phổi đối với người lao động đã mắc bệnh nghề nghiệp, từ năm 2019, TKV đã thống nhất mở rộng đối tượng rửa phổi toàn bộ đối với thợ lò có thời gian làm việc từ 20 năm trở lên, đồng thời khuyến khích các đơn vị mở rộng đối tượng cử đi rửa phổi toàn bộ đối với những người làm nghề có tiếp xúc với bụi từ 5 năm trở lên như: bụi than, nhôm, bauxite.
Đặc biệt là thái độ ứng xử của TKV với người lao động khi gặp khó khăn. TKV đã nỗ lực, đồng hành, làm mọi điều tốt nhất có thể cho người lao động, thể hiện ở những hành động như:
Trong đợt mưa lũ lịch sử kéo dài từ ngày 26/7 đến ngày 3/8/2015 đã ảnh hưởng rất lớn đến việc làm và thu nhập của người lao động tại các đơn vị sản xuất than vùng Quảng Ninh.
Có khoảng 27 nghìn lao động ngành Than tạm thời không bố trí được việc làm tại thời điểm xảy ra mưa, lũ. Để bảo đảm ổn định đời sống và tư tưởng cho người lao động, TKV đã chỉ đạo các đơn vị thành viên thực hiện các giải pháp về điều hành lao động hợp lý; TKV và Công đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam kêu gọi toàn bộ người lao động trong Tập đoàn tự nguyện góp 1 ngày lương để lập quỹ hỗ trợ.
TKV đã tiến hành rà soát từng hồ sơ cá nhân, tổng hợp, báo cáo, đề xuất Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội điều chỉnh chức danh nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm (NNĐHNH) và đặc biệt NNĐHNH bị ghi sai trong sổ BHXH nhằm đảm bảo quyền lợi trước mắt cũng như lâu dài của 22 nghìn lao động tại tất cả các đơn vị trong toàn TKV.
Trong khủng hoảng do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, TKV là một trong số ít doanh nghiệp đã thực hiện rất thành công công tác phòng chống dịch, đạt mục tiêu kép “Phòng chống dịch và sản xuất kinh doanh hiệu quả trong tình hình mới” với phương châm “Sớm - Trước - Đủ”.
Sớm: Ngay từ khi có thông tin về dịch Covid-19, với sự nhạy bén của một tập đoàn có các hoạt động liên quan đến xuất khẩu than - khoáng sản và nhập khẩu vật tư, thiết bị phục vụ sản xuất, lãnh đạo TKV đã sớm nhận diện nguy cơ của dịch bệnh và ngay tại ngày khai xuân Tết Nguyên đán 2020 đã chỉ đạo hàng loạt các biện pháp để phòng chống dịch một cách kịp thời, hiệu quả.
Trước: Để dự phòng nguy cơ xuất hiện các ca F0 sẽ làm tê liệt sản xuất ở các mỏ than và 2 dự án alumina ở Tây Nguyên, ngay trong dịp Tết Nguyên đán 2021 TKV đã chỉ đạo các công ty thành viên vận động trên 7 nghìn công nhân không về quê mà ở lại Quảng Ninh đón tết. Chỉ đạo thực hiện giải pháp “3 tại chỗ” (sản xuất tại chỗ - ăn tại chỗ - nghỉ tại chỗ) khi xuất hiện ca F0 tại Công ty Than Vàng Danh, “3 tại chỗ” đối với toàn bộ khâu sàng tuyển + kho vận + tiêu thụ than, “3 tại chỗ” đối với các dự án alumina ở Tây Nguyên và “3 tại chỗ” đối với học sinh học các nghề mỏ hầm lò tại Trường Cao đẳng TKV. Có thể nói, TKV đã đi trước trong việc thực hiện giải pháp 3 tại chỗ tại các cơ sở sản xuất. Nhiều doanh nghiệp trong cả nước sau đó đã học tập, triển khai mô hình này để thực hiện vừa duy trì sản xuất, vừa bảo đảm phòng chống dịch.
Đủ: TKV đã quyết liệt chủ động nguồn vaccine, trực tiếp tổ chức điều hành tiêm vaccine phòng Covid-19 đủ 3 mũi cho toàn bộ người lao động. Không những chỉ lo cho người lao động của mình, TKV còn hỗ trợ tiêm vaccine cho người lao động của các đối tác cung cấp dịch vụ để thực hiện mục t iêu toàn bộ người lao động làm việc trong TKV đều được t iêm đầy đủ vaccine. Nhờ tiêm đầy đủ vaccine nên mặc dù có thời điểm nhiều đơn vị trong Tập đoàn có số lượng người lao động bị nhiễm rất lớn, song tất cả đều ở thể nhẹ, sau khi cách ly và nghỉ dưỡng 1 tuần là có thể quay lại sản xuất.
Đặc biệt, TKV luôn quan tâm đến quyền lợi của người lao động khi nghỉ hưu được hưởng mức lương hưu đảm bảo cuộc sống. Chính vì vậy, liên tục từ năm 2016 đến nay, định kỳ TKV đều điều chỉnh mức lương làm cơ sở đóng và hưởng các chế độ BHXH cho người lao động, đến nay mức lương đóng BHXH bình quân của người lao động trong TKV đã đạt xấp xỉ 60% mức lương thực trả, phấn đấu đạt 70% khi cân đối được chi phí.