Chân dung người làm sách

Nữ nhà văn Hàn Quốc Lee Ha-Young là người rất yêu sách. Ngay từ nhỏ cô đã dành sự quan tâm đặc biệt đến tủ sách của người khác. Mỗi lần đến nhà bạn chơi, thăm văn phòng của giáo sư, phòng làm nhạc, xưởng vẽ, hay là xem phim và thưởng lãm tranh, cô sẽ phát hiện một cuốn sách nào đó. Nhờ mối lương duyên này, mà cô đã viết cuốn Thư viện của những thần tượng.

Sách Đọc sách, viết sách, làm sách. Ảnh: TVB.

Những nghệ sĩ thầm lặng đứng sau thành công của một cuốn sách

Bên cạnh sách, Lee Hayoung là một người say mê thế giới điện ảnh, cô cho rằng phim ảnh cho phép bản thân gián tiếp trải nghiệm những cuộc đời xa lạ và gặp gỡ những con người chưa bao giờ được tiếp xúc. Cô đặc biệt quan tâm tới những nhân vật là những người đọc sách, viết sách và làm sách xuất hiện trong mỗi bộ phim. Cô bộc bạch rằng, “trong các bộ phim, hình ảnh những người biên tập sách thường xuất hiện chủ yếu với vai trò là nhân vật phụ” và “trên thực tế, địa vị kinh tế - xã hội của họ dường như vẫn chưa đủ để thu hút thế hệ trẻ hiện nay”.

Chính sự nhạy cảm nhỏ bé này đã khiến Hayoung ngày càng mê hoặc và thôi thúc cô tìm hiểu nhiều hơn những câu chuyện đằng sau những con người chưa bao giờ được nhắc đến ấy. Cộng thêm khao khát trở thành một biên tập viên vào một ngày nào đó, cô đã bắt tay viết nên cuốn Đọc sách, viết sách, làm sách này.

Biên tập là một ngành nghề thầm lặng nhưng góp công không nhỏ cho thành công của mọi cuốn sách. Nghề biên tập thường không dành cho những tay ngang, nó đòi hỏi niềm yêu thích con chữ và một sự kiên trì đáng nể, do đó sự quan tâm dành cho ngành nghề này chưa cao và số lượng nhân sự trong nghề vẫn còn khá khiêm tốn.

Thay vì viết về những ngành nghề được đại đa số quan tâm, cô lại chọn đi sâu tìm hiểu về nghề biên tập viên, và hơn hết là đi sâu tìm hiểu về nghề biên tập xuất hiện trong các bộ phim điện ảnh

Nội dung của cuốn sách xoay quanh những câu chuyện điện ảnh bắt nguồn từ kí ức của tác giả về những bộ phim mà cô từng xem trong quá khứ. Ở mỗi bộ phim, bạn đọc sẽ tìm thấy hình ảnh của một hoặc một vài biên tập viên.

Chẳng hạn trong bộ phim Thiên tài (Genius), Lee Hayoung đã khắc họa hình ảnh một biên tập viên huyền thoại của ngành xuất bản thế giới - Maxwell Perkins. Ông chính là người phát hiện ra những cây bút trẻ nhưng sau này chỉ qua một số tác phẩm đã trở thành tượng đài văn học như Ernest Hemingway, F. Scott Fitzgerald hay Thomas Wolfe… Sau vô vàn khó khăn trong công việc mà một biên tập phải trải qua, Max Perkins vẫn quyết tâm hoàn thành và nhận được kết quả xứng đáng.

Dù tác giả dành trọn cảm xúc viết về nghề biên tập của cả hai giới, phần lớn dung lượng cô vẫn tập trung vào những nữ biên tập viên. Đó có thể là biên tập viên Sheila dù bị người chồng phản bội hay thiếu tôn trọng với ngành nghề của mình nhưng cô vẫn bao dung với anh và tiếp tục công việc dẫn dắt nguồn năng lượng cho tác giả.

Hay như chị em nhà Bronte luôn nơm nớp lo sợ thành công hơn người em trai của mình - bởi xã hội thời kì ấy không thích phụ nữ viết lách, hay đúng hơn không muốn công nhận phụ nữ thành công - nên họ đã không dám lấy tên thật đặt cho những tiểu thuyết của mình. Chỉ khi biên tập viên của một nhà xuất bản viết thư khuyến khích ba chị em tiếp tục viết, họ mới dũng cảm vượt lên sự khó khăn này.

Rồi cả quý cô Beatrix Potter sinh ra trong một gia đình giàu có, nhưng cha mẹ không mấy ủng hộ đam mê vẽ tranh và xuất bản sách của cô, họ chỉ gọi cô là “một người vợ hiền, mẹ đảm trong tương lai”. Họ còn sử dụng khoản thừa kế để tạo áp lực cho cô con gái từ bỏ công việc “không có tương lai” ấy, nhưng việc này cũng chẳng thể làm lung lay tinh thần của cô. Con đường cô chọn là tự lập và không ngừng theo đuổi đam mê. Mãi cho đến khi cuốn sách của Potter được xuất bản và trở thành hiện tượng được cộng đồng đón nhận, cha mẹ cô mới công nhận tài năng viết, vẽ của con gái mình.

Colin Firth trong vai Maxwell Perkins, phim Genius. Nguồn: imdb.

Công việc âm thầm và chịu nhiều áp lực với con chữ

Thông qua những nhân vật trong sách, tác giả Lee Hayoung đã tái hiện một thế giới đầy khó khăn nhưng cũng đầy niềm vui, sự nỗ lực và thành công của những cô gái - những người làm nghề biên tập viên hay tác giả sách. Thông qua họ, tác giả khắc họa sâu sắc hơn những định kiến của xã hội lên người phụ nữ, đặc biệt là người phụ nữ làm trong ngành xuất bản.

Đọc sách, viết sách, làm sách xoay quanh nhiều khía cạnh của những người làm sách, viết sách, và hơn hết là những biên tập viên. Ở mỗi nhân vật, tác giả Lee đều nói lên nỗi lòng mình và bày tỏ những cảm nghĩ sâu sắc về con người cũng như công việc của họ. Qua các câu chuyện đó, độc giả có thể hiểu hơn về những con người góp công không nhỏ làm nên những cuốn sách.

12 chương tương đương với 12 bộ phim mà tác giả Lee Hayoung nhắc tới trong cuốn sách này. Chẳng hạn như chương 1 - Biên tập viên là người khơi dậy năng lượng sáng tạo của tác giả - tác giả nhắc tới bộ phim Đàn ông, phụ nữ và con trẻ; chương 3 - Thấu hiểu và ủng hộ người nghệ sĩ - tác giả nhắc tới bộ phim Nửa đêm ở Paris; haychương cuối cùng - Chúng ta vẫn đang tìm kiếm nhau - bộ phim mà cô đề cập tới là Sách bán chạy.

Ngày nay nghề biên tập hay viết sách vẫn chưa thực sự thu hút nhiều sự quan tâm của giới trẻ, bởi đây là một công việc âm thầm và chịu nhiều áp lực với con chữ. Nhưng tác giả Lee tin rằng một công việc vừa có yếu tố quyết định, phê bình, đánh giá, vừa tạo cho đời vô vàn tác phẩm còn mãi với thời gian hẳn sẽ là công việc ý nghĩa và mang lại niềm vui bất tận cho người làm công việc đó.

Cô còn chia sẻ rằng sau một chuyến hành trình tìm kiếm gian truân như vậy, điều mà một biên tập viên tìm thấy “cuối cùng lại chính là bản thân mình”.

Minh Châu