Châu Âu đốt ít than ở mức chưa từng thấy

Nghiên cứu từ tổ chức tư vấn năng lượng Ember cho thấy từ tháng 10/2022 đến tháng 3/2023, sản lượng điện than của châu Âu giảm 27 terawatt giờ, tương đương gần 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, sản lượng khí đốt giảm 38 terawatt giờ, phần lớn do người tiêu dùng cắt giảm mức tiêu thụ điện để đối phó với giá tăng cao.

Ở chiều ngược lại, nguồn cung cấp năng lượng tái tạo tăng lên đáng kể. Cụ thể, sản lượng điện gió, mặt trời và thủy điện kết hợp lần đầu tiên vượt xa sản xuất nhiên liệu hóa thạch, cung cấp 40% tổng nguồn cung cấp điện.

Tiêu thụ điện trên khắp châu Âu từ tháng 10/2022 đến tháng 3/2023 đã giảm 7% so với cùng kỳ năm 2021-22. Ảnh: Krisztian Bocsi/Bloomberg.

Financial Times đã kiểm tra những phát hiện của Ember với Cơ quan Năng lượng Quốc tế, cơ quan này cho biết chúng phù hợp với phân tích sơ bộ của chính họ về sản lượng điện của châu Âu trong mùa đông.

Nghiên cứu chứng minh rằng những lo ngại về sự phục hồi mạnh mẽ trong việc sử dụng than trong cơ cấu năng lượng của châu Âu đã bị cường điệu hóa, bất chấp cuộc khủng hoảng năng lượng tồi tệ nhất của lục địa này trong 40 năm sau chiến sự Nga-Ukraine.

Trong khi Nga cắt giảm nguồn cung cấp khí đốt cho châu Âu và giá năng lượng tăng cao kỷ lục, việc các Chính phủ thúc đẩy trẻ hóa các nhà máy than cũ để đảm bảo nhu cầu đã không dẫn đến tăng tiêu thụ.

Các nhà phân tích tại Ember cho biết trong báo cáo: “Với việc châu Âu vượt qua thành công mùa đông này và tránh được sự gián đoạn lớn về nguồn cung, rõ ràng là sự trở lại của ngành than bị đe dọa đã không thành hiện thực”.

Đồng thời, nhờ việc sản xuất nhiên liệu hóa thạch giảm, lượng khí thải của ngành điện EU trong mùa đông là mức thấp nhất từ trước đến nay.

Tuy nhiên, Ember cảnh báo rằng châu Âu đạt được những thành tựu này đều do mùa đông ôn hòa giúp cắt giảm nhu cầu điện để sưởi ấm và không có gì đảm bảo thời tiết như vậy vào mùa đông tới.

Các công ty và hộ gia đình cũng đã phải chịu đựng rất nhiều khó khăn do giá cả cao hơn khiến họ phải cắt giảm tiêu dùng. Tổng mức tiêu thụ điện từ tháng 10/2022 đến tháng 3/2023 đã giảm 94 terawatt giờ, tương đương 7%, so với cùng kỳ vào mùa đông 2021/22.

Nhà phân tích Harriet Fox của Ember cho biết: “Đối với nhiều người, mùa đông năm nay thực sự khó khăn với giá cả quá cao và chúng ta không nên bỏ qua điều đó”. Đồng thời, vị này cho rằng châu Âu cần hành động sớm hơn để mùa đông tới sẽ không lặp phải trường hợp tương tự như năm 2022.

“Châu Âu cần phải hành động ngay bây giờ - bao gồm cả việc tiếp tục thúc đẩy các biện pháp sử dụng năng lượng hiệu quả và đẩy nhanh việc triển khai năng lượng tái tạo”, Harrier Fox nói.

Trong khi đó, giữa các quốc gia trong khối Liên minh châu Âu, lượng than hiện giảm không đồng đều. Cụ thể, Đức và Ba Lan có mức giảm sử dụng than lớn nhất so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng ba quốc gia – Italy, Phần Lan và Hungary - đều có mức tăng. Theo Ember, việc sử dụng than của Italy đã tăng hơn một phần tư.

Giống với điện than, sản xuất hạt nhân cũng giảm mạnh chủ yếu do các vấn đề bảo trì tại các nhà máy điện của Pháp.

Fox nói rằng lợi ích lâu dài của cuộc khủng hoảng năng lượng là các quốc gia ngày càng tin tưởng hơn vào khả năng của các dạng năng lượng sạch hơn bao gồm cả năng lượng tái tạo để đảm bảo nguồn cung.

Năng lượng gió và năng lượng mặt trời đã tăng 18 terawatt giờ so với cùng kỳ năm ngoái trong những tháng mùa đông, tăng 6%, với tiềm năng lượng tương tự sẽ được bổ sung vào lưới điện trong 12 tháng tới.

Điệp Nguyễn (Theo FT)