Châu Âu có thể thoát khủng hoảng khí đốt nhờ nguồn cung bất ngờ từ Trung Quốc

Trong nửa đầu năm nay, các công ty Trung Quốc đã bán lại một số lô hàng LNG dư thừa ra thị trường quốc tế do nhu cầu năng lượng trong nước suy yếu. Điều đó giúp giải tỏa phần nào cơn khát năng lượng của châu Âu trong bối cảnh Nga bóp nghẹt dòng chảy khí đốt sang khu vực này.

Nếu xu hướng đó tiếp tục, hậu quả tiềm tàng là châu Âu chuyển sang phụ thuộc vào nguồn cung khí đốt từ Trung Quốc. Mặt khác, nếu các hoạt động kinh tế ở Trung Quốc phục hồi mạnh mẽ trở lại, tình hình sẽ nhanh chóng đảo ngược.

Nhu cầu trong nước suy giảm, Trung Quốc bán lại LNG để kiếm lời

Theo công ty nghiên cứu Kpler, nhập khẩu LNG của châu Âu trong nửa đầu năm nay tăng 60% so với cùng kỳ năm ngoái, lên 53 triệu tấn LNG, giúp nâng tỷ lệ lấp đầy các kho trữ khí đốt của khu vực này lên đến 77%. Nếu quỹ đạo hiện tại tiếp tục, châu Âu có khả năng đạt được mục tiêu đã nêu là lấp đầy 80% các kho trữ khí đốt vào tháng 11.

Kinh tế Trung Quốc sa sút đã giúp giải tỏa bớt cơn khát năng lượng của châu Âu. Dù đang thiếu điện do hạn hán, Trung Quốc chủ yếu dựa vào các nhà máy nhiệt điện than để đáp ứng nhu cầu năng lượng trong nước. Các nhà máy điện khí ở Trung Quốc chỉ hoạt động cầm chừng hoặc cắt giảm công suất khi giá khí đốt trở nên đắt đỏ và nhà sản xuất không thể chuyển chi phí tăng thêm sang khách hàng, bởi giá điện được nhà nước quy định.

Hiện tại, châu Âu dường như có thể tránh được một cuộc khủng hoảng năng lượng trầm trọng hơn một phần nhờ nguồn cung LNG bất ngờ từ Trung Quốc. Tập đoàn JOVO, một nhà kinh doanh LNG lớn của Trung Quốc, gần đây tiết lộ rằng đã bán lại một lô hàng LNG cho một khách hàng ở châu Âu. Một nhà giao dịch hàng hóa tương lai ở Thượng Hải nói với Nikkei Asia rằng lợi nhuận thu được từ một giao dịch bán lại như vậy có thể lên tới hàng chục triệu đô la hoặc thậm chí lên tới 100 triệu đô la.

Một bồn chứa LNG ở cảng Như Đông, thành phố Nam Thông, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Hồi tháng 4, Tập đoàn lọc dầu lớn nhất Trung Quốc, Sinopec Group cũng thừa nhận rằng họ đã bán LNG dư thừa vào thị trường quốc tế. Truyền thông trong nước cho biết chỉ riêng Sinopec Group đã bán 45 lô hàng LNG, tương đương khoảng 3,15 triệu tấn ra thị trường quốc tế. Tổng lượng LNG của Trung Quốc bán lại có thể trên 4 triệu tấn,
tương đương 7% lượng khí đốt nhập khẩu của châu Âu trong 6 tháng đầu năm nay.

Vậy điều gì đã khiến một nền kinh tế tiêu thụ nhiều năng lượng như Trung Quốc bán lại LNG cho khách hàng nước ngoài?

Thứ nhất, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang trì trệ. Tăng trưởng GDP thực tế trong nửa đầu năm nay của Trung Quốc chỉ đạt 2,5%. Xuelian Li, nhà phân tích cấp cao tại Viện nghiên cứu Marubeni (Nhật Bản), cho biết: “Lệnh phong tỏa kiểm soát Covid-19 triển khai ở các đô thị lớn ở Trung Quốc làm giảm nhu cầu về nhiên liệu và hóa chất phục vụ sản xuất công nghiệp, từ đó dẫn đến nhu cầu khí đốt thấp hơn trong nửa đầu năm 2022. Có vẻ như nhu cầu khí đốt của Trung Quốc sẽ không tăng nhiều hơn trong nửa cuối năm nay”.

