'Chỉ có hợp tác quốc tế mới ngăn chặn được tội phạm mạng và lừa đảo trực tuyến'
Các nhà lãnh đạo cấp cao và chuyên gia từ nhiều quốc gia cho rằng, chỉ có hợp tác và chia sẻ thông tin mới có thể ngăn chặn hoạt động lừa đảo trực tuyến, bảo vệ người dân an toàn trên môi trường mạng.
“Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phòng, chống lừa đảo trực tuyến, điều tra, thu thập và chia sẻ bằng chứng điện tử - chìa khóa để ngăn ngừa tội phạm mạng”. Đó là khẳng định của các đại biểu tại các phiên thảo luận bên lề của Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng diễn ra tại Hà Nội.
Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) sáng 25/10
Với chủ đề “Hợp tác toàn cầu phòng, chống lừa đảo trực tuyến”, các chuyên gia cho rằng, cần tập trung làm rõ vai trò của Công ước Liên Hợp Quốc như một nền tảng pháp lý và hợp tác đa phương trong đấu tranh với các hình thức tội phạm mạng ngày càng tinh vi. Các nhà lãnh đạo cấp cao và chuyên gia từ nhiều quốc gia cho rằng, chỉ có hợp tác và chia sẻ thông tin mới có thể ngăn chặn hoạt động lừa đảo trực tuyến, bảo vệ người dân an toàn trên môi trường mạng.
Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Thế Tùng nhận định, các đối tượng phạm tội ngày càng chuyên nghiệp, mở rộng hoạt động đến tận vùng nông thôn. Lừa đảo trực tuyến không chỉ lợi dụng đặc tính ẩn danh, xuyên biên giới và tiến bộ công nghệ, mà còn tận dụng thông tin cá nhân của nạn nhân để xây dựng các kịch bản tinh vi, khó nhận diện hơn, khiến công tác điều tra, xử lý gặp nhiều khó khăn.
Trong bối cảnh những hoạt động tội phạm đang trở nên công nghiệp hóa, với các trung tâm lừa đảo xuất hiện ở nhiều quốc gia, các đại biểu nhận định, không một quốc gia nào có thể tự mình giải quyết vấn đề này, mà cần sự phối hợp của tất cả các bên liên quan, từ chính phủ, cơ quan chức năng cho tới khu vực tư nhân.
Bà Fran Dowlin, Bộ Nội vụ Vương quốc Anh cho biết, có 4 điều quan trọng mong muốn nhận được sự ủng hộ của các đối tác, bao gồm duy trì áp lực chính trị đối với tội phạm mạng; tăng cường thực thi pháp luật; mở rộng hợp tác và chia sẻ dữ liệu; cùng với việc thúc đẩy hợp tác với khu vực tư nhân.
Còn ông Rob Abrams, Trưởng ban Hợp tác Thực thi pháp luật khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Tập đoàn META, cho biết, các công ty công nghệ đã từng cảnh báo những thách thức khi tội phạm mạng ngày càng gia tăng với nhiều hình thức mới. Giờ đây, Chính phủ các nước cũng đang có những biện pháp quyết liệt hơn thông qua việc ký kết Công ước này.
"Mỗi vụ lừa đảo thường liên quan đến ít nhất ba nền tảng: một kênh liên lạc, một nền tảng gặp gỡ và một công cụ tài chính điện tử để chuyển tiền. Điều này cho thấy khu vực tư nhân cần xây dựng hệ thống cảnh báo và tín hiệu rủi ro rõ ràng hơn để hỗ trợ ngăn chặn các hành vi gian lận. Đây cũng là một lĩnh vực tiềm năng để chúng ta thúc đẩy hợp tác", ông Rob Abrams nói.
Tiếp nối nội dung về thúc đẩy hợp tác đa phương, triển khai hiệu quả Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng, trong phiên thảo luận bên lề với chủ đề “Chia sẻ kinh nghiệm điều tra, thu thập chứng cứ điện tử trong các vụ việc liên quan đến tài sản ảo và rửa tiền”, các đại biểu nhất trí rằng, tiền điện tử mang lại nhiều lợi ích hợp pháp cho nền kinh tế số, nhưng cũng đang bị tội phạm mạng lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như buôn bán ma túy, rửa tiền hay tài trợ khủng bố.
Việc thu thập bằng chứng kỹ thuật số và tiền điện tử đang đặt ra thách thức mới đối với lực lượng thực thi pháp luật toàn cầu, đòi hỏi khung pháp lý thống nhất để điều tra, phong tỏa và tịch thu tài sản hiệu quả.
Chính vì vậy, Công ước Liên Hợp Quốc được kỳ vọng sẽ góp phần hài hòa hóa luật pháp, thiết lập chuẩn mực quốc tế và mạng lưới hợp tác 24/7 nhằm hỗ trợ các quốc gia trong công tác điều tra tội phạm mạng.
Từ góc độ khu vực tư nhân, ông Jarek Jakubczak, Trưởng bộ phận Đào tạo Thực thi tại Sàn giao dịch Binance cho rằng, hầu hết các cuộc điều tra xuyên biên giới hiện nay đều cần đến sự hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp công nghệ và sàn giao dịch điện tử.
"Phần lớn các cuộc điều tra xuyên biên giới, một tỷ lệ rất lớn trong đó liên quan đến việc hợp tác chặt chẽ với khu vực tư nhân. Trong nhiều năm điều tra tội phạm, tôi chưa từng gặp vụ án nào không liên quan đến dữ liệu từ các ngành công nghiệp tư nhân", ông Jarek Jakubczak đồng thời cho biết, điều tra xuyên biên giới cũng là vấn đề khó khăn đối với các cơ quan thực thi pháp luật. Đã có nhiều người từ bỏ theo đuổi vụ án khi phát hiện nghi phạm đang cư trú ở khu vực pháp lý khác. Vì vậy, việc Công ước đề cập đến tăng cường hợp tác với khu vực này là một điều hoàn toàn cần thiết để phát hiện tội phạm mạng.
Trong bối cảnh không gian mạng ngày càng phức tạp hơn, việc tăng cường hợp tác quốc tế – đặc biệt giữa cơ quan công quyền và khu vực tư nhân sẽ là chìa khóa để thực thi hiệu quả Công ước chống tội phạm mạng, bảo vệ không gian số an toàn, lành mạnh và minh bạch hơn cho toàn cầu.
