Chạm vào 'dấu son chói lọi' của dân tộc qua từng trang sách

Nhiều ấn phẩm tái hiện hào khí Cách mạng Tháng Tám được ra mắt độc giả

Hành trình trở về cội nguồn độc lập, tự do

Cách mạng Tháng Tám thành công năm 1945 là một dấu son chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam, là khoảnh khắc mà hàng triệu trái tim cùng chung nhịp đập, cùng dồn sức phá tan gông xiềng nô lệ để giành lấy độc lập, tự do, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Gần 80 năm đã trôi qua, nhưng tầm vóc và ý nghĩa của cuộc cách mạng vĩ đại ấy vẫn còn nguyên giá trị, là mạch nguồn cảm hứng sáng tạo bất tận cho các thế hệ văn nghệ sĩ.

Trong số các ấn phẩm ra mắt dịp này, nổi bật là Dấu ấn Cách mạng Tháng Tám năm 1945 do tác giả Nguyễn Thái Bình chủ biên, NXB Chính trị quốc gia Sự thật giới thiệu. Được biên soạn công phu từ các nguồn tài liệu quý giá như Văn kiện Đảng toàn tập, các bài báo trên các tờ Cứu quốc, Sự thật, Độc lập… cùng với những hồi ức, diễn văn và thư tín của các nhà cách mạng, trí thức và quần chúng nhân dân, cuốn sách đã tái hiện sinh động, giàu cảm xúc và đậm chất sử thi về những ngày tháng sục sôi của dân tộc.

Không chỉ thuật lại các diễn biến lớn của cuộc Tổng khởi nghĩa, tác giả còn đi sâu phân tích những nguyên nhân thắng lợi và tầm vóc lịch sử của sự kiện. Trong bối cảnh thời cơ “ngàn năm có một”, khi phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh, chính quyền thực dân phong kiến suy yếu, dưới sự lãnh đạo đúng đắn, nhạy bén và sáng tạo của Đảng, cuộc Tổng khởi nghĩa đã diễn ra nhanh chóng, ít tổn thất. Đây là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh đoàn kết toàn dân, ý chí độc lập mãnh liệt và trí tuệ sắc sảo của cách mạng Việt Nam.

Điểm đặc biệt của cuốn sách là nó không chỉ dừng lại ở các sự kiện của năm 1945 mà còn kết nối mạch lịch sử cách mạng Việt Nam suốt 80 năm qua. Qua đó, người đọc không chỉ nhận diện được những giá trị lịch sử đã tạo nên Cách mạng Tháng Tám, mà còn hiểu sâu sắc hơn tầm vóc, ý nghĩa thời đại của những thành tựu mà Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã đạt được.

Để bổ sung cho bức tranh toàn cảnh về sự kiện này, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh đã tái bản tác phẩm Cách mạng Tháng Tám 1945: Thắng lợi vĩ đại đầu tiên của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX của GS.TS.NGND Trịnh Nhu và PGS.TS Trần Trọng Thơ. Cuốn sách là công trình nghiên cứu công phu, làm sáng rõ tiến trình vận động và bùng nổ của Cách mạng Tháng Tám, đưa dân tộc Việt Nam từ thân phận nô lệ thành người làm chủ đất nước, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do.

Theo các tác giả, yếu tố quyết định thành công của Cách mạng Tháng Tám chính là sự lãnh đạo đúng đắn, kiên quyết, sáng tạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đảng đã “bắt mạch” đúng nguyện vọng thiêng liêng của dân tộc, đề cao quyền lợi nhân dân lên tối cao, đồng thời tổ chức được khối đại đoàn kết thông qua Mặt trận Việt Minh, lấy liên minh công - nông làm nền tảng. Quá trình chuẩn bị khởi nghĩa được triển khai khẩn trương, bí mật và rộng khắp, tạo thực lực mạnh mẽ để chớp thời cơ lịch sử…

Khắc họa ý chí quật cường của dân tộc

Trong dòng chảy của các ấn phẩm kỷ niệm, sách về Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn giữ một vị trí đặc biệt, như mạch nguồn cảm xúc sâu lắng, thôi thúc chúng ta tìm về cội nguồn cách mạng giải phóng dân tộc, về một nhân cách vĩ đại đã làm rạng rỡ non sông Việt Nam.

