Chỉ số công khai ngân sách tỉnh 2018: Tăng cường tính minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách

Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)

Theo kết quả POBI 2018, chỉ số trung bình về công khai ngân sách tỉnh đạt 51 điểm trên tổng số 100 điểm quy đổi xếp hạng, cao hơn khá nhiều so với năm 2017 (chỉ số này trong POBI 2017 là 30.5 điểm). Điều này cho thấy mức độ công khai ngân sách Nhà nước của 63 tỉnh/thành phố năm 2018 đã cải thiện hơn so với năm 2017.

POBI 2018 cho thấy sự khác biệt trong mức độ công khai ngân sách tỉnh giữa các vùng. Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và vùng Đồng bằng sông Cửu Long là hai vùng có điểm xếp hạng POBI trung bình cao nhất, lần lượt là 60.9 và 59.16 điểm, tiếp theo đó là vùng Đông Nam Bộ (54.37 điểm) và Đồng bằng sông Hồng (50.55 điểm). Vùng Bắc Trung Bộ có số điểm trung bình thấp nhất trong 7 vùng địa lý, chỉ đạt 40.33 điểm, tiếp đó là Trung du và miền núi Bắc bộ (42.9 điểm) và khu vực Tây Nguyên (46.3 điểm).

POBI 2018 cũng cho thấy số lượng các tài liệu ngân sách được các tỉnh công khai trong năm 2018 đã tăng so với 2017. Trong số 9 tài liệu ngân sách được tính điểm đánh giá trong khảo sát POBI, dự toán ngân sách được HĐND tỉnh quyết định tài liệu được công khai nhiều nhất. Có 59 tỉnh (93.6%) tỉnh có công khai tài liệu này, tăng thêm 8 tỉnh so với khảo sát POBI 2017 và có 39 tỉnh công khai đúng hạn, 16 tỉnh công bố đầy đủ.

Với kết quả POBI 2018, có 47 tỉnh (73%) có công khai Dự thảo dự toán ngân sách tỉnh trình HĐND tỉnh so với 27 tỉnh năm 2017 (42.9%). Tuy nhiên, chỉ có 29 tỉnh công bố công khai đúng thời gian quy định, 7 tỉnh công bố chậm (từ 15 đến 30 ngày) và 11 tỉnh công bố sau 30 ngày hoặc không xác định được chính xác thời điểm công bố. Có tới 16 tỉnh, tương đương với 27,0% không công bố công khai hoặc chỉ công khai nội bộ. Tổng số điểm xếp hạng cho việc công bố tài liệu Dự thảo dự toán ngân sách tỉnh trình HĐND năm 2018 là 12,28 điểm trong tổng số 100 điểm quy đổi POBI 2018, trong đó hai tỉnh Hậu Giang và Hải Dương đạt điểm tối đa xếp hạng cho tài liệu này. Điều này cho thấy các tỉnh đã có trách nhiệm hơn trong việc công khai Dự thảo dự toán ngân sách Nhà nước để người dân có thể tham gia vào quá trình thảo luận và quyết định dự toán ngân sách của tỉnh.

Bắc Ninh là tỉnh đứng đầu danh sách các tỉnh công khai các loại tài liệu khuyến khích với 87.5 điểm. Một số tỉnh có thứ hạng tốt trong việc công khai các tài liệu khuyến khích như Thanh Hóa, Đắk Nông, Hải Dương và Kon Tum (đều được 75 điểm/87.5 điểm xếp hạng tối đa). Chỉ có 3 tỉnh (Bình Định, Gia Lai và Hà Nam) công bố Kết quả kiểm toán ngân sách tỉnh, kết quả thực hiện kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước các năm 2016, 2017. Đây là dấu hiệu tốt thể hiện mức độ công khai ngân sách như thông lệ tốt của quốc tế.

Về tính dễ tiếp cận, kết quả khảo sát POBI 2018 cho thấy có 62/63 tỉnh đã có chuyên mục công khai ngân sách trên cổng thông tin điện tử của UBND tỉnh hoặc Sở Tài chính tỉnh. Tuy nhiên, có nhiều tỉnh lại chưa đăng, hoặc không cập nhật các tài liệu ngân sách trong chuyên mục này mà lại đăng tại các chuyên mục khác của cổng thông tin điện tử hoặc trang liên kết.

Về mức độ tham gia của người dân cho thấy nhìn chung các tỉnh ít tạo điều kiện để người dân tham gia vào quá trình công khai minh bạch ngân sách. Số điểm quy đổi trung bình của 63 tỉnh thành phố là 34.35 điểm. Tỉnh Bắc Ninh đạt điểm số cao nhất với 66.6 điểm.

Việt Nam đang thực hiện các tiến bộ để cải cách tài chính công, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách của Chính phủ. Tăng cường tính minh bạch và công khai về ngân sách là một trong những nội dung quan trọng của lần cải cách này. Đã có nhiều cải thiện về loại tài liệu, nội dung, thời hạn và phương tiện để công khai tài liệu ngân sách.

Sự cải thiện đáng kể của chỉ số POBI 2018 so với 2017 cho thấy các địa phương nâng cao ý thức trong công khai ngân sách qua hai năm. Tuy nhiên, các tỉnh, thành phố hoàn toàn có khả năng tiếp tục cải thiện được mức độ công khai ngân sách với tinh thần chủ động, trách nhiệm hơn, nhằm đảm bảo hiệu quả ngân sách, đồng thời có cơ chế cho người dân tham gia trong quá trình ngân sách thông qua việc hiểu và tiếp cận tài liệu về ngân sách kịp thời và đầy đủ.

Huyền Trang