Chi phí lãi suất tăng có làm giảm hấp dẫn nhóm 'cổ phiếu vua'?

Diễn biến giá các nhóm cổ phiếu ngân hàng so với chỉ số VN-Index. Nguồn: MASVN.

Tăng sức ép lên lợi nhuận vì chi phí vốn…

Báo cáo thị trường tiền tệ vừa mới cập nhật của MBS Research cho thấy, lãi suất liên ngân hàng tiệm cận ngưỡng 5%, thiết lập mặt bằng mới do nhu cầu về thanh khoản gia tăng. Vào ngày 25/5, lãi suất qua đêm bật tăng, lên mức 4,9%, sau đó đã giảm nhẹ và đang giao dịch tại 3,2%. Lãi suất các kỳ hạn khác từ 1 tuần đến 1 tháng cũng đang giao dịch từ 3,6% - 4,5%.

Vẫn đủ dư địa lợi nhuận để hấp thụ chi phí vốn tăng

“Trên toàn hệ thống NHTM, các ngân hàng nhỏ và một số ngân hàng cỡ vừa đang chịu rủi ro về thanh khoản. Tuy nhiên, các ngân hàng này vẫn đang hưởng lợi từ mặt bằng lãi suất huy động thấp sau khi NHNN giảm 4 lần lãi suất điều hành trong năm 2023. Do đó, các ngân hàng vẫn còn đủ dư địa lợi nhuận để hấp thụ chi phí tăng từ nguồn vay liên ngân hàng cũng như huy động tiền gửi cao hơn” - Ông Nguyễn Lý Thanh Lương, Trưởng nhóm Phân tích của VIS Rating.

Số liệu từ VIS Rating cũng cho thấy, trong tháng 4 và tháng 5 vừa qua, lãi suất qua đêm VND trên thị trường liên ngân hàng đã tăng gần 400 điểm cơ bản, lên mức cao nhất 12 tháng. Lãi suất qua đêm VND trên thị trường liên ngân hàng có lúc đã lên mức 5,1%, so với mức dưới 1% vào tháng 1/2024.

Theo các chuyên gia của MBS Research, dự kiến lãi suất liên ngân hàng sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao trong bối cảnh cung tiền VND giảm khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vẫn ưu tiên mục tiêu kiểm soát và bình ổn thị trường vàng và ngoại tệ.

Không chỉ trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất huy động trên thị trường 1 cũng cho thấy tín hiệu tăng tại các ngân hàng thương mại (NHTM). Tính từ đầu tháng 5, các NHTM vừa và nhỏ tiên phong cho việc tăng lãi suất huy động, tiếp theo là đến các NHTM lớn.

Theo số liệu từ MBS Research, tính đến ngày 21/5, trong số các ngân hàng theo dõi, lãi suất huy động 12 tháng trung bình của các NHTM vừa và nhỏ tăng 0,3% so với tháng trước, trong khi các NHTM lớn tăng 0,1%. Các NHTM nhà nước hiện tại vẫn chưa tăng lãi suất huy động chính thức trên trang cá nhân, nhưng được dự báo cũng không nằm ngoài xu thế này.

Các chuyên gia của MBS còn dự báo rằng, lãi suất đầu vào sẽ tăng nhẹ trong nửa sau năm 2024. Cụ thể, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của các NHTM lớn sẽ có thể nhích thêm 70 - 100 điểm cơ bản, quay về mức 5,3% - 5,6% trong nửa sau năm 2024. Nguyên nhân là do cầu tín dụng sẽ tiếp tục xu hướng tăng lên mạnh hơn từ giữa năm 2024 khi sản xuất và đầu tư tăng tốc mạnh hơn trong những tháng cuối năm.

Nhưng tác động khá hạn chế

Theo ông Nguyễn Lý Thanh Lương - Trưởng nhóm Phân tích của VIS Rating, lãi suất liên ngân hàng tăng trong thời gian gần đây phản ánh thanh khoản thắt chặt hơn trong hệ thống sau khi NHNN chủ động rút bớt cung tiền nhằm hạn chế biến động trên thị trường ngoại tệ. Các ngân hàng quy mô vừa và nhỏ phụ thuộc nhiều hơn vào nguồn vốn liên ngân hàng để cho vay và đảm bảo thanh khoản. “Chúng tôi cho rằng, ảnh hưởng của lãi suất liên ngân hàng tăng tới các ngân hàng vẫn trong vòng kiểm soát” - ông Lương cho hay.

Chuyên gia của VIS Rating cho biết thêm, các ngân hàng đã từng phải chịu chi phí huy động rất cao trong giai đoạn cuối năm 2022 đầu 2023, nhưng vẫn vượt qua được và lãi suất liên ngân hàng sẽ dần hạ nhiệt trong giai đoạn còn lại của năm 2024 khi áp lực tỷ giá dần ổn định.

Trong kịch bản cơ bản, chuyên gia của VIS Rating kỳ vọng, NHNN sẽ tiếp tục ưu tiên cân bằng giữa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và rủi ro như lạm phát và tỷ giá. Lạm phát trong nước hiện tại chủ yếu chịu ảnh hưởng từ các yếu tố đầu vào và vẫn đang trong tầm kiểm soát. NHNN cũng đã sử dụng nhiều công cụ khác nhau để kiềm chế biến động tỷ giá.

Do đó, “lãi suất kỳ vọng sẽ vẫn được duy trì ở mức thấp trong năm 2024. Chúng tôi cho rằng, chênh lệch âm giữa lãi suất VND và USD do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) ban hành kể từ năm 2023 có tác động đáng kể đến tâm lý thị trường và đã dẫn đến nhu cầu nắm giữ USD nhiều hơn. Việc tăng lãi suất OMO gần đây sẽ giúp thu hẹp khoảng cách này khi thị trường đang chờ đợi tín hiệu cắt giảm lãi suất từ FED trong thời gian tới” - ông Nguyễn Lý Thanh Lương dự báo và phân tích.

Trên thị trường chứng khoán, mặc dù chưa thực sự nổi bật trong 5 tháng đầu năm nhưng nhóm cổ phiếu ngân hàng cũng là một trong những nhân tố quan trọng hỗ trợ thị trường tăng điểm. “Cổ phiếu vua” vẫn đang được nhiều chuyên gia kỳ vọng sẽ tiếp tục hấp dẫn dòng tiền và có thể là một trong những nhóm trụ đỡ cho thị trường nửa cuối năm nay.

Số liệu từ Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam cho biết, trong quý I/2024, lợi nhuận trước thuế của 27 ngân hàng niêm yết ghi nhận mức tăng gần 10%, thể hiện một quý tương đối khởi sắc. Theo kế hoạch kinh doanh cho năm 2024 từ 25 ngân hàng niêm yết (ngoại trừ BID và CTG chưa công bố chính thức), tổng lợi nhuận trước thuế của nhóm được kỳ vọng tăng khoảng 35,5% so với năm 2023, tương đương với mức tăng trưởng bùng nổ trong giai đoạn 2021 - 2022.

Mặc dù triển vọng còn nhiều ẩn số, các chuyên gia của Mirae Asset Việt Nam cho rằng, vẫn có nhiều cơ hội đầu tư đối với nhóm cổ phiếu ngân hàng. “Khả năng tăng lãi suất dự kiến dẫn đến chi phí tín dụng cao hơn trong các quý tới, trong khi các ngân hàng vốn đã làm quen với chi phí tín dụng cao trong giai đoạn từ năm 2020, được kỳ vọng sẽ không có quá nhiều biến động” - chuyên gia của Mirae Asset Việt Nam cho hay./.

Duy Thái