Chỉ là con nuôi có được hưởng thừa kế?

Gửi câu hỏi tới chuyên mục Chat với chuyên gia do báo Pháp Luật TP.HCM phối hợp cùng Trường ĐH Luật TP.HCM tổ chức, bạn đọc Lê Hiền (TP.HCM) hỏi: Tôi thấy có nhiều vụ con nuôi, con để tranh chấp tài sản do ba mẹ để lại rồi lôi nhau ra tòa. Người nói con nuôi thì không được hưởng thừa kế, người thì kêu con nuôi cũng hưởng như con đẻ. Vậy xin hỏi pháp luật quy định thế nào?

Ảnh minh họa.

Giải đáp vấn đề bạn đọc nêu, Thạc sỹ Ngô Khánh Tùng, Giảng viên Khoa Luật Dân sự, Trường Đại học Luật TP.HCM, trả lời:

Theo quy định tại khoản 3 Điều 3 Luật Nuôi con nuôi 2010, con nuôi là người được nhận làm con nuôi sau khi việc nuôi con nuôi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký.

Khoản 3 Điều 68 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi có các quyền và nghĩa vụ của cha mẹ và con được quy định tại Luật này, Luật Nuôi con nuôi, Bộ luật Dân sự (BLDS) và các luật khác có liên quan. Theo quy định của BLDS năm 2015, con nuôi có thể có quyền hưởng di sản của cha, mẹ nuôi theo hai hình thức là thừa kế theo di chúc hoặc thừa kế theo pháp luật.

- Đối với trường hợp thừa kế theo di chúc: Nếu trước khi chết, cha nuôi, mẹ nuôi có lập di chúc hợp pháp để lại di sản cho người con nuôi thì về nguyên tắc người con nuôi được hưởng di sản của cha nuôi, mẹ nuôi theo ý chí của người để lại di sản. Bên cạnh đó, cần lưu ý thêm rằng nếu con nuôi chưa thành niên hoặc đã thành niên không có khả năng lao động mà không được cha nuôi, mẹ nuôi cho hưởng di sản hoặc cho hưởng phần di sản ít hơn 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật, thì họ vẫn có thể được hưởng di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật theo quy định tại Điều 644 BLDS năm 2015.

- Đối với trường hợp thừa kế theo pháp luật: Theo Điều 649 BLDS năm 2015, thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.

Theo đó, con nuôi là một trong những người thừa kế theo pháp luật của cha nuôi, mẹ nuôi và họ thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo điểm a khoản 1 Điều 651 BLDS năm 2015. Ngoài ra, Điều 653 BLDS 2015 cũng ghi nhận con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 651 và Điều 652 BLDS năm 2015. Tất nhiên, để phát sinh quyền thừa kế thì giữa cha nuôi, mẹ nuôi và con nuôi phải tồn tại quan hệ nuôi con nuôi hợp pháp, tức là quan hệ nuôi con nuôi được xác lập theo đúng quy định của pháp luật về nuôi con nuôi.

Lưu ý, con nuôi sẽ không được hưởng di sản của cha nuôi, mẹ nuôi nếu thuộc các trường hợp không được quyền hưởng di sản theo quy định tại Điều 621 BLDS 2015 (trừ trường hợp ở khoản 2 Điều này). Đồng thời, nếu con nuôi từ chối hưởng di sản thừa kế theo Điều 620 BLDS 2015 thì cũng không được hưởng thừa kế.

QUỲNH LINH