Chạy đua GPMB làm cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2

Đã có địa phương về đích sớm

Hơn 6 tháng kể từ ngày Bộ GTVT bàn giao cọc GPMB những km đầu tiên, công tác GPMB, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn tỉnh Hậu Giang đạt được kết quả rất khả quan.

Ông Nguyễn Văn Hòa, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang cho biết, trong tổng số hơn 63km chiều dài thuộc hai dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau đi qua địa bàn tỉnh, các thủ tục liên quan đến công tác GPMB đã đạt hơn 77% tổng diện tích đất phải thu hồi, về đích sớm hơn yêu cầu (trước ngày 20/11).

Theo thống kê, hai dự án thành phần đi qua 16 xã, thị trấn. Tổng số hộ dân bị ảnh hưởng là 2.067 hộ và 10 tổ chức quản lý các công trình hạ tầng kỹ thuật.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm kiểm tra tình hình thực hiện, GPMB cao tốc Bắc - Nam qua Hậu Giang ngày 10/11. Ảnh: Lê An

Tổng diện tích đất thu hồi hơn 361ha. Tính đến ngày 9/11, tỉnh đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được 1.683 hộ dân với kinh phí hơn 866 tỷ đồng; tổ chức chi trả tiền bồi thường, bàn giao mặt bằng 1.378 hộ, với kinh phí hơn 715 tỷ đồng.

Trong đó, đoạn Cần Thơ - Hậu Giang đã bồi thường, bàn giao mặt bằng 910 hộ bị ảnh hưởng với diện tích khoảng 174ha, đạt hơn 78%. Đoạn Hậu Giang - Cà Mau bàn giao mặt bằng 468 hộ với diện tích khoảng 105ha, đạt 75%. Dự kiến, đến ngày 20/11 sẽ bồi thường và bàn giao mặt bằng xong đợt 1, đạt khoảng 90% diện tích của dự án.

Tại Bình Định, liên tục trong tháng 10 và tháng 11/2022, hầu như tuần nào, lãnh đạo tỉnh cũng dành khoảng thời gian nhất định để chủ trì cuộc họp kiểm tra tiến độ công tác bồi thường GPMB và tái định cư.

Dự án đi qua địa phận tỉnh có 3 dự án thành phần: Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn và Quy Nhơn - Chí Thạnh với tổng chiều dài khoảng 118,8km.

Theo Sở GTVT Bình Định, đến ngày 10/11, các địa phương đã kiểm kê được 10.744 hộ ảnh hưởng (đạt 99,6%); xác nhận nguồn gốc đất đai được 9.988 hộ ảnh hưởng (đạt 94%). 8 địa phương đã phê duyệt phương án bồi thường, GPMB với 111 đợt cho 5.011 hộ dân, tổ chức bị ảnh hưởng với số tiền 960 tỷ đồng. Công tác chi trả đạt hơn 507 tỷ đồng, đạt 65,8% vốn đã cấp.

Các địa phương cũng đã tiến hành khảo sát hiện trường và xác định hoàn thành khối lượng hạ tầng kỹ thuật cần di dời để triển khai dự án; hoàn thành và phê duyệt quy hoạch 43 khu tái định cư với hơn 103ha.

“8 huyện, thị xã, thành phố của tỉnh đều khẳng định quyết tâm đến ngày 20/11/2022 sẽ đảm bảo bàn giao tối thiểu 70% mặt bằng”, ông Nguyễn Tự Công Hoàng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cho biết.

Nhiều nơi vẫn ì ạch

Trái ngược với những tín hiệu tích cực của nhiều địa phương, tại tỉnh Phú Yên, công tác GPMB phục vụ thi công hai dự án thành phần Quy Nhơn - Chí Thạnh và Chí Thạnh - Vân Phong vẫn còn chậm trễ.

Theo báo cáo, đến ngày 3/11, công tác kiểm đếm mặt bằng mới đạt 84%. Riêng thị xã Đông Hòa và huyện Tuy An chưa hoàn thành, nguy cơ không đáp ứng được yêu cầu bàn giao 70% mặt bằng đến ngày 20/11.

“Ngay sau buổi làm việc với Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm, UBND tỉnh đã yêu cầu hai địa phương trên phải làm ngày, làm đêm, hoàn thành kiểm đếm, xây dựng kế hoạch tổng thể và chi tiết”, ông Nguyễn Phương Đông, Giám đốc Sở GTVT tỉnh Phú Yên cho hay.

Tại Hà Tĩnh, địa phương có hai dự án thành phần: Bãi Vọt - Hàm Nghi và Hàm Nghi - Vũng Áng đi qua, UBND tỉnh cho biết, đến nay, công tác kiểm đếm phạm vi mặt bằng dự án đạt 96,78% trên tuyến chính và đạt 100% đối với 12,18km các tuyến kết nối.

Tính đến ngày 11/11, tiến độ giải ngân GPMB dự án toàn tỉnh cũng đạt hơn 432 tỷ đồng (40,87%). Trong đó, các địa phương như: Đức Thọ, Can Lộc, Thạch Hà, thị xã Kỳ Anh có tỷ lệ giải ngân cao.

