Chỉ thị 24 và hành trình tiến tới 'xóa giấy' thành công

Từ ngày 15/9, tại các sân bay nội địa trên cả nước, hành khách có thể làm thủ tục bay chỉ bằng VNeID và sinh trắc học - Ảnh: VOV

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 13/9/2025 về việc thúc đẩy triển khai các giải pháp công nghệ phục vụ người dân và doanh nghiệp gắn với dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử. Theo đó, Chính phủ đặt mục tiêu trong tháng 10/ 2025, toàn bộ 100% sân bay nội địa hoàn thành triển khai việc làm thủ tục cho khách bay chỉ bằng VNeID. Đây không chỉ là một thay đổi kỹ thuật, mà còn là bước tiến quan trọng trong hành trình chuyển đổi số quốc gia-hành trình mà mỗi người dân chính là trung tâm.

Các bạn hãy nhớ số 24, nói vui và gần gũi là để "đọc pass" khi tới các cơ quan hành chính làm thủ tục.

Bởi trong Chỉ thị 24, Thủ tướng đã chỉ đạo rất dứt khoát: "không yêu cầu công dân nộp, xuất trình bản chính hoặc bản sao các giấy tờ, tài liệu đã được tích hợp trên VNeID khi công dân đã xuất trình thông tin tương ứng từ VNeID".

Nói nôm na, nếu thông tin đã có trên app thì đừng bắt dân mang thêm "cục giấy" trong túi. Đây là sự khẳng định mạnh mẽ rằng công nghệ phải đi cùng sự tiện lợi, rằng chuyển đổi số không thể chỉ dừng ở khẩu hiệu, mà phải cắt giảm thực sự những rào cản vô hình.

Trên thực tế, vẫn còn cảnh "nói tích hợp thì tích hợp, nhưng vẫn bị đòi giấy".

Chỉ thị 24 chính là lời cam kết chính thức, đặt ra yêu cầu minh bạch: cơ quan công quyền không thể "bắt cho chắc" nữa, mà phải thực hiện đúng tinh thần một cửa-một dữ liệu. Đây không chỉ là chuyện thủ tục, mà là câu chuyện niềm tin: Niềm tin của dân với Nhà nước, niềm tin của bộ máy hành chính vào năng lực công nghệ, và niềm tin rằng đất nước có thể vận hành nền hành chính hiện đại, gọn gàng hơn.

Ở góc độ xã hội, bước tiến này mang ý nghĩa không nhỏ. Người dân, nhất là những nhóm dễ bị tổn thương như người già, phụ nữ mang thai, hay người ở vùng xa-vốn gặp nhiều khó khăn khi mang đủ loại giấy tờ-nay được giảm gánh nặng. Chỉ cần một ứng dụng trên điện thoại, tất cả thông tin cơ bản được tích hợp, xác thực. Đây cũng là cách để Chính phủ gửi thông điệp: đồng hành cùng người dân, tháo gỡ khó từ những điều nhỏ nhất.

Tất nhiên, chúng ta không thể kỳ vọng ngay lập tức: Chỉ thị ban ra là ngay ngày mai sẽ hết cảnh bị đòi giấy. Những thói quen hành chính cũ kỹ khó mà thay đổi chỉ trong một sớm một chiều. Nhưng điểm đáng quý là Chính phủ đã "nói thẳng", đã dọn đường, và đã yêu cầu công khai trách nhiệm. Điều đó có nghĩa: Nếu cán bộ nào vẫn đòi giấy, đó không còn là "thói quen" nữa, mà là vi phạm Chỉ thị. Và người dân hoàn toàn có quyền phản ánh. Đó là một cơ chế giám sát ngược, để chính nhân dân tham gia bảo vệ quyền lợi của mình.

Chỉ thị 24 cũng đặt ra yêu cầu song hành: Các bộ ngành, địa phương phải rà soát quy trình, sửa đổi văn bản, nâng cấp hạ tầng. Nói cho cùng, công nghệ chỉ là công cụ, con người mới là then chốt. Không có đào tạo, không có chế tài, thì máy quét sinh trắc hay ứng dụng VNeID cũng dễ bị "đắp chiếu". Giải pháp ở đây không chỉ là mua thêm thiết bị, mà là đổi mới cách làm việc, tạo ra một văn hóa công vụ mới: Coi dân là đối tượng phục vụ, coi sự thuận tiện cho dân là tiêu chí đánh giá.

Ở lĩnh vực hàng không, áp dụng sinh trắc học là bước đi tất yếu. Các sân bay quốc tế lớn từ lâu đã triển khai, và Việt Nam không thể chậm chân. Việc triển khai đồng bộ trong tháng 10 cho thấy quyết tâm "không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm" của Chính phủ và Thủ tướng. Nhưng để duy trì, các hãng hàng không và cảng vụ phải cùng nhập cuộc: Từ khâu đào tạo nhân viên đến đảm bảo hạ tầng vận hành ổn định, an toàn dữ liệu tuyệt đối. Không ai muốn bị lỡ chuyến bay chỉ vì hệ thống "treo".

Một yếu tố không kém phần quan trọng là truyền thông tới người dân. Cái mới bao giờ cũng cần thời gian để làm quen, thích nghi. Người dân sẽ hỏi: "Nếu app bị lỗi thì sao", "Nếu mất điện thoại thì sao?", "Nếu mạng chập chờn thì làm thế nào?". Những câu hỏi đó không hề vặt vãnh, mà chính là phép thử thực tế. Muốn thành công, các cơ quan chức năng phải giải thích minh bạch, cung cấp phương án dự phòng, để người dân yên tâm sử dụng.

Về lâu dài, Chỉ thị 24 còn có tác dụng như một "cú hích" cho các dịch vụ công trực tuyến. Khi dữ liệu được tích hợp, khi VNeID trở thành "căn cước số" duy nhất, thì việc xin giấy khai sinh, nộp thuế, khám chữa bệnh… cũng sẽ gọn nhẹ hơn. Đó mới chính là mục tiêu cuối cùng: xây dựng một nền hành chính số, nơi người dân chỉ cần một định danh duy nhất để đi khắp nơi, làm mọi thủ tục.

Và cũng đừng quên, để luật pháp theo kịp, khung pháp lý phải được hoàn thiện. Chỉ thị 24 đã yêu cầu sửa đổi các nghị định, thông tư liên quan. Đây là bước đi đúng đắn: Nếu không gỡ từ gốc luật, thì việc "xóa giấy" vẫn sẽ gặp ách tắc.

Chỉ thị 24 không chỉ là một văn bản hành chính. Nó là lời nhắc nhở rằng chuyển đổi số không thể chỉ là công nghệ, mà là thay đổi cách Nhà nước phục vụ dân. Từ chuyện nhỏ như giấy tờ bay, giấy phép lái xe, tới những thủ tục lớn hơn, tất cả đều phải hướng tới sự tiện lợi, minh bạch, hiệu quả.

Người dân, với quyền lợi và trách nhiệm của mình, cũng phải đồng hành: Chủ động cài đặt, sử dụng VNeID, phản ánh khi bị gây khó dễ. Bởi chuyển đổi số không chỉ là việc của Chính phủ, mà là một hành trình tập thể, nơi mỗi công dân là một "mắt xích".

Một cú quét app, thay vì trình giấy, điều đó tưởng nhỏ, nhưng chính từ những điều nhỏ đó, niềm tin vào một nền hành chính hiện đại sẽ được bồi đắp. Và khi niềm tin đủ đầy, thì hành trình "xóa giấy" mới thật sự thành công.

Đào Tuấn