Vừa qua, NXB Giáo dục Việt Nam đã ra mắt hai cuốn sách tham khảo đặc biệt. Sử dụng những tư liệu, hình ảnh chân thực, đáng tin cậy, Bác là Hồ Chí Minh dẫn dắt độc giả từ khi thầy giáo Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước, qua các chặng đường hoạt động cách mạng đầy gian khổ, đến khi lãnh đạo thành công Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Trong khi đó, Bác Hồ ở Thái Lan lại tập hợp những tư liệu lịch sử quý báu, câu chuyện chân thực về khoảng thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh hoạt động tại đây từ năm 1928-1929.

Ông Nguyễn Chí Bính, Phó Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam chia sẻ: Trong bối cảnh đất nước đang trên đà phát triển mạnh mẽ, hội nhập sâu rộng vào dòng chảy của thế giới, việc nghiên cứu, xuất bản và lan tỏa những giá trị về Chủ tịch Hồ Chí Minh càng trở nên cấp thiết. Người là tấm gương sáng về lòng yêu nước, ý chí kiên cường, tư duy độc lập, sáng tạo và đạo đức cách mạng trong sáng. Những di sản tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người là tài sản vô giá, kim chỉ nam cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Không nằm ngoài dòng chảy, NXB Trẻ đã phát hành cuốn Dấu chân những người yêu nước của TS Nguyễn Văn Khoan, giới thiệu về các vị tiền bối cách mạng như: Hoàng Trọng Mậu, Hồ Học Lãm, Nguyễn Thức Canh, Nguyễn Sỹ Sách, Phùng Chí Kiên, Đỗ Ngọc Du… Họ đều là những người ham học hỏi và giàu lòng yêu nước, cùng “đồng cam cộng khổ” với nhân dân trong sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc do Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 còn được đặt trong mạch nguồn phẫn uất và đồng lòng của hàng triệu con người đã đi đến tận cùng của khốn khổ mà vẫn khát khao sống, khát khao thay đổi vận mệnh. Ấn phẩm Sự thật về nạn đói năm 1945 của nhà sử học Nguyễn Quang Ân vừa ra mắt đã tái hiện chân thực thảm họa này qua các ghi chép, hình ảnh, số liệu và lời kể sống động, đồng thời đi sâu phân tích nguyên nhân cho thấy nạn đói không chỉ là “thiên tai” mà là hệ quả tất yếu của một thể chế vô nhân đạo.

Dẫu vậy, từ trong bóng tối của thảm họa, tác phẩm cũng khắc họa ánh sáng của tình người như phong trào “Hũ gạo cứu đói”, “Nhường cơm sẻ áo”, “Phá kho thóc Nhật chia cho dân” hay tinh thần đoàn kết vì cộng đồng... Chính tình người và niềm tin ấy đã hun đúc ý chí độc lập dân tộc, tạo nên sức mạnh cách mạng. Sự thật về nạn đói năm 1945 nhắc nhở chúng ta biết trân trọng hòa bình và có trách nhiệm gìn giữ điều đó cho thế hệ mai sau.

Để có một cái nhìn khách quan và đa chiều về giai đoạn lịch sử phức tạp này, cuốn sách Nội các Trần Trọng Kim - Bản chất, vai trò và vị trí lịch sử của GS.TS Phạm Hồng Tung đã được NXB Chính trị quốc gia Sự thật tái bản lần thứ tư. Khai thác hệ thống sử liệu phong phú trong và ngoài nước, tác phẩm tái hiện toàn diện quá trình hình thành, hoạt động và sự sụp đổ của một chính phủ tồn tại vỏn vẹn 4 tháng 6 ngày. Một trong những đóng góp quan trọng của cuốn sách là làm sáng tỏ vai trò trung tâm của Việt Minh trong việc “lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật” như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Tuyên ngôn độc lập…

Với sự ra mắt của hàng loạt ấn phẩm ý nghĩa và chất lượng, độc giả có thêm nhiều cơ hội để tìm hiểu, chiêm nghiệm và sống lại những khoảnh khắc lịch sử hào hùng của dân tộc, để không lãng quên quá khứ, trân trọng hiện tại và có trách nhiệm xây dựng đất nước tương lai.

THANH NGỌC