Chi cục Hải quan khu vực V: Siết chặt quản lý, phát hiện kịp thời hành vi gian lận

Là đơn vị hải quan ngoài cửa khẩu, Chi cục Hải quan khu vực V hiện đang quản lý về hải quan trên địa bàn 2 tỉnh Bắc Ninh và Thái Nguyên, nơi tập trung các tập đoàn đa quốc gia lớn như Samsung, Canon, Foxconn... Đơn vị chủ yếu giải quyết thủ tục cho loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu và chế xuất, số lượng tờ khai và kim ngạch xuất nhập khẩu luôn nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước. Đây là động lực tăng trưởng kinh tế song cũng tiềm ẩn nguy cơ vi phạm, đặt ra yêu cầu cao đối với công tác quản lý hải quan.

Cán bộ Hải quan kiểm tra hàng hóa trước khi xuất khẩu.

Theo đánh giá của đơn vị, tình hình tội phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và ma túy qua địa bàn vẫn diễn biến phức tạp. Các đối tượng thường lợi dụng chính sách phân luồng miễn kiểm tra thực tế (luồng xanh) để trà trộn hàng lậu, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Đặc biệt, tình trạng sử dụng giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) giả mạo để hưởng ưu đãi thuế quan hoặc lợi dụng loại hình vận chuyển đường bộ từ biên giới vào nội địa đang là những thách thức không nhỏ đối với lực lượng chức năng.

Để ngăn chặn từ sớm, từ xa các hành vi vi phạm, Chi cục Hải quan khu vực V đã quán triệt và thực hiện nghiêm chỉ đạo của Ban Chỉ đạo 389 các cấp, Bộ Tài chính và Cục Hải quan. Đơn vị tăng cường khai thác hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, ứng dụng quản lý rủi ro để sàng lọc các lô hàng nghi vấn. Cùng đó, phân công cán bộ theo dõi, đánh giá định kỳ các doanh nghiệp gia công, chế xuất nhằm phát hiện kịp thời những sai lệch trong định mức hàng hóa hoặc hành vi tuồn hàng ra thị trường nội địa trái phép. Duy trì hiệu quả cơ chế trao đổi thông tin với lực lượng công an, quản lý thị trường và Ban Chỉ đạo 389 địa phương để nắm diễn biến tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa và các hành vi vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân; có phương án phòng ngừa, ngăn chặn, kiểm tra, xử lý kịp thời theo quy định.

Với tinh thần quyết tâm cao và triển khai bài bản, năm 2025, Chi cục Hải quan khu vực V đã phát hiện, xử lý vi phạm hành chính về hải quan 1.070 vụ; tổng số tiền phạt nộp ngân sách nhà nước đạt gần 10 tỷ đồng. Thực hiện hơn 120 lượt tuần tra kiểm soát trên địa bàn quản lý về hải quan, lập mới 5 bộ hồ sơ nghiệp vụ kiểm soát hải quan trọng điểm… Đặc biệt, tỷ lệ tờ khai luồng vàng và luồng đỏ của đơn vị duy trì ở mức thấp hơn trung bình toàn ngành, cho thấy hiệu quả trong việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cộng đồng nhà đầu tư nước ngoài trên địa bàn.

Dự báo năm 2026, địa bàn hai tỉnh Bắc Ninh, Thái Nguyên được đánh giá có nhiều thuận lợi nhờ hoạt động ổn định của các tập đoàn lớn như Samsung, Canon, Foxconn, Luxshare, Amkor Technology... cùng chuỗi doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ngày càng tăng. Việc dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được phê duyệt là một trong những dự án trọng điểm quốc gia, có vai trò chiến lược trong phát triển hạ tầng, kinh tế - xã hội sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới của khu vực. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhanh cũng là những thách thức đối với Chi cục Hải quan khu vực V khi khối lượng công việc lớn, địa bàn quản lý rộng trong điều kiện biên chế không được bổ sung.

Với tinh thần quyết tâm cao và triển khai bài bản, năm 2025, Chi cục Hải quan khu vực V đã phát hiện, xử lý vi phạm hành chính về hải quan 1.070 vụ; tổng số tiền phạt nộp ngân sách nhà nước đạt gần 10 tỷ đồng. Thực hiện hơn 120 lượt tuần tra kiểm soát trên địa bàn quản lý về hải quan, lập mới 5 bộ hồ sơ nghiệp vụ kiểm soát hải quan trọng điểm… Đặc biệt, tỷ lệ tờ khai “luồng vàng” và “luồng đỏ” của đơn vị duy trì ở mức thấp hơn trung bình toàn ngành.

Mặt khác, hoạt động vận chuyển hàng hóa nhập lậu từ các tỉnh biên giới phía Bắc vào nội địa tiêu thụ và tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ và hàng cấm trên địa bàn tiềm ẩn nhiều rủi ro, yếu tố phức tạp. Các đối tượng lợi dụng việc phân luồng miễn kiểm tra thực tế hàng hóa để buôn lậu, gian lận trốn thuế, hàng giả, hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; sử dụng giấy chứng nhận xuất xứ giả mạo (do tổ chức, cá nhân không có thẩm quyền cấp) để làm thủ tục cho các lô hàng xuất khẩu, nhập khẩu nhằm hưởng ưu đãi thuế quan…

Để hoàn thành nhiệm vụ trong giai đoạn mới, Chi cục Hải quan khu vực V xác định tập trung thực hiện nghiêm Kế hoạch số 1524/KH-HQKV5 về đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2026. Ông Phạm Chí Thành, Chi cục Trưởng Chi cục Hải quan khu vực V cho biết: "Năm 2025 ghi nhận nhiều vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan nhưng chủ yếu là các hành vi nhỏ lẻ, manh mún. Hiện nay, đơn vị đang dồn lực triển khai kế hoạch cao điểm dịp Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026. Chúng tôi kiên quyết không để hình thành các tụ điểm tập kết hàng lậu trên địa bàn".

Ngoài ra, Chi cục chủ động phối hợp với Tổ công tác liên ngành tỉnh Bắc Ninh để ngăn chặn triệt để các hành vi vận chuyển chất cấm qua con đường xuất nhập khẩu. Tiếp tục đẩy mạnh quan hệ đối tác hải quan - doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn về thủ tục, rút ngắn thời gian thông quan nhưng không lơ là công tác hậu kiểm…

Với tinh thần chủ động, sáng tạo, Chi cục Hải quan khu vực V quyết tâm giữ địa bàn “sạch”, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội 2 tỉnh Bắc Ninh và Thái Nguyên phát triển bền vững.

Thanh Ngân