Chăm lo xây dựng và phát huy vai trò của già làng, trưởng bản trong đồng bào dân tộc thiểu số

Ở khu vực biên giới, các già làng, trưởng bản thường xuyên trao đổi thông tin về tình hình dân cư cho cán bộ Biên phòng. Ảnh: Quốc Phong

Điểm tựa của bản làng

Bằng sự hiểu biết nhất định, am hiểu tục lệ của dân tộc, của làng bản, nên già làng, trưởng bản, người có uy tín trong các dòng họ rất được coi trọng. Ở một khía cạnh nào đó, họ còn là biểu tượng cho ý chí và sức mạnh của một địa bàn dân cư. Thực tiễn cách mạng nước ta đã khẳng định, đội ngũ các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số ở bất kỳ giai đoạn nào cũng luôn có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng. Thực tế, trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, đội ngũ già làng đã có công lao to lớn trong việc tổ chức lãnh đạo nhân dân nổi dậy chiến đấu chống kẻ thù, bảo vệ thôn làng, diệt ác, trừ gian; vận động nhân dân một lòng đi theo Đảng, Bác Hồ làm cách mạng và đã có những đóng góp to lớn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Mặc dù trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, song trong bất kỳ hoàn cảnh nào, uy tín của các già làng, trưởng bản, người có uy tín luôn có những ảnh hưởng đậm nét trong đời sống tinh thần của đại đa số đồng bào các dân tộc. Trong đó, vai trò đặc biệt của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong các dòng họ phải kể đến chính là trung tâm của khối đại đoàn kết các dân tộc.

Với uy tín và ảnh hưởng của mình, đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín thực sự là nhân tố quan trọng góp phần xây dựng, củng cố và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Hưởng ứng Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín đã tích cực vận động dân làng thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần xóa đói, giảm nghèo và quan trọng hơn là tuyên truyền nâng cao ý thức trách nhiệm cho mỗi người dân đối với cộng đồng.

Bên cạnh việc vận động dân làng sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, các vị già làng, trưởng dòng họ trực tiếp đứng ra hướng dẫn, vận động nhân dân xóa bỏ dần những hủ tục, tệ nạn mê tín dị đoan trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc mình; huy động nhân dân đóng góp và tạo ra nguồn lực để cùng với Nhà nước xây dựng, quản lý và sử dụng và công trình dân sinh; gương mẫu thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình; tham gia xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của thôn làng, thực hiện dân chủ ở cơ sở; tích cực tham gia giải quyết những vụ việc phức tạp phát sinh từ cơ sở, hòa giải mâu thuẫn trong nhân dân; tham gia và vận động quần chúng thực hiện các phong trào: “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, “Giữ gìn an ninh trật tự ở khu dân cư”, “Quần chúng tham gia tự bảo quản đường biên, cột mốc quốc gia và an ninh trật tự khu vực biên giới”; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân và thế trận Biên phòng toàn dân vững chắc.

Nhiều người có uy tín tuy tuổi cao, nhưng vẫn nhiệt tình tham gia công tác ở cơ sở, đảm nhiệm các chức vụ, như bí thư chi bộ, trưởng thôn bản, tổ trưởng tổ dân phố, trưởng ban công tác mặt trận và các đoàn thể; tham gia làm tổ trưởng, tổ hòa giải, tổ an ninh; là hội viên mẫu mực của các tổ chức xã hội. Người có uy tín tích cực vận động con cháu, dòng họ và mọi người dân tham gia vào các tổ chức đoàn thể, khuyến khích con cháu phấn đấu được đứng trong hàng ngũ của Đảng...

Cần quan tâm chăm lo tốt hơn nữa

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê Đê, Xê Đăng hay Ba Na và các dân tộc thiểu số khác đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt. Chúng ta sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau, no đói giúp nhau...”.

Nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể, lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc đã được người có uy tín lưu giữ và phát huy. Ảnh: Quốc Phong

Hiểu rõ vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, những năm qua, bằng nhiều hành động cụ thể, thiết thực, các cấp ủy đảng, chính quyền các địa phương và các tổ chức đoàn thể trong cả nước đã tích cực xây dựng, củng cố và tôn vinh đội ngũ này. Đặc biệt, để động viên, chăm lo đội ngũ người có uy tín, già làng, trưởng bản trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, các cấp, các ngành và chính quyền các địa phương luôn thực hiện đúng chế độ, chính sách; đồng thời, thường xuyên thăm hỏi, nắm bắt nguyện vọng của các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong các dòng họ.

Hàng năm, chính quyền các địa phương đã dành một khoản kinh phí nhất định để tổ chức hội nghị gặp mặt, vinh danh các già làng, trưởng bản, người có uy tín tiêu biểu; tổ chức thăm hỏi, tặng quà nhân dịp Tết Nguyên đán, Tết của các đồng bào dân tộc thiểu số cho già làng, trưởng bản, người có uy tín; hỗ trợ vật chất cho các già làng, trưởng bản, người uy tín ốm đau hay khi gặp khó khăn hoặc bị ảnh hưởng bởi thiên tai; tổ chức các đoàn tham quan, học tập, trao đổi kinh nghiệm về phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, giữ gìn bản sắc văn hóa và đoàn kết dân tộc cho các già làng, trưởng bản, người có uy tín... Khi đời sống của già làng, trưởng bản, người có uy tín được quan tâm, những “cây đại thụ” đã phát huy được vai trò trong công tác tuyên truyền, vận động.

Để già làng, người có uy tín nâng cao kỹ năng vận động, tuyên truyền, thời gian qua, UBND các tỉnh đã trích kinh phí mua sách báo để cấp cho các già làng, trưởng bản, đồng thời, phối hợp với các ngành liên quan tổ chức tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho người có uy tín, với nội dung cụ thể, thiết thực như: tuyên truyền, phổ biến kiến thức về kinh tế - xã hội, các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các chủ trương, chính sách liên quan đến công tác dân tộc, tôn giáo; vận động người có uy tín tích cực tham gia các phong trào, gương mẫu để gia đình, người thân, dòng họ, thôn bản, cộng đồng noi gương và làm theo trong việc chấp hành các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tham gia đóng góp ý kiến xây dựng phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương mang lại hiệu quả thiết thực.

Quốc Phong