Thứ hai, chính quyền trung ương ở Bắc Kinh đã chỉ thị tăng tốc sản xuất năng lượng, bao gồm cả than. Mika Takehara, nhà nghiên cứu cấp cao tại Công ty Dầu khí và kim loại quốc gia Nhật Bản, nhận định: “Trọng tâm hiện nay của Trung Quốc là an ninh năng lượng, hơn là các nỗ lực giảm tác động của khí thải carbon đến môi trường”.

Ví dụ, tỉnh Sơn Tây đã tăng sản lượng than thêm 100 triệu tấn, lên 1,3 tỉ tấn trong năm nay và sẽ tăng thêm 50 triệu tấn vào năm 2023, theo truyền thông địa phương. Sản xuất khí đốt của chính Trung Quốc cũng đang mở rộng. Theo Công ty tư vấn khí đốt Sia Energy, sản lượng khí đốt trong nước của Trung Quốc trong năm nay dự kiến
tăng 7% so với năm ngoái.

Nguy cơ châu Âu phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng từ Trung Quốc

Theo các nhà phân tích, nhu cầu nhập khẩu LNG của Trung Quốc có thể sẽ giảm 20% trong năm nay. Sự suy giảm nhu cầu nhập khẩu LNG của Trung Quốc đã tác động đến giá trên thị trường quốc tế. Giá LNG ở châu Á hiện ở mức khoảng 45 đô la/triệu đơn vị nhiệt của Anh (BTU), rẻ hơn so với mức giá trên 60 đô la/triệu BTU ở châu Âu.

Sự khác biệt về giá cả phản ánh sự chênh lệch về nhu cầu. Năm ngoái, khi Trung Quốc mua mạnh LNG thị trường giao ngay, giá LNG ở châu Á cao hơn so với ở châu Âu. Cán cân nhu cầu đảo ngược vào năm nay khi nguồn cung khí đốt của Nga sang châu Âu giảm về mức thấp nhất trong 40 năm, theo Cục Thông tin năng lượng Mỹ (EIA).

Châu Âu đã phản ứng bằng cách mua LNG trên thị trường giao ngay, bất kể giá tăng cao hơn và các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí giảm tiêu thụ khí đốt 15% trong giai đoạn từ tháng 8-2022 đến tháng 3-2023.

Thông qua các biện pháp khẩn cấp như vậy, châu Âu có thể tích trữ đủ năng lượng để sử dụng cho mùa đông sắp tới, ngay cả khi lưu lượng khí đốt của Nga cung cấp vào đường ống Nord Stream 1 thấp hơn 80% so với bình thường.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại rủi ro Nga cắt đứt hoàn toàn nguồn cung khí đốt sang châu Âu. Takashi Makabe, nhà phân tích kinh doanh tại Ngân hàng Goldman Sachs, cho biết. Trong kịch bản đó, châu Âu sẽ phải mua hầu hết LNG còn lại trên thị trường giao ngay, một nhiệm vụ phi thực tế. Hậu quả tiềm ẩn của những diễn tiến này là Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng của mình trên thị trường năng lượng.

Nếu Nga dừng cung cấp khí đốt cho châu Âu và tăng cường xuất khẩu mặt hàng năng lượng này sang Trung Quốc thì Bắc Kinh sẽ có nhiều khả năng hơn để bán lại lượng khí đốt dư thừa trên thị trường giao ngay, gián tiếp giải tỏa cơn khát năng lượng của châu Âu.

Châu Âu càng trở nên tuyệt vọng về nguồn cung cấp năng lượng, thì các quyết định chính sách của Trung Quốc sẽ càng có sức ảnh hưởng đến khối này. Khi châu Âu cố gắng thoát khỏi sự phụ thuộc vào Nga về năng lượng, thì điều trớ trêu là khu vực này có thể chuyển sang phụ thuộc nhiều hơn vào nguồn cung năng lượng từ Trung Quốc.

Theo Nikkei Asia

Khánh Lan