Chân dung Nữ hoàng của người Maori ở New Zealand

Nga wai hono i te po - Nữ hoàng của người Maori

Tuần trước, Nga wai hono i te po - Nữ hoàng của người Maori đã đăng quang chính thức ở Kiingitanga (New Zealand). Sự kiện này diễn ra vào Ngày Nhà vua Tuheitia Potatau Te Wherowhero VII (được chôn cất trên núi Taupiri). Nga wai hono i te po có tước hiệu là Te Arikinui (Tù trưởng tối cao) hoặc Kuini (Nữ hoàng). Từ giờ, Nữ hoàng chỉ mới 27 tuổi sẽ đảm nhận một vai trò đã được chuẩn bị trong nhiều năm.

Sinh vào tháng 6-1997, là con út trong số 3 người con của Quốc vương Tuheitia và Hoàng hậu Makau Ariki, Nga wai hono i te po là hậu duệ trực tiếp của cả 8 vị vua Maori trước đó. Tên của bà, có nghĩa là “người kết nối các dân tộc”, được bà của bà là Nữ hoàng Maori quá cố Te Arikinui Dame Te Atairangikaahu đặt cho. Cha của Nga wai hono i te po lên ngôi khi bà 9 tuổi. Nhiều lần bà xuất hiện cạnh cha mình tại các sự kiện hay đại diện cho Kiingitanga trong các chuyến đi nước ngoài, bao gồm cả đến Cung điện Buckingham vào năm 2022. Qua nhiều năm, bà đã chứng kiến vai trò của người lãnh đạo cao nhất có ý nghĩa như thế nào đối với người dân bản địa trên khắp New Zealand.

Nga wai hono i te po lớn lên tại Waahi Pa, ở vùng Waikato của Đảo Bắc, với tiếng Maori te reo là ngôn ngữ đầu tiên. Là một thành viên của thế hệ được mệnh danh là “thế hệ kohanga reo”, bà đã theo học tại các trường của người Maori và tiếp tục lấy bằng thạc sĩ về tiếng Maori te reo và tikanga từ Đại học Waikato. Nga wai hono i te po từ lâu đã là một người tham gia tích cực và là gia sư về kapa haka (nghệ thuật biểu diễn của người Maori). Hồi học đại học, bà kể rằng mình đã sống, hít thở trong âm nhạc và điệu múa vốn trở thành ký ức. “Tôi luyện tập tất cả các pukana (biểu cảm khuôn mặt) trước gương... Mẹ tôi đi ngang qua phía sau và cười phá lên nói: Một ngày nào đó, có lẽ sẽ là con” - bà nhớ lại.

Nữ hoàng dự kiến sẽ kết nối với một nhóm người Maori trẻ hơn đang phát triển nhanh chóng, trong khi sự thông thạo tiếng Maori và nhận thức chính trị của bà được dự đoán sẽ thúc đẩy phong trào Kiingitanga. Đây là phong trào bền bỉ nhất trong số những phong trào được thành lập để bảo vệ chủ quyền của người bản địa Maori vào thế kỷ 19 ở New Zealand.

Kiingitanga không phải là chế độ cha truyền con nối. Quốc vương được chọn bởi một hội đồng gồm các bô lão và chuyên gia được gọi là Tekau ma rua (tiếng Maori có nghĩa là 12), bao gồm đại diện từ nhiều bộ tộc. Giáo sư Tom Roa của Đại học Waikato và là Thủ lĩnh bộ lạc Waikato Ngati Maniapoto cho biết, một quốc vương mạnh mẽ phải có 3 đặc điểm: Dòng dõi, sự nhạy bén chính trị và tầm nhìn xa trông rộng. “Te Arikinui Kuini Nga wai hono i te po có những phẩm chất này một cách tuyệt đối. Bà ấy có chuyên môn về ngôn ngữ, phong tục Maori. Đó là hình mẫu cho lời nói của người cha: Maori, hãy là người Maori” - ông Tom Roa nói.

Năm 2023, cha bà trở thành nhân vật ngày càng nổi bật trong các cuộc biểu tình phản đối các chính sách của chính phủ với người bản địa. Vào tháng 1-2024, hàng chục nghìn người đã hưởng ứng lời kêu gọi của ông Tuheitia. Vào thời điểm căng thẳng giữa người Maori và chính phủ lên đến đỉnh điểm (nhất là sau khi một số chính sách gây tranh cãi được đưa ra), việc bà Nga wai hono i te po đăng quang được coi là biểu tượng mạnh mẽ cho thế hệ người Maori mới. Trong một bài đăng trên mạng xã hội, Thủ tướng Christopher Luxon cho biết, ông hoan nghênh Nữ hoàng mới, “người tiếp tục sứ mệnh lãnh đạo mà cha bà để lại”. Mọi người hiểu rằng, người phụ nữ trẻ này vẫn đau buồn vì thương tiếc cha mình, nhưng được tiếp thêm động lực mà cha bà đã tạo ra cho người Maori.

Theo Guardian

Yên Vũ