Chèo lái con thuyền giữa 'bão'

Chưa bao giờ thế giới và khu vực phải vừa phòng chống đại dịch vừa cách ly xã hội. Đại phong tỏa chặn đứng những giao lưu thông thường, đảo lộn các chuỗi cung ứng. Trước vấn đề cấp bách của dịch bệnh, Việt Nam đã chủ động và kịp thời cùng các nước ASEAN ứng phó với thách thức chưa từng có này.

Với tư cách Chủ tịch ASEAN, Việt Nam đã chủ động, trách nhiệm và kịp thời cùng các nước ASEAN bảo đảm hợp tác và thực hiện đầy đủ các mục tiêu ưu tiên đề ra cho năm 2020.

Không chỉ vậy, Việt Nam còn chèo lái, điều phối và định hướng cho một ASEAN phát triển cao hơn, phát huy được vai trò lớn hơn trong tương lai. Điều đó thể hiện ở việc định vị ASEAN trong cục diện đang thay đổi rất sâu sắc và xây dựng Tầm nhìn cộng đồng ASEAN sau 2025.

Ngoài đại dịch, ASEAN còn phải vượt qua nhiều thách thức khi thế giới biến động không ngừng, trong đó có thiên tai dịch bệnh kết hợp với khó khăn kinh tế; cạnh tranh giữa các nước lớn; sự cần thiết phải tranh thủ các thành tựu khoa học công nghệ, nhất là cách mạng công nghiệp 4.0 để đỡ bị tụt lùi…

Tầm nhìn ASEAN không chỉ là xây dựng cộng đồng theo các mục tiêu đã có mà còn phải cải thiện về chất, liên kết ASEAN phải nâng cao về chất. ASEAN cũng cần tăng cường đoàn kết nội khối. Trước những thách thức của khu vực, cạnh tranh của các nước lớn, ASEAN không chọn bên nhưng phải có tiếng nói trong những vấn đề đúng và sai ở khu vực, dựa trên lợi ích chung của khu vực và luật pháp quốc tế.

Trong năm qua, tình hình biển Đông vẫn còn những diễn biến phức tạp, rõ ràng ASEAN vẫn khẳng định được và có tiếng nói tích cực của mình về những nguyên tắc rất căn bản đối với vấn đề này. Đó là nhấn mạnh hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải, nhấn mạnh các bên không được làm gì để gây phức tạp tình hình, nhấn mạnh việc thực hiện luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982, nhấn mạnh nhiệm vụ xây dựng lòng tin và tiếp tục thúc đẩy thực hiện đầy đủ DOC và xây dựng COC.

Việt Nam cùng các nước ASEAN khác xác định rằng muốn xây dựng cộng đồng một cách hiệu quả thì phải xây dựng, liên kết và phát triển bền vững các tiểu vùng. Trong đó, ASEAN nhấn mạnh tiểu vùng Mekong vừa phải phát triển bền vững, vừa kết hợp kinh tế và phát triển với bảo đảm sự bền vững và an ninh của nguồn nước sông Mekong. Những chuẩn mực và quy tắc ứng xử cho việc sống chung trên một dòng sông Mekong là rất quan trọng để định hình bức tranh chiến lược trong tương lai.

Nói tóm lại, trong năm qua, thế giới và khu vực đứng trước bối cảnh đầy phức tạp, thách thức chưa từng có, nhất là do đại dịch và cạnh tranh nước lớn. Việt Nam đã chủ động, kịp thời lãnh đạo ASEAN để vừa ứng phó với những vấn đề cấp bách vừa tập trung vào những ưu tiên đã đề ra cho 2020, đồng thời định hướng để ASEAN phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong tương lai. Qua những điều đó, thực sự Việt Nam là chủ tịch được các nước đánh giá cao và tin cậy.

Phạm Quang Vinh (Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam)