Chàng trai nhập viện giữa đêm vì cơn đau 'khủng khiếp' của y học

Đau quặn đến tái mặt dù đã uống 4 viên thuốc, chàng trai 23 tuổi phải nhập viện lúc 2h sáng. Ảnh: Đinh Hà.

Giữa đêm khuya, các bác sĩ khoa Cấp cứu, Bệnh viện E (Hà Nội), bất ngờ tiếp nhận nam bệnh nhân N.H.L. (23 tuổi, Hà Nội) trong tình trạng mặt trắng bệch, mồ hôi túa ra, lưng co rúm vì đau. Khi bác sĩ hỏi, L. chỉ thều thào nói: "Bác sĩ cứu em với, em uống 4 viên No-spa mà đau không chịu nổi".

Cấp cứu vì tự chữa bệnh

L. cho biết từng bị sỏi thận và rất quen với cảm giác đau quặn vùng thắt lưng. Lần này, nam thanh niên thấy triệu chứng tương tự nên "xử lý tạm tại nhà". L. đã uống 4 viên No-spa nhưng cơn đau vẫn như muốn "bẻ gãy sống lưng" nên nửa đêm, bệnh nhân đã vào cấp cứu lúc 2h sáng trong tình trạng kiệt sức.

Bác sĩ Mai Văn Lực, khoa Ngoại Tiết niệu - Nam học, xác định bệnh nhân đang trải qua một cơn đau quặn thận cấp.

"Tình trạng như của L. không hiếm gặp. Nhiều người có tiền sử sỏi thận, khi đau trở lại thường nghĩ đến việc niệu quản đang co thắt và tự uống thuốc giãn cơ như No-spa để 'giãn đường niệu', giúp giảm đau", bác sĩ Lực nói.

Vị chuyên gia nhấn mạnh thói quen này phổ biến đến mức ngay cả một số nhân viên y tế cũng lầm tưởng như vậy. Nghe thì có vẻ đúng cơ chế, nhưng thực tế không hề mang lại lợi ích.

"Thủ phạm" thật sự của cơn đau là sỏi rơi xuống niệu quản làm tắc nghẽn, cơ thể phản ứng bằng cách tiết ra Prostaglandin gây nên cơn bão đau đớn. Với bệnh nhân L., có thể sỏi rơi gây viêm, sưng nề làm tăng chèn ép, áp lực lên thận. Đặc biệt Prostaglandin kích thích co thắt gây đau dữ dội.

Thuốc No-spa chỉ giúp làm giãn cơ và giảm co thắt tạm thời, tức là chỉ tác động vào "phần ngọn" của vấn đề. Trong khi đó, nguyên nhân gốc của cơn đau quặn thận thường là viêm và phù nề niệu quản do sỏi gây tắc. Những yếu tố này vẫn tồn tại nên cơn đau không thể dứt.

Bác sĩ Lực thăm khám cho bệnh nhân. Ảnh: BSCC.

Các Hiệp hội Tiết niệu lớn trên thế giới như EAU (châu Âu) và AUA (Mỹ) đều khuyến cáo thuốc phù hợp nhất để điều trị cơn đau quặn thận là nhóm thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs). Đây là thuốc xử lý trực tiếp tình trạng viêm - phù, từ đó giảm đau hiệu quả hơn.

Một trong những cơn đau khủng khiếp nhất của y học

Bác sĩ Mai Văn Lực cho biết đau quặn thận được xếp vào nhóm các cơn đau dữ dội nhất mà y học từng mô tả. Nhiều bệnh nhân mô tả cảm giác đau như đang trong cơn chuyển dạ. Một nghiên cứu cho thấy 79% phụ nữ từng trải qua cả đau đẻ và đau sỏi thận đều nhận định đau quặn thận ngang bằng, thậm chí hơn cả đau đẻ.

Cơn đau này cũng được ví với vết thương do súng bắn hoặc viêm tụy cấp. Ở một số thang đo, mức độ đau do sỏi thận thậm chí vượt cả đau do đạn bắn.

Nguyên nhân là khi sỏi làm tắc niệu quản, dòng nước tiểu bị chặn lại, áp lực trong thận tăng cao khiến thận giãn căng gây đau dữ dội. Cơn đau lan từ vùng thắt lưng xuống bụng dưới, ra háng. Trường hợp tắc đột ngột, áp lực có thể khiến bể thận - niệu quản bị vỡ. Đáng chú ý, mức độ đau không phụ thuộc kích thước sỏi; sỏi nhỏ vẫn có thể gây đau kinh hoàng.

Theo bác sĩ Lực, nếu được điều trị đúng phác đồ, bệnh nhân đau quặn thận thường giảm đau nhanh chóng. Nhiều người vì quá đau nên mong muốn được phẫu thuật ngay, nhưng phần lớn không cần thiết. Hơn 80% trường hợp nhập viện vì đau quặn thận có thể điều trị nội khoa hiệu quả và tống được sỏi ra ngoài.

Việt Nam nằm trong "vành đai sỏi tiết niệu" của thế giới, với gần 15% dân số từng mắc sỏi thận trong đời. Vì vậy, phòng ngừa đóng vai trò rất quan trọng.

Cách phòng tránh sỏi thận đơn giản nhưng hiệu quả

Uống đủ 2-2,5 lít nước mỗi ngày
Hạn chế muối và đạm động vật
Duy trì lượng canxi hợp lý, tránh lạm dụng vitamin C liều cao
Tăng cường vận động, duy trì cân nặng ổn định
Hạn chế thực phẩm giàu oxalate nếu có cơ địa tạo sỏi canxi oxalate: rau bina, rau muống, củ cải đường, khoai lang, hạt điều, hạnh nhân, chocolate, trà đặc, bột ca cao

Những dấu hiệu cần cảnh giác với sỏi thận

Đau thắt lưng một hoặc hai bên, lan ra bụng dưới hoặc xuống háng
Tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu khó; nước tiểu đục, hồng hoặc đỏ
Buồn nôn, sốt, ớn lạnh

Bác sĩ khuyến cáo người dân nên khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện sớm sỏi thận và nhiều bệnh lý khác, tránh biến chứng nguy hiểm.

Phương Anh