Riêng với huyện Kỳ Anh, đến ngày 3/11, công tác chi trả mới được gần 7,2 tỷ đồng cho 89 hộ dân có mồ mả nằm trong phạm vi GPMB dự án, chưa chi trả phần ảnh hưởng đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp hay các loại đất khác. Tỷ lệ giải ngân nguồn vốn GPMB của địa phương này chỉ đạt 5,25% - thấp nhất trong các huyện, thị xã có tuyến cao tốc đi qua.

Theo ông Võ Tá Cương, Phó chủ tịch UBND huyện Kỳ Anh, nguyên nhân dẫn tới chậm trễ trên là do thời gian qua, địa phương phải hoàn thiện lại bản đồ địa chính phục vụ công tác GPMB.

Thống kê của Bộ GTVT cho thấy, tính đến ngày 11/11/2022, các địa phương: Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa, Cần Thơ, Cà Mau là các tỉnh, thành phố có tỷ lệ phương án đền bù được duyệt và công tác chi trả GPMB còn chậm.

Cụ thể, tại tỉnh Quảng Bình, trong tổng số gần 1.193ha phải thu hồi mới duyệt phương án đền bù được gần 268ha (đạt 22%); Công tác chi trả GPMB đạt 159/828 tỷ đồng (đạt 19%).

Tỉnh Quảng Trị mới trình phê duyệt phương án đền bù được 22,2/268,3ha (đạt 8%); Công tác chi trả GPMB đạt 8,5/282 tỷ đồng (đạt 3%).

Tỉnh Quảng Ngãi có dự án thành phần Quảng Ngãi - Hoài Nhơn đi qua, phương án đền bù đã duyệt 271/488,2ha (đạt 55,5%); Công tác chi trả GPMB mới đạt gần 46/870,1 tỷ đồng (đạt 5,3%).

Đáng báo động tại tỉnh Phú Yên, phương án đền bù hơn 855,5ha đất thu hồi cho dự án và công tác chi trả GPMB đối với số vốn hơn 588 tỷ đồng được bố trí năm 2022 đến ngày 11/11 tỷ lệ đạt được vẫn bằng 0.

Tỉnh Khánh Hòa có dự án thành phần Vân Phong - Nha Trang đi qua trong cảnh tương tự khi phương án đền bù đối với 614ha đất thu hồi chưa được duyệt, tỷ lệ giải ngân với hơn 767 tỷ đồng được bố trí năm 2022 cũng bằng 0.

Tại TP Cần Thơ, trong tổng số 54,3ha đất thu hồi, phương án đền bù đã được duyệt với 3,2ha (đạt 6%); Công tác chi trả GPMB mới đạt 33,7/161,3 tỷ đồng (đạt 21%).

Cuối cùng là tỉnh Cà Mau, phương án đền bù mới được phê duyệt 22,3/181,4ha (đạt 12%); Công tác chi trả GPMB mới đạt gần 55/253 tỷ đồng (đạt 22%).

Gắn với kế hoạch tổ chức thi công

Đại diện Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT) cho biết, đánh giá tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chậm, giá trị giải ngân tương đối thấp như hiện nay có nguy cơ ảnh hưởng tiến độ bàn giao mặt bằng theo yêu cầu của Chính phủ, ngay trong ngày 11/11, Bộ GTVT đã có văn bản yêu cầu 12 địa phương có dự án cao tốc Bắc - Nam đi qua chỉ đạo các sở, ngành, địa phương có liên quan tập trung đẩy nhanh công tác lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời hạ tầng kỹ thuật; khẩn trương phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo từng đoạn, từng khu vực...

Riêng về nguồn vốn phục vụ chi trả GPMB, Bộ GTVT cũng đề nghị các địa phương chỉ đạo rốt ráo các sở, ngành phối hợp với các Ban QLDA của Bộ GTVT rà soát đẩy nhanh tiến độ.

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) đánh giá, với dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, hiện tại, 12 gói thầu đầu tiên thuộc 12 dự án thành phần khởi công trong năm 2022 đã được Bộ GTVT dự kiến.

Công tác GPMB ngoài việc đảm bảo tỷ lệ bàn giao theo yêu cầu, cũng phải phù hợp với kế hoạch tổ chức thi công của chủ đầu tư/nhà thầu. Trong đó, công địa được ban giao đợt đầu tiên phải liền mạch, có đủ diện tích cho nhà thầu làm đường công vụ, tạo thuận lợi cho công tác huy động vật tư, vật liệu, thiết bị máy móc, xây dựng lán trại…

“Nếu bàn giao “xôi đỗ”, dự án sẽ không thể bứt tốc được ngay từ đầu, việc rốt ráo khởi công sớm sẽ không đạt được mục tiêu ban đầu là rút ngắn thời gian thực hiện”, ông Chủng nói.

Theo phương án được phê duyệt, dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 sẽ được GPMB theo quy mô 6 làn xe. Riêng đoạn Cần Thơ - Cà Mau GPMB theo quy mô 4 làn xe như quy hoạch được duyệt. Tổng diện tích đất thu hồi là hơn 5.942ha. Tổng số hộ dân bị ảnh hưởng khoảng gần 40.000 hộ.

Nhóm phóng viên