'Chảo lửa' Trung Đông bị đổ thêm dầu

Động thái trên khiến “chảo lửa” Trung Đông vốn đang sục sôi sau vụ Mỹ sát hại tướng Iran Qasem Soleimani càng thêm tăng nhiệt...

Theo RT, ngày 5-1 (theo giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cảnh báo trừng phạt Iraq sau khi Quốc hội nước này yêu cầu binh sĩ Mỹ rút khỏi lãnh thổ Iraq. Phát biểu với báo giới, ông Donald Trump khẳng định, nếu binh sĩ Mỹ tại Iraq về nước, Baghdad sẽ phải trả cho Washington toàn bộ chi phí của căn cứ không quân. Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh: “Chúng tôi có một căn cứ không quân cực kỳ đắt đỏ ở đó. Công trình xây dựng trị giá hàng tỷ USD, từ rất lâu trước thời tôi làm lãnh đạo. Chúng tôi sẽ không rời đi trừ khi họ trả tiền cho chúng tôi". Ông chủ Nhà Trắng cho biết, nếu Iraq đề nghị các lực lượng Mỹ về nước và việc này không được thực hiện trên cơ sở hữu nghị, Washington sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt chưa từng thấy đối với Iraq, thậm chí cứng rắn hơn các trừng phạt mà Iran đang phải đối mặt.

Binh sĩ Mỹ tại Iraq. Ảnh: Reuters

Lời cảnh báo sắc lạnh của ông Donald Trump tới Iraq được đưa ra sau khi sau khi Quốc hội Iraq cùng ngày thông qua một nghị quyết, trong đó nhấn mạnh chính phủ nước này phải chấm dứt sự hiện diện của binh sĩ nước ngoài tại Iraq và đảm bảo rằng quân đội nước ngoài không sử dụng lãnh thổ, không phận và lãnh hải Iraq vì bất cứ lý do gì. Điều này đồng nghĩa với việc hơn 5.200 binh sĩ Mỹ sẽ được yêu cầu rút khỏi Iraq. Không giống như các đạo luật, những nghị quyết của Quốc hội Iraq không mang tính ràng buộc đối với chính phủ nước này. Tuy nhiên, Thủ tướng Iraq Adel Abdul Mahdi trước đó đã kiến nghị Quốc hội chấm dứt sự hiện diện của quân đội nước ngoài. Trong bài phát biểu trước Quốc hội Iraq, Thủ tướng Adel Abdul Mahdi nhấn mạnh: "Bất chấp những khó khăn nội bộ và bên ngoài mà chúng ta có thể phải đối mặt, việc chấm dứt sự hiện diện của quân đội nước ngoài vẫn là tốt nhất đối với Iraq kể cả về mặt nguyên tắc lẫn thực tế". Giới chuyên gia đánh giá việc thông qua nghị quyết hối thúc quân đội Mỹ rời khỏi Iraq là một bước tiến vô cùng quan trọng cho quốc gia Trung Đông này. Tuy nhiên, để lính Mỹ thực sự rút khỏi Iraq lại là vấn đề khó khăn hơn nhiều.

Trong một diễn biến liên quan, Bộ Ngoại giao Iraq cùng ngày cho biết đã gửi công hàm phản đối chính thức lên Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) và Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ về những vụ tấn công vừa qua của Mỹ trên lãnh thổ nước này. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Iraq cho biết, công hàm khiếu nại về "những vụ tấn công và hành động gây hấn của Mỹ nhằm vào các vị trí quân sự của Iraq và vụ ám sát các chỉ huy quân đội đồng minh cấp cao trên lãnh thổ Iraq". Công hàm khẳng định những vụ tấn công trên là "một hành động vi phạm nguy hiểm đối với chủ quyền của Iraq và những điều khoản về sự hiện diện của Mỹ ở Iraq", đồng thời kêu gọi HĐBA lên án những vụ tấn công này.

Trước những lời đe dọa đanh thép của Tổng thống Mỹ đưa ra cho Iraq, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas nhận định, việc đe dọa trừng phạt Iraq sẽ "không mấy hữu ích". Phát biểu với đài phát thanh Deutschlandfunk, Ngoại trưởng Maas nói: "Tôi không cho rằng việc thuyết phục Iraq bằng lời đe dọa sẽ hiệu quả mà cần thông qua các cuộc thảo luận". Cùng ngày, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cũng kêu gọi các nước tiến hành các bước ngoại giao để làm dịu đi tình hình căng thẳng cũng như tránh gây leo thang xung đột.

Căng thẳng ở Trung Đông dâng cao sau khi quân đội Mỹ hôm 3-1 tiến hành vụ không kích nhằm vào sân bay quốc tế ở thủ đô Baghdad, làm tướng Qasem Soleimani, Tư lệnh đơn vị Quds thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và chỉ huy lực lượng dân quân Hashed al-Shaabi của Iraq al-Husssaini thiệt mạng. Vụ việc đã lập tức thổi bùng ngọn lửa căng thẳng giữa Iran, Iraq và Mỹ nói riêng và tạo ra nhiều rủi ro tiềm ẩn cho khu vực Trung Đông nói chung. Tổng thống Iran Rouhani cảnh báo, Mỹ sẽ phải trả cái giá rất đắt. Đáp lại, Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo sẽ “đáp trả mạnh chưa từng thấy” và sẽ sử dụng vũ khí “hoàn toàn mới” nhằm vào 52 mục tiêu bên trong lãnh thổ Iran, nếu Tehran dám tấn công trả đũa. Trong khi đó, Thủ tướng Iraq Adel Abdul Mahdi nêu rõ cuộc không kích sân bay tại Baghdad là một hành động gây hấn nhằm vào Iraq và vi phạm chủ quyền của Iraq, sẽ dẫn tới chiến tranh tại Iraq, trong khu vực, và trên thế giới.

Thế đối đầu hiện nay giữa Iran và Mỹ cũng như mâu thuẫn giữa Mỹ và Iraq khiến tình hình Trung Đông-vốn luôn bất ổn, trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Cộng đồng quốc tế lo ngại, nếu các bên không nhượng bộ và sẵn sàng “ăn miếng, trả miếng” lẫn nhau, những căng thẳng không ngừng leo thang sẽ đẩy Trung Đông tới sát bờ vực chiến tranh.

LÂM ANH